Morgunblaðið - 04.07.1997, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 4. JÚLÍ 1997
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Olíuslysið í Japan
Magn olíu stór-
lega ofmetið
Yokohama. Reuter
KOMIÐ hefur í ljós að magn ol-
íunnar sem lak úr olíuflutninga-
skipinu Diamond Grace í Tókýóflóa
á miðvikudag er tíu sinnum minna
en talið var í fyrstu. Orsök slyssins
má að öllum líkindum rekja til
mannlegra mistaka.
Stjómvöld í Japan voru harðlega
gagnrýnd fyrir seinagang þegar
rúm 5.000 tonn láku úr rússnesku
olíuflutningaskipi við vesturströnd
landsins í janúar, en hljóta nú ákúr-
ur fyrir að hafa hlaupið á sig.
Ryutaro Hashimoto, forsætisráð-
herra, lýsti á miðvikudag yfir neyð-
arástandi vegna atviksins og yfir
300 skip voru kvödd á vettvang
til að hefta útbreiðslu olíunnar. I
fýrstu var talið að 13.400 tonn af
olíu hefðu lekið í sjóinn, en emb-
ættismenn tilkynntu í gær að
magnið væri aðeins rúmlega 1.300
tonn.
Makoto Koga, samgönguráð-
herra Japans, baðst í gær afsökun-
ar fyrir hönd yfirvalda fyrir að
hafa valdið almenningi óþarfa
áhyggjum vegna frétta af umfangi
slyssins.
Mannleg
mistök
Embættismenn gáfu í skyn að
mannleg mistök hefðu valdið því
að skipið rakst á vel merkt rif í
lygnum sjó. Samkvæmt framburði
hafsögumanns var ekki um bilun
í tækjum eða vél að ræða. Upphaf-
lega var talið að gat hefði rifnað
á þrjú tóm geymsluhólf skipsins
við áreksturinn, en í gær kom í
ljós að olía lak aðeins úr einu
þeirra. Sprungur í skilrúmum sem
skildu að vörulestar í skipinu ollu
því að olía lak í geymsluhólfið.
Síðdegis í gær þakti olíuflekkur-
inn 130 ferkílómetra svæði. Þrátt
fýrir að olíumagnið sé aðeins rúm
1.300 tonn er hætta á að sjávarlíf
beri skaða af og ólíklegt er að ol-
ían leysist upp af sjálfu sér. í dag
verður reynt að meta áhrif slyssins
á fiskveiðar í flóanum, að sögn
embættismanna.
Tvöfaldir skrokkar
hættuminni
Olíuslysið í Tókýóflóa hefur vak-
ið umræðu um hættuna sem stafar
af olíuflutningaskipum með ein-
faldan skrokk. Diamond Grace var
smíðað skömmu áður en Alþjóða
siglingamálastofnunin setti reglur
um að öll ný olíuflutningaskip ættu
að hafa tvöfaldan skipsskrokk.
Sérfræðingar segja þó að frekari
rannsókna sé þörf áður en hægt
verði að fullyrða að tvöfaldur
skrokkur hefði komið í veg fyrir
olíuleka í þessu tilfelli.
Reuter
JAPANSKIR sjóliðar nota stangir með blöðkum til að hreinsa
upp olíu úr Tókýóflóa.
Clinton boð-
ar fríverslun
á alnetinu
Óútskýrð bilun um borð í rússnesku geimstöðinni
Snúðvitar Mír bila
óvænt allir í einu
Washington. Daily Telegraph.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti hef-
ur jafnað alnetinu við villta vestrið
í heimsviðskiptum og segist munu
beita sér fyrir því að breyta net-
heimum í „veraldarvítt fríverslunar-
svæði“ sem laust verði við nýja
skattheimtu og opinber afskipti.
Clinton lýsti þessu yfir við athöfn
í Hvíta húsinu til heiðurs forstjórum
iðnfyrirtækja. Með þessu svaraði
hann áskorunum forystumanna í
bandarísku atvinnulífi þess efnis að
stjórnvöld hefðu vart áttað sig á
möguleikum alnetsins sem væri að
verða lykillinn að viðskiptamáta
framtíðarinnar.
Sérfræðingar sjá fyrir sér þróun
þar sem verslun á alheimsvefnum
vaxi hröðum skrefum og nemi allt
að eitt þúsund milljörðum árið 2010.
Án friðhelgi á vefhum ásamt ör-
uggri vemd gagnvart birtingar- og
höfundarrétti og þjófnaði af
greiðslukortum er þorri bandarískra
fyrirtækja hins vegar tregur til að
taka upp beinlínuviðskipti á netinu.
Clinton sagði það hlutskipti
stjómvalda að tryggja öryggi alnets-
ins sem viðskiptamiðils og kvaðst
hann hafa gefíð stjóm sinni eins árs
frest til að koma í kring lagasetn-
ingu og ráðstöfunum til að tryggja
öryggi og rétt_ neytenda og hug-
verkaeigenda. Á sama tíma freista
bandarísk stjómvöld alþjóðlegra
samninga til að tryggja að banda-
rískar vörar og þjónusta sem seld
er um alnetið sæti hvorki tollum né
sköttum í öðrum löndum.
Forsetinn sagði að síðar í þessum
mánuði færi sérstök sendisveit hans
til Evrópu til þess að skýra fyrir
valdamönnum hugsýn hans til al-
þjóðlegra netviðskipta.
Yfírlýsingar Clintons kunna að
koma þeim 40 milljónum manna sem
nota alnetið að staðaldri spánskt
fyrir sjónir. Frá þeirra bæjardyrum
séð hefur netið ætíð verið raunvera-
legt fríverslunarsvæði.
Koro\jov. Reuter.
NÝ OG óútskýranleg bilun varð
um borð í rússnesku geimstöðinni
Mír í gær er allir snúðvitar hennar
sem einn biluðu með þeim afleið-
ingum að geimfaramir þurfa sjálf-
ir með reglulegu millibili að hnika
stöðinni til með sérstökum eld-
flaugum til að snúa rafhlöðum
hennar að sólu svo afköst þeirra
verði sem næst hámarki.
Snúðvitamir eru hluti af sigl-
ingakerfi Mír sem stillir afstöðu
rafhlaðanna gagnvart sólu með
sjálfkrafa hætti. Nú verða geim-
fararnir að taka við því hlutverki
en eldsneytisbirgðir mótoranna,
sem til þess verða, eru ekki óþijót-
andi.
Bilunin kemur sér illa fyrir
áhöfn Mír því geimstöðin varð af
helmingi raforku sinnar í síðustu
viku vegna óhapps við tengingu
birgðafars. Snúi rafhlöðurnar hins
vegar ekki sem best við sólu dreg-
ur mjög úr afköstum þeirra sem
áhöfnin má ekki við nú. Við það
að snúa stöðinni gagnvart sólu
gengur mjög á orkubirgðir stöðv-
arinnar. Er því Mír komin inn í
nýjan vítahring, að sögn sérfræð-
inga.
Talsmenn rússnesku geimferða-
stofnunarinnar sögðu í gær, að
með öllu væri óljóst hvað valdið
hefði biluninni og ekki hafði verið
ráðið fram úr því hvernig við hana
yrði gert.
Alvarlegar bilanir eru orðnar
mjög tíðar í Mír sem verið hefur
11 ár á braut um jörðu. í fyrradag
varð t. a. m. að slökkva á nýlegu
súrefnisframleiðslutæki vegna bil-
unar í kælibúnaði þess. Á morgun,
laugardag, verður skotið á loft
birgðafari með búnað til að gera
við tjón sem varð í stöðinni í síð-
ustu viku. Búist er við að farið
tengist Mír á mánudag. Fari eitt-
hvað úr skorðum við tenginguna
eða takist viðgerðin ekki fullkom-
lega eru líkur á því að áhöfnin
verði látin yfirgefa Mír.
Ofhlaðið af rusli
Rússneskir embættismenn vildu
í gær hvorki neita né staðfesta
frétt blaðsins Sevodnja þess efnis
að slysið í Mír í síðustu viku skrif-
ist alfarið á Vasíly Tsíblfjev leið-
angursstjóra. Hafi honum orðið á
alvarleg yfirsjón er hann fjarstýrði
birgðafarinu til að leggjast upp að
stöðinni. Láðist honum þá að mata
tölvur Mír á því að farið var ofhlað-
ið um tæpt tonn af úrgangi. Því
hafi aflmótorar þess, bæði til að
knýja það áfram og draga úr
hraða, verið ranglega knúnir með
þeim afleiðingum að Tsíblíjev leið-
angursstjóri missti stjórn á því.
Aukinn skriðþungi farsins hafi því
borið það af leið. Tsíblíjev hefur
haldið því fram að birgðafarið hafi
skyndilega hætt að láta að stjórn.
Votasti júní aldar-
innar í Bretlandi
London. Reuter.
NÝLIÐINN júnímánuður var sá
votasti á Bretlandseyjum síðan
1860, en fyrr á þessu ári varð
þar mesta þurrkatíð í tvær aldir,
að því er Veðurstofa Bretlands
greindi frá.
Alls var úrkoma 133,7 milli-
metrarí júní, samanborið við 150
millimetra 1860, en meðaltalsúr-
koma í júní er 65 millimetrar.
Þrátt fyrir alla vætuna eru bænd-
ur orðnir áhyggjufullir yfir því,
að enn hafi ekki bæst nægjanlega
í vatnsból, sem voru þurrausin
eftir mikla þurrka.
Árið hófst með einhveijum
mesta þurrki í tvær aldir, en full-
trúi Veðurstofunnar sagði að jú-
níúrkoman hafi bætt litlu í vatns-
ból, en hins vegar hafí hún orðið
til þess að verulega minna þurfti
að taka af birgðum til að vökva
ræktarland.
Úrkoman á Bretlandseyjum
tengist ekki sjávarstraumnum
El Nino, sem hækkar hitastig
sjávar við Suður-Ameríku og
getur haft áhrif á veðurfar á öll-
um hnettinum.
EI Nino tengist þurrkum í suð-
urhluta Afríku og Ástralíu og
votviðri í Kaliforníu.
Jeltsín
rekur ráð-
herra
BORIS Jeltsín Rússlandsfor-
seti rak á miðvikudag dóms-
málaráðherrann Valentin Kov-
alyov eftir að gerð var opinber
myndbandsupptaka af honum
í gufubaði, umkringdum nökt-
um konum, á vafasömum
skemmtistað. Einkalíf rúss-
neskra stjórnmálamanna hef-
ur hingað til ekki verið mikið
í sviðsljósinu og hneykslismál
á borð við þetta eru afar fátíð.
14 látast í
eldsvoða
AÐ minnsta kosti fjórtán
manns létust í eldsvoða í skipa-
smíðastöð í Valencia á Spáni
í gær. Eldurinn kviknaði af
völdum eldsneytisleka um borð
í bát sem var þar í smíðum
fyrir norskt skipafélag.
Til liðs við
stjórnina
RÍKISSTJÓRN Mesut Yilmaz
styrkti stöðu sína á tyrkneska
þinginu í gær þegar þingmað-
urinn Cemal Álisan sagði sig
úr stjórnarandstöðuflokki
Tansu Ciller og gekk til liðs
við Lýðræðislega Tyrklands-
flokkinn, sem á aðild að stjórn-
inni. Vantrauststillaga á ríkis-
stjórnina, sem hefur nú tólf
sæta meirihluta, verður borin
fram 12. júlí.
Fjórðungnr
kýs Kohl
AÐEINS einn af hveijum fjór-
um Þjóðveijum vill að Helmut
Kohl gegni áfram kanslara-
embætti, samkvæmt nýrri
könnun.
Helmingur
þjóðarinnar
vill hins
vegar sjá
Gerhard
Schröder,
leiðtoga
sósíaldemó-
krata í
Neðra-Sax-
landi, taka við embættinu.
Búist er við að Schröder bjóði
sig fram gegn Kohl í kosning-
unum á næsta ári.
Plavsic leysir
upp þingið
BILJANA Plavsic, forseti
Bosníu-Serba, leysti í gær upp
þing landsins til að koma í veg
fyrir að harðlínumenn notuðu
meirihluta sinn til að velta
henni úr sessi. Plavsic tjáði
fréttamönnum að þingkosn-
ingar yrðu haldnar 1. septem-
ber næstkomandi.
Gagnrýna
tilraunir
ÞINGMENN sósíaldemókrata
og græningja í Þýskalandi
gagnrýndu í gær Bandaríkja-
stjóm fyrir að framkvæma
kjarnorkutilraunir í Nevada-
eyðimörkinni. Segja þeir það
grafa undan banni við tilraun-
um með kjarnorkuvopn, sem
undirritað var í fyrra.