Morgunblaðið - 05.04.1997, Page 1

88 SÍÐUR B/C
76. TBL. 85. ÁRG.
LAUGARDAGUR 5. APRÍL 1997 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuter
Ópera í frumskógin-
um eftir 90 ára hlé
Ringulreið í Kinshasa, höfuðborg Zaire
Skæruliðar
ná demanta-
vinnslu
Kinshasa, Lumumbashi. Reuter.
Netanyahu býður
þríhliða viðræður
Skilyrði að
hætt verði
að byggja
FORYSTUMENN Frelsissamtaka
Palestínu, PLO, sögðu í gær að
Yasser Arafat, leiðtogi Palestínu-
manna, myndi ekki mæta til neinna
viðræðna við Benjamin Netanyahu,
forsætisráðherra ísraels, nema
byggingaframkvæmdum á palest-
ínsku landi í Austur-Jerúsalem yrði
hætt.
Fyrr um daginn hafði Netanyahu
lýst sig reiðubúinn að gera tilraun
til að ganga frá endanlegum samn-
ingi um frið við botn Miðjarðarhafs
í þríhliða viðræðum við leiðtoga
Palestínumanna og bandaríska
ráðamenn í stíl við viðræðurnar sem
kenndar voru við Camp David.
„Þeir [ísraelar] verða að stöðva
byggingaframkvæmdimar í Aust-
ur-Jerúsalem og Bandaríkjamenn
verða að ábyrgjast að Israelar
standi við gerða samninga,“ sagði
talsmaður Arafats í gær, aðspurður
um uppástungu Netanyahus.
Óeirðum linnir ekki
Netanyahu orðaði tilboð sitt um
þríhliða viðræður í sjónvarpsviðtali
við þýzku ríkissjónvarpsstöðina
ARD í gær, en hann stendur nú
frammi fyrir því að friðarferlið hef-
ur stöðvast og óeirðum á Vestur-
bakkanum linnir ekki vegna
ákvörðunar ísraelsstjórnar um að
reisa íbúðarhverfi fyrir gyðinga á
hernumdu svæði í útjaðri Austur-
Jerúsalem.
EFTIR níu áratuga hlé munu nú
um helgina ómþýðir tónar óperu-
verka eftir Verdi, Rossini og Biz-
et leika á ný um sali Amazón-
óperuhússins í Manaus í Brasilíu,
þegar tveggja vikna löng alþjóð-
leg óperuhátíð hefst í húsinu.
Söngvarar og tónlistarmenn, sem
flytja munu verk á borð við „La
Traviata", „Carmen“ og „Rakar-
ann frá Sevilla", koma frá Kól-
umbusar-leikhúsinu í Buenos
Aires og óperunni í Minsk, höfuð-
borg Hvíta-Rússlands. Þetta
verður í fyrsta sinn í 90 ár sem
ópera er flutt í hinu glæsilega
óperuhúsi, sem var byggt í lok
nítjándu aldar, þegar Manaus var
mikill uppgangsstaður vegna vel-
gengni gúmmívinnslu á svæðinu.
Þegar halia tók undan fæti í þeim
iðnaði eftir aldamótin og iðnjöfr-
arnir, sem haldið höfðu óperunni
gangandi, fóru á hausinn, varð
að loka húsinu árið 1907.
Að ráðist skyldi verða í að
halda þessa óperuhátíð er að
þakka eldmóði ungs þýzks fiðlu-
leikara, Michael Jelden að nafni,
sem komst að tilvist hússins á
„flakki um alnetið". Fjölmiðlar í
Brasilíu hafa skírt Jelden „Fitz-
carraldo hinn nýja“, með tilvísun
í fræga kvikmynd Werners
Herzog, þar sem Klaus Kinski
leikur mann, sem með eldmóði
og harðfylgi lætur draum sinn
rætast um að byggja óperuhús
fyrir indíánana í Amazón-frum-
skóginum.
BANDAMENN Mobutus Sese
Seko, forseta Zaires, bjuggu sig
undir það í gær að reka Etienne
Tshisekedi, nýskipaðan forsætis-
ráðherra stjórnarandstöðunnar, frá
völdum en hann útilokaði þá frá
ráðherraembættum er hann skipaði
nýja stjórn. Ætlaði hann skærulið-
um sex ráðuneyti en þeir höfnuðu
því. Skæruliðar náðu í gær á sitt
vald demantavinnslubænum Mbuji-
Mayi en stjórnarhermenn, sem þar
voru til varnar, fóru ránshendi um
bæinn áður en þeir flýðu.
Svo virðist sem ringulreiðin í
Kinshasa, höfuðborg Zaire, muni
gera fyrirhugaðar friðarviðræður
milli skæruliða og stjórnvalda að
engu enda mjög óljóst hver fer með
formleg völd í landinu. Fulltrúar
skæruliða, sem eru komnir til Pret-
oríu í Suður-Afríku þar sem viðræð-
urnar eiga að fara fram, gáfu full-
trúum Zairestjórnar frest til dagsins
í dag til að mæta til fundar og s-
afríska utanríkisráðuneytið til-
kynnti, að viðræðurnar myndu hefj-
ast nú fýrir hádegi.
Þrengja að Lumumbashi
Skæruliðar náðu í gær á sitt
vald bænum Mbuji-Mayi, miðstöð
demantavinnslunnar í Zaire, en
stjórnarhermenn flýðu burt á stoln-
um farartækjum eftir að hafa látið
greipar sópa um verslanir og híbýli
demantakaupmanna. Er nú hring-
urinn farinn að þrengjast um Lum-
umbashi, næststærstu borg í Zaire
og miðstöð koparvinnslunnar í land-
inu. Samkvæmt fregnum frá upp-
reisnarmönnum sjálfum voru þeir
komnir í um 10 km fjarlægð frá
borginni í gær.
í Kinshasa hafa stuðningsmenn
Mobutus forseta, sem hafa meiri-
hluta á þingi, blásið til sóknar gegn
Tshisekedi, nýskipuðum forsætis-
ráðherra úr stjómarandstöðunni.
Hafa þeir hvatt til viðræðna við
stjórnarandstöðuna um að Tshi-
sekedi verði vikið frá en hann hefur
reitt sína eigin stuðningsmenn til
reiði með því að leysa upp þingið
án samráðs við þá.
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
samþykkti í gær að taka undir ákall
alþjóðlegra mannúðarsamtaka um
að stjórnvöld í Zaire, ekki sízt for-
ysta uppreisnarmanna Laurents
Kabilas, leyfi að starfsmenn þeirra
fái óáreittir að koma flóttafólki til
hjálpar, sem þeir segja að svelti
heilu hungri.
Tekizt á um
3.100 störf
STARFSMENN samsetningar-
verksmiðju Renault í Vilvoorde í
Belgíu héldu í gær áfram öflugum
mótmælum gegn ákvörðun fyrir-
tækisins um að loka verksmiðj-
unni. Um 1.000 reiðum verka-
mönnum lenti saman við óeirðalög-
reglu, sem beitti þrýstivatni og
kylfum til að halda aftur af múgn-
um, sem vildi ráðast til inngöngu
í byggingu þá sem hýsir stjórn hins
flæmska hluta Belgíu. Þaðan barst
leikurinn að belgíska þinghúsinu
og loks höfuðstöðvum fram-
kvæmdastjórnar Evrópusambands-
ins;
í lok febrúarmánaðar tók stjórn
Renault óvænt ákvörðun um að
loka verksmiðjunni í Vilvoorde
skammt frá Brussel, þar sem 3.100
manns starfa. Ákvörðunin kom
flatt upp á starfsmennina, ekki sízt
í ljósi þess að hagnaður hefur verið
af rekstri verksmiðjunnar. Þeir
hafa haldið sig í verksmiðjunni síð-
an og halda tilbúnum bílum að
verðmæti milljarða króna á valdi
sínu.
Vinnumáladómstólar í Belgíu
og Frakklandi hafa nú veitt bar-
áttu verkamannanna stuðning með
því að kveða upp úrskurði um að
Renault hefði brotið lög með því
að ákveða að loka verksmiðjunni
án samráðs við fulltrúa starfs-
manna.
í úrskurði franska dómstólsins,
sem felldur var í gær, segir að
Renault beri að leita eftir áliti Evr-
ópska vinnumálaráðsins áður en
fyrirtækið tekur nokkurt skref til
viðbótar í átt að lokun verksmiðj-
unnar.
Renault hyggst áfrýja báðum
úrskurðunum og segist ætla að
halda fast við ákvörðun sína um
að loka verksmiðjunni 31. júlí næst-
komandi.
Herferð
fyrir efna-
vopna-
sáttmála
MEÐ stuðningi fjölda þingmanna
og annarra frammámanna úr röð-
um repúblikana og forystu hersins
hleypti Bill Clinton Bandaríkjafor-
seti í gær af stað herferð sem
miðar að því að fá öldungadeild
Bandaríkjaþings til að staðfesta
alþjóðlegan sáttmála um bann við
framleiðslu, geymslu og dreifingu
efnavopna áður en frestur til þess
rennur út 29. apríl næstkomandi.
Þá gengur samningurinn í gildi,
og þær þjóðir, sem ekki hafa stað-
fest hann fyrir þann tíma, munu
verða útilokaðar frá þátttöku í al-
þjóðlegu eftirliti með framkvæmd
samningsins.
Utanríkismálanefndin í vegi
Staðfesting sáttmálans fyrir
hönd Bandaríkjanna hefur strand-
að fram að þessu á andstöðu
áhrifamikilla repúblikana í öld-
ungadeildinni. Þeirra fremstur er
Jesse Helms, formaður utanríkis-
málanefndar deildarinnar, sem
hefur sett upp fjölda skilyrða fyrir
samþykktinni, sem hann vill að
Bandaríkjastjórn uppfylli fyrst.