Morgunblaðið - 09.04.1997, Blaðsíða 2

2 MJÐVIKUDAGUR 9. APRÍL 1997"
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Formaður skipulags- og umferðarnefndar um loftmengun á Miklubraut
Verður að breyta stefn-
unni í umferðarmálum
UMHVERFISRÁÐUNEYTIÐ hefur
ritað Reykjavíkurborg bréf og farið
fram á viðræður sem allra fyrst um
framkvæmd mengunarvarnareglu-
gerðar á Miklubraut frá Snorra-
braut og upp fyrir Lönguhlíð. Guð-
rún Ágústsdóttir, forseti borgar-
stjórnar og formaður skipulags- og
umferðarnefndar Reykjavíkur, seg-
ir að finna verði úrræði sem duga
til að minnka loftmengun og breyta
verði stefnunni í umferðarmálum í
borginni.
Loft- og hávaðamengun yfir
viðmiðunarmörkum
Hollustuvernd ríkisins telur að á
áðurnefndum hluta Miklubrautar
hafi styrkur köfnunarefnisdíoxíðs
farið yfir viðmiðunarmörk sem til-
greind séu í mengunarvarnareglu-
gerð. Þá sé þessi mengun yfir mörk-
um sem sett séu í tilskipun Evrópu-
sambandsins um loftmengun, sem
ísland sé bundið af samkvæmt
EES-samningnum. Jafnframt bendi
allt til þess að umferðarhávaði hafi
farið yfir viðmiðunarmörk reglu-
gerðarinnar á sama svæði. Holl-
ustuvernd telur jafnframt að upp-
lýsingagjöf vegna loftmengunar og
gerð aðgerðaráætlunar um úrbæt-
ur, sem kveðið er á um í tilskipun
ESB, hafi ekki verið sinnt.
Hollustuvernd leggur til að um-
hverfisvöktun við Miklubraut verði
sinnt sem skyldi og gerð tímasett
áætlun til að draga úr loft- og
hávaðamengun.
Guðrún Agústsdóttir sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að erindi
ráðuneytisins væri „vísbending um
að ríki og borg taki höndum saman
um að leita úrræða, sem duga til
að halda loftmengun af völdum út-
blásturs bifreiða á tilteknum svæð-
um í borginni undir þeim viðmiðun-
armörkum, sem í gildi eru og helzt
langt undir þeim.“
Guðrún segir að ekki sé eingöngu
um loft- og hávaðamengun að ræða
á Miklubraut, heldur víðar í borg-
inni. Á árinu 1994 hafí mengun til
dæmis farið 109 sinnum yfir við-
miðunarmörk á ýmsum stöðum.
„Við verðum að bregðast við
vandamálinu," segir Guðrún. „Það
er alveg ljóst að ef við höldum áfram
að reka umferðarstefnu hér í
Reykjavík, sem byggist á gamal-
dags bandarískum viðhorfum, sem
Bandaríkjamenn eru reyndar löngu
horfnir frá, að auka við götur og
gatnagerð til að uppfylla allar þarf-
ir einkabilsins, í stað þess að reyna
að ná meira jafnvægi á milli allra
þátta umferðar, erum við í mjög
erfiðum málum. Við verðum miklu
frekar að tileinka okkur þessa evr-
ópsku siði, sem eru að ryðja sér til
rúms alls staðar í kringum okkur.
Þar er allt önnur stefna.“
Arðsemiskrafa til Sem-
entsverksmiðjunnar
Greiði 30
milljónir
króna í arð
RÍKISSTJÓRNIN samþykkti í gær,
að tillögu Finns Ingólfssonar iðnað-
arráðherra, að leggja til við stjórn
Sementsverksmiðjunnar hf. á Akra-
nesi að fyrirtækið hafí 7,5% arð-
semiskröfu að leiðarljósi í stefnu-
mörkun sinni. Jafnframt telur ríkis-
stjórnin eðiilegt að fyrirtækið greiði
eigendum sínum 3% af hlutafé í arð
næstu þijú ár, eða sem svarar til
30 milljóna króna á ári.
Sementsverksmiðjan var gerð að
hlutafélagi í eigu ríkisins 1993, en
þá var enn ekki talið að fjárhags-
staðan væri nógu traust til að ráð-
legt væri að taka arð út úr fyrirtæk-
inu. Að sögn Benedikts Árnasonar,
deildarsérfræðings í iðnaðar- og við-
skiptaráðuneytinu, er það mat ráðu-
neytisins að fjárhagsstaða Sements-
verksmiðjunnar sé nú orðin það sterk
að hún geti greitt arð til eigenda.
Morgunblaðið/Kr. Ben.
HÉR koma þeir Dr. Rolf Ekelund, Jörundur Svavarsson, Dr. Jon-Arne Sneli og Áke Grenmo dós-
ent tilraunaglösum fyrir í Botndýrastöðinni í Sandgerði.
Ahrif hættulegs efnis
í sjó rannsökuð
Grindavík. Morgunblaðið.
RANNSÓKN á hvaða áhrif hættu-
legasta eiturefnið, sem mengar sjó,
TBT Tributýltin, hefur á klak
þorsks og vöxt þorsklirfunnar á
fyrstu vikum eftir klakið eru að
heQast sem samnorrænt rannsókn-
arverkefni hjá Botndýrastöðinni í
Sandgerði.
Norræna ráðherraneftidin styrkir
þetta verkefni. Stjómandi rannsókn-
arinnar er Áke Grenmo, dósent við
háskólann í Gautaborg og sjáv-
arrannsóknarstöðina í Kristineberg.
Hingað eru einnig komnir doktor
Rolf Ekelund, náinn samstarfsmaður
Grenmo, og doktor Jon-Ame Sneli
frá háskólanum í Þrándheimi en hann
hefur komið til íslands oft áður vegna
annarra rannsókna. Þá mun Jörund-
ur Svavarsson prófessor í sjávarlíf-
fræði vinna við rannsóknina.
Að sögn Áke Grenmo er Tribu-
týltin lífrænt tinsamband sem hefur
verið mikið notað í botnmálningu
skipa og báta. Notkun þess hefur
reyndar minnkað þar sem reglugerð
bannar notkun þess á skip sem eru
minna en 25 metrar að lengd. Þá
hafa útgerðarmenn gert sér grein
TBT er í botn-
málningu skipa
og plaströrum
fyrir skaðvaldinum, eru farnir að
nota meira umhverfisvæna máln-
ingu. Einnig er TBT notað í PVC
plaströr sem einkum eru notuð í
skólplagnir. Rannsóknin mun einn-
ig beinast að þeim efnum sem not-
uð eru í umhverfisvæna málningu
og kannað verður hvort þau hafa
skaðleg áhrif á þorsklirfuna á fyrsta
vaxtarskeiðinu.
Veldur vansköpun á snigli
nákuðungsins
Rannsóknir hafa áður beinst að
áhrifum TBT á snigil nákuðungsins
en eitrið í sjónum er það kröftugt
að snigillinn verður vanskapaður í
uppvextinum þannig að hormóna-
kerfið ruglast og getnaðarlimur vex
á kvensnigilinn yftr kynsköpin
þannig að hann verður ófrjór. Á
38 rannsóknarstöðum af 45 frá
svæðinu frá Stokkseyri til ísafjarð-
ardjúps fundust mörg slíkt tilfelli,
þannig að eitrið hefur gert usla í
stofni nákuðungsins og nú verður
rannsakað hvort það veldur slíkum
usla í þeirri auðlind landsins sem
þorskstofninn er.
Til að hægt væri að gera þessa
rannsókn hjá Botndýrastöðinni í
Sandgerði þurfti að innrétta að-
stöðu í stöðinni og bora 50 m djúpa
holu til að fá ómengaðan sjó sem
dæla þarf í gegnum sérstakan út-
búnað til að blanda súrefni saman
við hann. Til að stilla mælingatæk-
in og vökvana sem notaðir verða
við rannsóknina voru fengnar ný-
klaktar þorsklirfur frá tilraunaeld-
isstöð Hafrannsóknarstofnunar í
Grindavík en á næstu dögum verður
veiddur þorskur fyrir utan Sand-
gerði sem síðan verður kreistur og
fijóvgaður í rannsóknarstöðinni.
Að lokum lét Grenmo þess getið
að þessi rannsókn væri aðeins fyrsti
áfangi af mörgum á þessu sviði,
því venjulega vakna fleiri spurning-
ar en svör fást við þegar byijað er
á jafnviðamiklu rannsóknarverkefni
og hér um ræðir.
Rafiðnaðarmenn hjá Pósti og síma greiða
atkvæði um boðun verkfalls 25. apríl
„Himin og haf
ber á milli“
SAMNINGANEFND tæplega 300
rafiðnaðarmanna hjá Pósti og síma
hf. fékk á fundi í fyrrakvöld heimild
til að efna til atkvæðagreiðslu um
boðun verkfalls frá og með 25. apríl
næstkomandi. Að sögn Guðmundar
Gunnarssonar, formanns Rafíðnað-
arsambands Íslands, gæti atkvæða-
greiðslan tekið um tíu daga vegna
þess hve rafiðnaðarmenn hjá Pósti
og síma eru dreifðir um landið, en
atkvæðin verða send með pósti.
Engar viðræður eiga sér stað
milli RSÍ og Pósts og síma og segir
Guðmundur „himin og haf bera á
milli“ í kjaradeiiunni. Þá liggja við-
ræður milli RSÍ og RARIK niðri og
hefur enginn sáttafundur verið boð-
aður, en verkfall rafiðnaðarmanna
hjá RARIK hófst sl. föstudag.
Fyrstu 20 daga verkfallsins sinna
rafiðnaðarmenn bráðabirgðavið-
gerðum blasi við stórfellt eignatjón,
en ekkert slíkt ákvæði er í samning-
um rafiðnaðarmanna hjá Pósti og
síma. Guðmundur sagði að Pósti og
síma hefði verið boðið að setja slíkt
ákvæði í kjarasamning en enginn
áhugi hefði reynst vera fyrir því.
Meðan á fundi rafiðnaðarmanna
stóð í fyrrakvöld slitnaði ljósleiðari
Pósts og síma yfír Skeiðarársand
og var því símasambandslaust víða
á Austfjörðum í um tvær klukku-
stundir eða þar til viðgerð hafði far-
ið fram.
Vel gæti komið til aðgerða
Aðspurður hvort rafíðnaðarmenn
hjá Pósti og síma myndu grípa til
einhverra aðgerða fyrir 25. apríl
sagði Guðmundur að vel gæti komið
til þess og það yrði bara að koma í
ljós. „Menn ráða sínum vinnutíma
svo framarlega sem þeir skila sínum
fasta vinnutíma. Það er öllum í
sjálfsvald sett hvort þeir vilja veija
sínum frítíma til einhvers annars en
að vera á vinnustað," sagði hann.
Annir hjá sáttasenyara
Hjá ríkissáttasemjara voru í gær I
haldnir fundir fulltrúa átta stéttarfé-
laga og viðsemjenda þeirra. Viðræð-
ur voru ekki í neinu tilfelli taldar
vera komnar á lokastig í gær.
Morgunblaöið/Golli
BÚIÐ er að merkja staðinn þar sem flak TF-CCP liggur
nokkuð utan við Straumsvík.
TF-CCP hífð upp
þegar kyrrist
BEÐIÐ verður eftir að veður og sjór
kyrrist þar til reynt verður að ná
flaki flugvélarinnar sem fórst sl.
laugardag, TF-CCP, af hafsbotni
skammt utan við Straumsvík. Spáð
er hvassviðri en aðstæður verða
skoðaðar í dag.
Reynt var að koma böndum á flak-
ið til að hægt væri að hífa það strax
eftir að það fannst á mánudags-
kvöld og í gær voru aðstæður erfið-
ar, 8-9 vindstig og ölduhæð allt að
fjórum metrum. Þótti ekki fært að
halda áfram aðgerðum af öryggi-