Morgunblaðið - 09.04.1997, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 9. APRÍL 1997 21
ERLENT
Þrír fyrrverandi varnarmálaráðherr-
ar Bandaríkjanna gefa út yfirlýsingn
Andvígir stað-
festingu efna-
vopnasáttmála
Washington. Reuter.
ÞRÍR fyrrverandi varnarmálaráð-
herrar Bandaríkjanna gáfu í gær
út yfirlýsingu þess efnis, að alþjóð-
legur sáttmáli um bann við fram-
leiðslu, geymslu og beitingu efna-
vopna brjóti að þeirra mati í bága
við bandaríska hagsmuni. Leggja
þremenningarnir til, að öldungadeild
Bandaríkjaþings staðfesti því ekki'
sáttmálann.
Ráðherrarnir þrír eru James
Schlesinger, sem fór með varnarmál
í stjórnum Richards Nixons og Ger-
alds Fords, Donald Rumsfeld, sem
sat í stjórn Fords, og Caspar Wein-
berger, varnarmálaráðherra Ronalds
Reagans. Þessir þrír áhrifamiklu
repúblikanar gáfu út yfirlýsingu sína
er þeir voru kallaðir fyrir utanríkis-
málanefnd öldungadeildarinnar, en
mikil togstreita er nú í gangi milli
stjórnar Bills Clintons Bandaríkja-
forseta og íhaldssamra repúblikana
í öldungadeildinni um efnavopna-
sáttmálann.
Þessi afstaða þremenninganna
var þó þegar kunn. Þeir rituðu grein
um málið í Washington Post fyrir
skömmu, þar sem segir: „ [Efnavopna-
sáttmálinn] mun líklega leiða til
þess að Bandaríkin og bandamenn
þeirra verði berskjaldaðri, ekki ör-
uggari, fyrir efnavopnaárásum.
Hann gæti vel haft í för með sér
að útbreiðsla getu til framleiðslu
efnavopna í heiminum muni aukast
í stað þess að dragi úr henni. Við
værum því betur settir með því að
eiga ekki aðild að honum,“ skrifuðu
þremenningarnir.
Formaður utanríkismálanefndar-
innar, Jesse Helms, fer fremstur í
flokki þeirra sem beijast gegn stað-
festingu sáttmálans á Bandaríkja-
þingi, en til þess að af henni verði
þarf atkvæði tveggja þriðju hluta
allra öldungadeildarþingmanna. At-
kvæðagreiðsla um staðfestinguna
fer hins vegar fyrst fram eftir að
utanríkismálanefndin hefur ákveðið
að taka málið á dagskrá þingsins.
Hótanir ganga á víxl
Trent Lott, leiðtogi repúblikana í
öldungadeildinni, ítrekaði í gær að
flokksmenn hans vildu binda stað-
festingu sáttmálans mörgum skil-
yrðum, sem demókratastjórn Clint-
ons yrði að uppfylla. Tom Daschle,
þingleiðtogi demókrata, endurnýjaði
hótun um að stífla alla starfsemi
öldungadeildarinnar unz efnavopna-
sáttmálinn yrði tekinn á dagskrá.
Ef Bandaríkin hafa ekki staðfest
sáttmálann fyrir 29. apríl verða þau
útilokuð frá þátttöku í alþjóðlegu
eftirliti með framkvæmd hans.
161 þjóð hefur fram að þessu
undirritað sáttmálann, en aðeins
hluti þeirra staðfest hann. ísland var
meðal 130 þjóða sem undirrituðu
sáttmálann í París fyrir meira en
fjórum árum, en Alþingi hefur ekki
staðfest hann enn.
Reuter
Kosningakexi dreift í Sofíu
BÚLGARIR ganga til kosninga á
laugardag í næstu viku og búist
er við að Bandalag lýðræðisafl-
anna (SDS) beri þá sigurorð af
sósíalistum. Bandalagið stóð fyrir
30 daga mótmælum gegn stjórn
sósíalista í janúar og febrúar og
knúði fram myndun bráðabirgða-
stjórnar sem verður við völd fram
yfir kosningar.
Stefan Sofianski, forsætisráð-
herra bráðabirgðastjórnarinnar,
hvatti í gær flokksbræður sína í
SDS til að vera ekki of sigurviss-
ir í kosningabaráttunni. Hann
sagði að stjórninni hefði tekist að
afstýra skorti á brauði og elds-
neyti, komið á efnahagslegum
umbótum og samið um aðstoð frá
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum. A
myndinni eru sígaunabörn að
biðja um kex, sem útdeilt var á
kosningafundi Bandalags lýðræð-
isaflanna í útborg Sofíu í gær.
Lítil kjörsókn á Haiti
Washington. Reuter.
KOSNINGAR voru á Haiti á sunnu-
dag og fóru þær vel og heiðarlega
fram að sögn talsmanns bandaríska
utanríkisráðuneytisins. Kjörsókn var
hins vegar mjög lítil.
Kosið var um níu sæti af 27 í
öldungadeild þingsins á Haiti, tvö í
neðri deild og 700 sæti í sveitar-
stjórnum og voru fjórar milljónir
manna á kjörskrá. Engar tölur hafa
verið birtar um kjörsókn en hún var
afar lftil. Segja þeir, sem með fylgd-
ust, að þannig hafi almenningur
mótmælt áframhaldandi fátækt og
erfiðleikum þrátt fyrir, að lýðræðis-
lega kjörin stjórn hafi tekið við af
herstjórninnni.
Skref aftur á bak
Nicholas Bums, talsmaður banda-
ríska utanríkisráðuneytisins, vildi
ekki gera mikið úr lítilli kjörsókn og
sagði, að kosningarnar hefðu verið
mikilvægt skref á lýðræðisbrautinni.
Einn bandarísku eftirlitsmannanna
sagði þó, að kosningarnar hefðu ver-
ið skref aftur á bak og ýmsir gagn-
íýndu öryggisgæslu haitísku lögregl-
unnar.
Mikið er í húfi fyrir Bandaríkja-
stjórn, að vel takist til á Haiti enda
hrakti hún herforingjastjórnina
burt og kom kjörnum forseta, Jean
Bertrand Aristide, til valda.
LISTIR
STARFSLIÐ dagblaðsins Newsday fagnar eftir að tilkynnt var
að blaðið hefði unnið Pulitzer-verðlaunin fyrir fréttaflutning
af því þegar flugvél flugfélagsins TWA fórst skömmu
eftir flugtak í New York í fyrra.
Wynton Marsalis fær
Pulitzer-verðlaunin
New York. Reuter.
JASSTONLISTARMAÐURINN
Wynton Marsalis hlaut Pulitzer-
verðlaunin í ár. Tilkynnt var um
verðlaunahafa á mánudags-
kvöld.
Þetta var í fyrsta skipti í 80
ár sem verðlaunin hafa verið
veitt starfandi jass- eða bluestón-
Iistarmanni. Arið 1965 hafnaði
Pulitzer-nefndin tilnefningu
Dukes Ellingtons, sem risið hef-
ur hæst í hinni svoköliuðu klass-
ísku tónlist Bandaríkjamanna.
Marsalis fékk verðlaunin fyrir
þriggja klukkustunda langa
óratoríu fyrir jasshljómsveit,
sem ber heitið „Blood on the
Fields“ og fjallar um afrískan
konung, sem er hnepptur í
ánauð.
í flokki skáldsagna hlaut Ste-
ven Millhauser verðlaun fyrir
bók sína „Martin Dressler: The
Tale of an American Dreamer".
Ljóðskáldið Lisel Mueller fékk
verðlaun fyrir ljóðabókina
„Alive Together: New and
Selected Poems og verðlaun fyr-
ir bækur almenns eðlis hlaut
Richard Kluger fyrir bókina
„Ashes to Ashes: America’s 100-
Year Cigarette War. Verðlaun
fyrir ævisögur hlaut írsk-banda-
ríski rithöfundurinn Frank
McCourt fyrir „Angela’s Ashes:
A Memoir" og í flokki sagnfræði-
rita voru verðlaunin veitt Jack
N. Rakove fyrir bókina „Original
Meanings: Politics and Ideas in
the Making of the Constitution".
Verðlaunin í blaðamennsku
fyrir innlendar fréttir voru veitt
blaðamönnum Newsday i New
York fyrir umfjöllun um það
þegar flugvél flugfélagsins TWA
fórst undan Long Island í fyrra.
Wall Street Journal fékk verð-
laun fyrir skrif um baráttuna
gegn alnæmi og uppgötvun lyfja-
blöndu til að halda sjúkdómnum
í skefjum.
John F. Burns, blaðamaður
Reuter
Tónlistarmaðurinn Wynton
Marsalis var meðal þeirra, sem
tilkynnt var á mánudag að
fengju Pulitzer-verðlaunin.
The New York Times, fékk verð-
launin fyrir erlend fréttaskrif
öðru sinni, í þetta skiptið fyrir
umfjöllun um valdatöku Tale-
bana í Afganistan.
Engin verðlaun voru veitt fyr-
ir leikrit og enginn blaðamaður
fékk viðurkenningu fyrir að
fjalla um forsetakosningarnar í
Bandaríkjunum í fyrra. Að sögn
Pulitzer-nefndarinnar uppfyllti
ekkert leikrit kröfur hennar.
Það hefur gerst 14 sinnum frá
1917 að verðlaunin hafa ekki
verið veitt fyrir leikrit.
Erró sýnir „konur
í fullu fjöri“
Gautaborg. Morgunblaðid.
GALLERI Galax í Gautaborg opn-
aði sýningu á verkum Errós að lista-
manninum sjálfum viðstöddum
laugardaginn 5. apríl sl. Á sýning-
unni sem hann nefnir „Les Femmes
Fatales" eru 35 stórar myndir og
80-100 litlar myndir. „Þetta er nú
bara smásýning, hluti af syrpu,“
sagði Erró í viðtali við Hallfríði Sig-
urðardóttur í Dvergasteini (útvarpi
Sænsk-íslenska félagsins í Gauta-
borg) og gaf m.a. svohljóðandi lýs-
ingu á verkunum og vinnu sinni við
yrkisefnið örlagadísir: „ ... Þetta
eru konur í fullu fjöri, líflegar og
ferskar. Syrpurnar verða yfirleitt
þannig til að ég geri eina, tvær og
þijár myndir, byrja á syrpu og svo
liggur þetta niðri. Ég vinn við að
safna efni í mörg ár. Svo fer syrpan
á stað af sjálfu sér. Það eru tíu ár
síðan ég byijaði á þessari syrpu.
Fólk er orðið vant því að ég vinni
í syrpum og mér finnst það miklu
skemmtilegra, það hefur þann kost
að ég get skipt um efni þegar ég
vil, farið inn í hér um bil hvaða
efni sem er . ..“
Erró talar frekar um skopmynda-
stíl en popplist. „Þessi skopmynda-
stíll eins og hann er kallaður, ef
maður vill fara svo langt þá má
segja að hann sé mjög líkur skreyt-
ingum fornsagnann.a íslensku. Það
eru svartar teikningar, flatir fletir.
Stíllinn er líkur þessum sem mér
finnst passa mjög vel við tuttugustu
öldina.”
Sýningin „Les Femmes Fatales“
sem er sölusýning, kom til Gauta-
borgar frá Stokkhólmi og næsti
sýningarstaður verður væntanlega
í Málmey að rúmum mánuði liðnum.
Þetta er í annað sinn á tveim árum
sem Erró sýnir í Gautaborg. Ræðis-
maður íslendinga, Bertil Falck,
vígði sýninguna með kynningu á
Ólafsvíkingnum sem fór utan árið
1958 og sem fyrir löngu gerðist
hvað alþjóðlegastur íslenskra lista-
manna, sem stendur með annan
fótinn í Bangkok og hinn um víða
veröld.
Harpa Árnadóttir hlýtur lof
sænskra gagnrýnenda
Harpa Árnadóttur, heldur um
þessar mundir sína fyrstu einkasýn-
ingu í Gautaborg og sýnir 14 mál-
verk í „hvítu“, sjö stór og sjö minni.
Sýningin hefur hlotið mjög jákvæða
dóma listrýnenda.
í umfjöllun Gautaborgarpóstsins
skrifar Gunilla Grahn-Hinnfors
m.a. að í því sem við fyrstu sýn
virðist hvítt, komi „sporin" fljótt í
ljós. Myndmálið er „sprungur,
hrukkur, óhreinindi og litlar tærar
litaslettur. Allt eftir því hvernig
dagsljósið liðast um rýmið, uppgöt-
var maður ný lög málverkanna. Þau
minna á húð, jarðskorpu, marmara,
pergament. Þrátt fyrir naumhygg-
inn blæ, er ekki að finna nein ein-
kenni naumhyggjunnar. Striginn er
mettaður sögu og frásagnarsveig-
um.“
En „Augað nægir ekki“ eru nið-
urlagsorð listrýnandans, sem bendir
á að sýning Hörpu opni manni innri
sýn sem um leið kallar á aðra skynj-
un en þá sem með augunum einum
gefst.
I Sænska Dagblaðinu lýsir Márt-
en Castenfors sýningunni sem heimi
íhugunar og lýkur umsögn sinni
svo: Árnadóttir boðar bersýnilega
hið hægfara, íhugandi og krefjandi
og það sem gefið er í skyn, fremur
en sagt, er skyndilega klófest innri
stemming: krosssprungin mann-
eskjuleg staða sem, úr vissri fjar-
lægð, er haldið saman með næmu,
hljóðu og fallegu myndmáli.
Harpa, sem býr og starfar í
Gautaborg, útskrifaðist frá Mynd-
lista- og handíðaskólanum árið
1993 og lauk tveggja ára námi frá
listaskólanum Valand í Gautaborg
árið 1995. Það er „Mors Mössa“
(Húfan hennar mömmu) við Husar-
gatan í Gautaborg sem sýnir verk
Hörpu Árnadóttur en sýningunni
lýkur 13. apríl næstkomandi.