Morgunblaðið - 09.04.1997, Blaðsíða 36

36 MIÐVIKUDAGUR 9. APRÍL 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
JÓN
HALLDÓRSSON
+ Jón Halldórsson
fæddist á Stó-
rólfshvoli í Hvol-
hreppi í Rangár-
vallasýslu 11. októ-
ber 1918. Hann lést
á heimili sínu 28.
mars síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Halldór Teits-
son, f. 16.7. 1886,
d. 26.1. 1967, bóndi
á Stórólfshvoli, síð-
ar sjómaður í Hafn-
arfirði, og kona
hans frú Ingibjörg
Jónsdóttir, húsmóð-
ir, f. 3.12. 1891, d. 20.3. 1954.
Halldór og Ingibjörg eignuðust
sex börn, þau eru: Jón, f. 11.10.
1918, kvæntur Ásdísi Vídalín
Kristjánsdóttir. f. 1918, d. 28.8.
1992. Vilborg, f. 1922, gift
Baldri Krisljónssyni, f. 1909,
Elías, f. 1922, - d. 19.9. 1990,
kvæntur Þuríði Gísladóttur, f.
1919, Guðrún, f. 1923, gift
Gunnlaugi Jónssyni, f. 1920, d.
29.1. 1980, Þorbjörg, f. 1926,
d. 1985, gift Karli Hafsteini
Gunnlaugssyni, f. 1925, d. 1996,
og Þorgrímur, f. 1927, kvæntur
Þuríði Þórarinsdóttur, f. 1932.
Hinn 21.4. 1945 kvæntist Jón
Ásdísi Vídalín Kristjánsdóttur,
húsmóður, f. 3.12. 1918, d. 28.8.
1992. Foreldrar hennar voru
Kristján Vídalín Brandsson,
sjómaður, f. 12.6.
1881, d. 3.12. 1941
og kona hans Guð-
ríður Guðbjörg Víd-
alín Þorláksdóttir,
húsmóðir, f. 22.5.
1881, d. 1.7. 1974.
Jón og Ásdís
eignuðust tvo syni.
1) Kristján Vídalín,
kvæntur Guðrúnu
Sigríði Sævarsdótt-
ur og á hann fjögur
börn. 2) Halldór,
kvæntur Steinunni
Þórjónsdóttur, og á
hann tvö börn.
Einnig ól Jón upp Elínborgu
Lárusdóttur, dóttur Ásdísar frá
fyrra hjónabandi. Var hún gift
Jóni Vali Jenssyni, og á hún
þrjú börn. Barnabarnabörn eru
sex talsins.
Jón stundaði sjómennsku frá
unga aldri. Starfaði síðan sem
dyravörður í Hafnarbíói í ellefu
ár ásamt húsgagnabólstrun
sem varð hans ævistarf. Jón var
umfangsmikill frímerkja-,
mynt- og póstkortasafnari og
vann til margra verðlauna
heima sem erlendis. Hann var
einn af stofnendum íþróttafé-
lagsins Hauka í Hafnarfirði.
Útför Jóns fer fram frá
Grensáskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Þegar ástvinur deyr, er eins og
heimurinn hljóðni; tíminn stendur
kyrr, hugsanir leita á mann.
Með Jóni Halldórssyni er fallinn
„4rá góður maður og gegn, öllum
hugljúfur sem til hans þekktu. Frá
því að við kynntumst 1973, þegar
við Elínborg stjúpdóttir hans hófum
samleið okkar, hef ég ævinlega
mætt vinsemd af hans hálfu, hjálp-
semi og hlýhug sem aldrei bar
skugga á. Fólki sínu hefur hann
verið eins og akkeri sem treysta
mátti að væri alltaf til staðar, þar
til nú, þegar þessi vinnufúsi öðling-
ur lýtur í lægra haldi fyrir lögmáli
lífs og dauða.
Jón var alinn upp við kröpp kjör
í stórum systkinahópi og byrjaði
snemma að taka til hendi, bæði til
lands og sjávar. Hann var í sveit
mörg sumur, það var á þeim dögum
þegar strákar eins og hann gátu
verið sendir alla leið úr Grímsnesi
til Reykjavíkur fótgangandi. Afi
hans, Jón Jónsson á Vindási á
Rangárvöllum, var honum kær, en
ungir sem aldnir urðu að taka þátt
í brauðstriti lífsins.
Ásamt nokkrum vinum sínum
ákvað Jón að setja á stofn íþróttafé-
lag í Hafnarfirði; fengu þeir séra
Friðrik Friðriksson til að gefa sér
góð ráð, hvað hann og gerði, hafði
þá sjálfur stofnað knattspyrnufé-
lagið Val. Nýja félagið fékk nafnið
Haukar, og þótt piltarnir væru fáir,
lét sr. Friðrik þau orð falla, að ein-
hvern tímann gæti félagið þeirra
orðið stærra en stóri bróðir - og
reyndist þar forspár. En Jón var
bundinn við sveitastörf á sumrin
og gat því síður gefið sig að íþrótt-
unum en löngun hans stóð til.
Jón hóf snemma sjómennsku,
fyrst á bátum og seinna á togurum,
eins og aðrir vaskir menn á þeim
árum. Hafði hann frá mörgu að
segja úr siglingum og saltfisktúr-
um, af veiðum við viðsjálustu að-
stæður og svaðilferðum sem ekki
voru heiglum hentar, m.a. þegar
skip hans, togarinn Garðar, fórst á
stríðsárunum og færri voru sem
komust af en fórust; héldu þeir sem
björguðust félagsskap fram á síð-
ustu ár. Og einhver hlífiskjöldur
hefur verið yfir Jóni þegar hlut-
kesti eitt réð því, að hann fór ekki
út með togaranum Rán, sem hvarf
með öllum mannskap í hafið. Und-
arleg atvik tengdust þessum at-
burðum, sem bentu til þess að hér
væri giftudijúgur maður undir hul-
inni verndarhendi.
Seinna fór Jón að vinna í landi,
lengst við bólstrun, og rak þá eigið
verkstæði við Vatnsstíg. í því sér-
staka andrúmslofti vinnugleði og
iðjusemi, sem þar ríkti, var tekið á
móti manni með bros og brandara
á vör, meðan hann hélt áfram að
strengja sín áklæði og „skjóta“ í
sína sófa. Þótt hann væri ekkert
að slá um sig og gengi hávaðalaust
fram í lífinu, var hann karlmenni,
óvílinn við kulda og erfiði og dug-
legur að draga björg í bú.
Jón var sá gæfumaður að eign-
ast lífsförunaut, Ásdísi Vídalín
Kristjánsdóttur, sem var honum svo
ómissandi sáiufélagi og það var eins
og hann væri með hálfan hug við
þennan heim eftir fráfall hennar
1992.
Ásdís var barnfæddur Hafnfirð-
ingur eins og Jón, falleg kona og
margt vel gefið til munns og handa,
orðheppin með afbrigðum (en frá-
sagnagáfu foreldranna hefur Hall-
dór sonur þeirra tekið eftir þeim
svo að ekki verður um villst). Hún
var skörungur í heimilishaldi og við
öll tækifæri, ekki síst þegar stórfjöl-
skyldan kom saman á hátíðarstund-
um, þá var jafnan farið til Jóns og
Dísu; þangað leita menn sem þeir
vita að þeir eiga góðs að bíða. Eftir-
sjá Jóns eftir Ásdísi var átakanleg,
við vissum að hann vitjaði leiðis
hennar tvisvar á dag í langan tíma
eftir fráfall hennar, á hvaða árstíð
sem var og gaf með þeim eftir-
minnilega hætti þögulan vitnisburð
um tryggðabönd þeirra, sem sagði
meira en nokkur orð.
Tvo syni eiguðust þau, Kristján
og Halldór, en fyrir átti Ásdis dótt-
urina Elínborgu, sem ólst upp með
+ Pálína Theod-
órsdóttir var
fædd á Bæjarskeij-
um í Miðneshreppi
" 29. maí 1921. Hún
lést á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 20.
mars síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Theódór Ein-
arsson bóndi og sjó-
maður á Bæjarskeij-
um, f. 2.7. 1894, d.
8.5. 1983, og Vigdís
Bjarnadóttir hús-
freyja, f. 2.9. 1893,
d. 5.2. 1969. Pálína
var einkadóttir foreldra sinna.
Foreldrar og systkini Theodórs
hafa flest búið í Miðneshreppi,
Sandgerði. Faðir Vigdísar var
Bjarni Magnússon, steinsmiður
í Reykjavík, f. 2.10. 1851 í Suð-
urkoti í Grímsneshreppi í Ár-
nessýslu, d. 31.5. 1928 í Reykja-
^ vík. Foreldrar hans voru Magn-
ús Vigfússon bóndi, f. 26.9.
1823, í Fíflholtshjáleigu í V-
Landeyjahreppi, d. 19. ágúst
1896, Guðmundssonar, f. 1788
í Fíflholtshjáleigu. Kona Magn-
úsar, Vigdís Bjarnadpttir, f.
1815 í Holtakotum í Úthlíðar-
sókn, dóttir Bjarna Einarssonar
' bónda í Holtakoti, f. í Vatns-
leysu 1780, og konu
hans Vigdísar Hall-
dórsdóttur, f. í
Vatnsleysu 1776.
Móðir Vigdísar var
Sólveig Sigurðar-
dóttir, f. 6.7. 1868 í
Reykjavík, d. 3.9.
1949 á Bæjarskerj-
um í Miðneshreppi
í Sandgerði, þar
sem hún bjó síðustu
árin hjá Vigdísi
dóttur sinni. Sól-
veig var af Ef-
ferseyætt, dóttir
Sigurðar Jónsson-
ar, bónda og sjó-
manns í Móakoti í Reykjavík,
f. 1824 í Reykjavík, d. 2.4. 1890.
Sigurður var sonur Jóns Gissur-
arsonar, f. 1795, sonar Gissurar
vaktara Magnússonar, f. 1770,
d. 1846, sonar Magnúsar Helga-
sonar, Effersey, d. 1785, og
konu hans Sigríðar Gissurar-
dóttur.
Útför Pálínu fór fram í kyrr-
þey frá Hvalsneskirkju 29.
mars.
Fyrstu kynni mín af Pálínu
frænku minni urðu þegar ég var
um sex ára gömul og send í sveit
til föðursystur minnar Vigdísar,
móður Pálínu. Ég var hjá þeim á
Bæjarskeijum á sumrin fram að
fermingaraldri og var alltaf eins og
ein af fjölskyldunni. Við Pálína rifj-
uðum oft upp á seinni árum þá
gömlu góðu tíma. Pálína var sex
árum eldri en ég og fékk það hlut-
verk að líta eftir mér fyrst um sinn,
meðan ég var að venjast umhverf-
inu. Pálína skemmti sér oft vel og
hló að því þegar ég, borgarstelpan,
kom fyrst til Bæjarskerja og steig
út úr mjólkurbílnum með háalvar-
legan svip og hatt ofan í augu.
Pálína var ekki lengi að hressa upp
á frænku sína úr borginni.
Pálína giftist Bergi Vigfúsi Sig-
urðssyni, sem lést fyrir nokkrum
árum, og var hann verkstjóri hjá
Miðnesi hf. Þeim varð níu barna
auðið, sjö stúlkna og tveggja
drengja, en tvær dætur þeirra eru
látnar.
Páh'na og Bergur voru mjög sam-
hent hjón og var reglusemin höfð
þar í fyrirrúmi. Meðan Pálína var
að koma stóra barnahópnum upp
hefur sólarhringurinn oft verið
langur. Þó heyrði ég aldrei kvörtun-
artón frá henni.
Pálína var greind kona og lék
allt í höndum hennar. Það var mjög
ánægjulegt að heimsækja þau hjón-
in, Pálínu og Berg, og var alltaf
slegið á létta strengi og glaðværð
í heiðri höfð. Pálína naut þess síð-
ustu árin að vera í nálægð barna
og barnabarna sinna.
Blessuð sé minning hennar. Meg-
ir þú hvíla í friði.
Edda I. Vikar.
PÁLÍNA
THEODÓRSDÓTTIR
þeim. Jón var henni eins og elsku-
legur faðir, gerði aldrei upp á milli
þeirra systkinanna, enda kallaði
hún hann pabba sinn. Barnabörnin
eru orðin níu, öll mannvænleg, og
samhent voru þau Jón og Dísa að
sinna þeim og veita þeim allan þann
stuðning og alúð sem þau gátu.
Börnin voru yndi þeirra og ánægja
og ekki til það afabarn sem hann
hossaði ekki á kné sér. Einhver
vernd hefur verið yfir þessari fjöl-
skyldu á Njálsgötu 86, því ef ein-
hvern tímann virtist koma upp
áhyggjuefni, þá snerist það allt til
góðs, til meiri farsældar en bestu
vonir stóðu tii.
Þegar aldurinn fór að færast yfir
og börnin löngu komin að heiman,
keyptu Jón og Dísa sér sumarbú-
stað í fallegri brekku í landi Eilífs-
dals í Kjós og nefndu hann Sunnu-
hlíð. Þar fengu þau útrás fyrir sköp-
unargleði sína og athafnaþrá við
ræktun, jafnt á jarðávöxtum sem
fallegum blómum og tijágróðri,
með dyggri aðstoð eldri sonar
þeirra, Kristjáns Vídalíns, sem er
lærður skrúðgarðyrkjumeistari. Jón
var gjarnan að dytta að einu og
öðru og Dísa að hlynna að blómum
eða við sínar fallegu hannyrðir. Þar
áttu þau og við öll margar ánægju-
stundir, tókum í spil á kvöldin og
undum okkur úti sem inni í kyrrð
náttúrunnar.
Heima við sinnti Jón tómstund-
um, kom sér upp fágætu frímerkja-
safni, sérhæfði sig m.a. í póst-
stimplum og vann til verðlauna á
sýningum innanlands og utan. Fé-
lagsmenn úr Félagi frímerkjasafn-
ara munu heiðra minningu hans við
útförina, ásamt fulltrúum Hauka
úr Hafnarfirði. Önnur tómstunda-
iðja Jóns var póstkortasöfnun, hann
átti eitt mesta safn landsins í þeirri
grein, og var til hans leitað af sagn-
fræðingum, rithöfundum og dag-
blöðum til efnisöflunar. Safninu
kom hann fyrir í smekklegum
möppum, flokkuðum eftir mynd-
efni, og var það afar fróðlegt um
landshætti og merka sögustaði,
raunar merkur þáttur í íslenskri
menningarsögu.
Jón kunni að njóta gæða lífsins,
en ekki síður að deila þeim með
öðrum, hann var glaður gjafari,
óeigingjarn framar flestum sem ég
hef kynnst. „Fyrirgefðu þetta lítil-
ræði,“ átti hann þá til að segja í
hógværð sinni, en það sem skipti
meira máli var, að hann virtist aldr-
ei of upptekinn til þess að geta
gefið manni tíma sinn og athygli.
Hafði þá gjarnan á takteinum glett-
in tilsvör, krydduð sögubrotum af
sérkennilegum atvikum sem hann
rataði í á lífsleiðinni og skemmtileg-
um lýsingum á togaralífinu. „Sestu
niður og segðu mér allt sem þú
veist!“ var eitt viðkvæða hans, og
svo var farið að spjalla, og ijúkandi
kaffi og veitingar fram boðnar.
í tvo áratugi þekkti ég Jón
skegglausan með öllu, en á síðustu
árum lét hann sér vaxa myndarlegt
alskegg sem gerði hann enn afa-
legri og tígulegri í senn. Reyndar
var þetta sama skegglag og afi
hans og nafni í Vindási var með,
og naumast tilviljun.
Þótt ég sé fjarvistum af landinu,
er ég með hugann við Jón og kveð
hann með þakklátum huga fyrir að
hafa átt hann að sem vin. Sambúð-
arslit okkar dóttur hans breyttu þar
engu um, hann hélt áfram að taka
mér fagnandi með kossi, eins og
ekkert hefði í skorist. Hann hefur
verið mér og mínum allt sem einn
faðir, tengdafaðir og afi getur ver-
ið. Hlýja hans, hjálpsemi, jákvætt
lífsviðhorf, yfirlætislaus nálægð
hans, uppörvandi, góðleg röddin,
allt þetta fylgir manni ásamt góðum
minningum.
Páskarnir eiga að minna okkur
á, að Kristur er konungur dýrðar-
innar og „frumgróði“ þeirra sem
upp munu rísa til eilífs lífs. Jón
Halldórsson átti örugglega heita trú
við rót hjarta síns, en taldi sig ekki
sjá glögglega hvernig eitt væri rétt-
ara en annað í fullyrðingum mis-
munandi trúarstefna, var kannski
ljósara en mörgum öðrum hve lítið
við í raun og veru vitum um höfund
þessa heims. En móttækilegur hef-
ur hann verið fyrir hulda krafta
hans í veröldinni, nógu auðmjúkur
til að leggja sjálfan sig undir til að
samverka með hjálparanda hans.
Trú okkar þekkist af verkunum.
Ég er þess fullviss, að þessi góði
maður hafi mátt ala með sér þá von
að fá að upplifa „það sem auga sá
ekki og eyra heyrði ekki, það sem
ekki kom upp í huga jiokkurs
manns: allt það sem Guð hefur fyr-
irbúið þeim, sem elska hann“.
Jóns Halldórssonar verður lengi
minnst og nærvistar hans saknað.
En í sorginni skulum við ekki
gleyma því sem hann skilur eftir
sig: Hann kenndi okkur hvað það
er að vera sönn manneskja; gaf
þannig af umhyggju sinni og góð-
vild, að það hjálpar okkur til að
meta okkur sjálf og finna hjá okkpr
hvöt til að reynast öðrum vel. Ég
get ekki óskað barnabörnum hans
annars betra en að mega líkjast afa
sínum í þessu. Öllum syrgjendum
votta ég samúð mína.
Jón Valur Jensson.
Á föstudaginn langa kveikti ég
á kerti fyrir afa minn eftir að mér
hafði verið sagt að hann væri dá-
inn. Menn segja að hann hafi nú
verið orðinn svo gamall og kannski
búinn að lifa nógu lengi. Hann hafði
líka alltaf saknað hennar Dísu
ömmu svo mikið sem dó fyrir tæp-
um fimm árum. En ég sakna líka
Dísu ömmu og afar eiga að vera
gamlir og góðir menn, svona rétt
eins og afi minn var. Mér fannst
hann alltaf vera eins og ég man
eftir honum fyrst. Eina breytingin
var sú að hann lét sér vaxa skegg.
Þegar honum fannst skeggið verða
orðið nógu fínt, svona eins og það
var á afa hans, þá pantaði hann
tíma hjá ljósmyndara og lét taka
mynd af okkur saman.
Afi var sérstaklega hress og
skemmtilegur maður. Hann var svo
jákvæðir og bjartsýnn gagnvart öllu
og öllum. Hann var eins og ein af
björtu stjörnunum á himninum, sem
ég horfi svo oft dáleiddur upp til.
Hann veitti birtu alveg eins og
þær. Einhvern veginn bjóst ég við
því að hann yrði hér alltaf hjá mér
og að við ættum eftir að spjalla
miklu oftar saman og fara oftar í
bíó saman. Hann gaf sér alltaf góð-
an tíma til að hlusta og gefa góð
ráð. Hann var sannkallaður afi sem
ég er virkilega stoltur af að hafa
átt og veit að margir geta öfundað
mig af.
Afi, þú hafðir alltaf frá svo
mörgu áhugaverðu og skemmtilegu
að segja. Allar frásagnir þínar urðu
svo lifandi þannig að ég sá þær ljós-
lifandi fyrir mér. Alveg eins og í
ævintýri. Ævintýri sem þú byijaðir
að segja mér frá þegar ég var lítill
drengur á Vatnsstígnum þar sem
ég sat í fanginu á þér og þú drakkst
kaffið þitt með miklum púðursykri
út í og dásamaðir kaffið. Þegar
kaffið var næstum búið í bollanum
eða varla neitt eftir nema botnfallið
af sykrinum þá var komið að mér
að þiggja síðasta dropann. Þér
fannst ég nefnilega vera svo stór
og duglegur drengur að ég ætti
kaffi- eða sykurdropann skilið. Við
sögðum hátt „ahh“ og hlógum svo
karlmannlega á eftir um leið og þú
klappaðir mér á kollinn og sagðir:
„Litli glókollurinn hans afa síns.“
Það er svo erfitt að sætta sig við
að nú sé ævintýrið á enda. Að því
hafi lokið á pálmasunnudag þegar
þú komst í ferminguna mína og við
hittumst í síðasta sinn. Hins vegar
er ég glaður yfir öllum þeim góðu
minningum sem ég á um þig og
Dísu ömmu. Ég man þegar við spil-
uðum á spil saman við eldhúsborðið
á Njálsgötunni og hlógum dátt þeg-
ar við unnum Dísu ömmu, þótt hún
mætti svindla. Ferðirnar í sumarbú-
staðinn voru skemmtilegar þar sem
lækurinn rennur í gegnum landið.
Lækurinn sem við sátum við og
hlustuðum á og ég fékk að busla
í. Þar ræktuðuð þið landið svo fal-
lega og settuð niður tré handa mér
árið sem ég fæddist. Tré sem þið
kölluðuð „tréð hans Sævars" og ég
vökvaði í sífellu með vatni úr lækn-
um sem ég sótti í litlu garðkönn-