Morgunblaðið - 04.07.1997, Side 32

32 FÖSTUDAGUR 4. JÚLÍ1997
MORGUNBLAÐIÐ

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
SKIPSTAPAR OG
VIÐBRÖGÐ
MANNBJÖRG varð þegar kúfiskskipið Öðufell frá
Þórshöfn fórst sunnan Langaness aðfaranótt síð-
astliðins miðvikudags. Þá var ekki nema tæpt ár síðan
kúfiskskipið Æsa ÍS sökk skyndilega í Arnarfirði vestra,
25. júlí í fyrra. Aðeins fjórir af sex manna áhöfn björguð-
ust. Á innan við ári sökkva tveir kúfiskbátar hér við
land, óvænt og án viðhlítandi skýringa, í fyrra skiptið
með hörmulegum afleiðingum. Þessi slys vekja óneitan-
lega áleitnar spurningar, sem leita verður svara við.
Veiðar og vinnsla kúfisks eru vaxandi atvinnugrein
- og geta orðið gildur þáttur í afkomu fólks í sumum
sjávarplássum landsins. Það skiptir mjög miklu máli
að fara ofan í saumana á skipstöpum sem þessum og
leiða í ljós orsakir þeirra, eftir því sem frekast er kost-
ur, til þess að betur sé hægt að koma við fyrirbyggj-
andi aðgerðum.
í engri starfsgrein verða fleiri atvinnutengd slys en
í sjávarútvegi. Hvergi eru viðvarandi slysavarnir brýnni,
sem dæmin sanna. Leita verður viðhlítandi skýringa á
skipstöpunum í Arnarfirði og undir Skálum á Langa-
nesi með fyrirbyggjandi viðbrögð að leiðarljósi og mark-
miði.
„LÉNSVELDIKVÓTA-
LAGANNA“
ANDSTAÐA mikils meirihluta þjóðarinnar við það
fiskveiðistjórnunarkerfi, sem nú er við lýði blasir
við hverjum, sem vill sjá og heyra. Um það þarf ekki
að deila. Viðhorfum þessa mikla meirihluta var lýst
með óvenjulega skýrum og skiljanlegum hætti í grein,
sem birtist hér í Morgunblaðinu sl. þriðjudag, en höfund-
ur hennar er Kristján Þ. Davíðsson, sjávarútvegsfræð-
ingur. Höfundur segir m.a.:
„Það sem vekur andúð á kvótakerfinu og býr til upp-
nefni eins og kvótaaðall, sægreifar og kvótakóngar er
sú staðreynd að þorra fólks þykir misrétti felast í kvóta-
kerfinu. Kvótalögin misbjóða réttlætiskennd almennings
og þetta er hvati þeirrar miklu gagnrýni á kvótakerfið,
sem fram hefur komið.“
Og síðar í grein sinni segir Kristján Þ. Davíðsson:
„Kvótalögin bjuggu til stétt manna, sem er uppnefnd
kvótaaðall og allir aðrir, sem vilja veiða fisk skulu sam-
kvæmt lögunum borga veiðileigu til „aðalsins“. Afskrift-
ir eru í fyrirtækjarekstri til þess hafðar að hægt sé að
telja til útgjalda slit og úreldingu tækja, húsa, skipa
og annars sem tilheyrir tekjusköpuninni. En það að
hægt sé að afskrifa keyptan kvóta, sem er endurnýjað-
ur ókeypis á hverju ári um ófyrirséða framtíð, er að
margra mati lýsandi dæmi um siðleysi löggjafans og
þess „aðals'V sem stendur að slíkri lagasetningu. Af-
skriftaheimild á kvóta er illa dulbúin niðurgreiðsla til
kvótaeigenda, ávísun á peninga úr vösum skattgreið-
enda til kvótaeigenda, enda lögleg kvótaviðskipti oft
uppnefnd „kvótabrask". Afskriftirnar lækka skattbærar
tekjur kvótaeigandans og til að bæta sér upp tekjutap-
ið hækkar ríkið skatta annarra skattgreiðenda, laun-
þega og fyrirtækja.“
Og loks segir greinarhöfundur: „Þetta kerfi er alls
ekki nýtt, það var víða reynt á miðöldum og af sög-
unni dæmt ónothæft. Það er kallað lénsveldi og þeir
fáu, sem nutu þess voru kóngar, greifar og aðrir aðals-
menn, samanber uppnefnin kvótakóngur, sægreifi og
kvótaaðall. Á miðöldum safnaðist þjóðarauður með sið-
lausum lagasetningum spillts ríkisvalds og siðlausum
gerðum spillts aðals á fárra manna hendur uns upp úr
sauð.“
Það er ástæða til að vekja athygli á þeim sjónarmið-
um, sem hér er lýst. Þau eru áreiðanlega til marks um
viðhorf, sem eru mjög útbreidd meðal almennra borg-
ara. Það er afar mikilvægt að ekki dragist öllu lengur
að stíga fyrstu skrefin til sátta í þessu mikla hagsmuna-
máli þjóðarinnar allrar. Sú sáttargjörð verður að byggj-
ast á sanngirni gagnvart útgerðinni, en hún verður að
grundvallast á hagsmunum þeirra, sem auðlindina eiga.
Miklu fjármagni varið til ve|
Miklu fjármagni verður
varið til vegamáia á höf-
uðborgarsvæðinu og
landsbyggðinni á þessu
ári. Guðjón Guðmunds-
son ræddi við Helga
Hallgrímsson vegamála-
stjóra um vegaáætlun
1997-1998.
HEILDARFJÁRMAGN til
vegagerðar á árinu er
7.239 milljónir króna
sem er svipuð upphæð
og síðustu ár. Stærstu framkvæmd-
irnar verða þverun Gilsfjarðar, Hval-
fjarðargöng og tenging Norður- og
Áusturlands. Framlög til vegamála
hafa verið mikil síðustu fjögur ár
og hafa ekki verið hærri síðan upp
úr 1970. Þá voru gerðir vegir út úr
Reykjavík, um Kollafjörð og austur
yfir heiði og hringveginum um
Skeiðarársand lokað. Háar fjárveit-
ingar nú má rekja til átaks í atvinnu-
málum 1993 og síðan hafa þær
haldist svipaðar.
Stórverkefni
Þau verkefni sem hafa verið skil-
greind sem stórverkefni og eru í
framkvæmdum á þessu ári er þverun
Gilsfjarðar, Djúpvegur og tenging
Norðurlands og Austurlands.
Verið er að leggja veg yfir mynni
Gilsfjarðar frá Kaldrana norður yfir
fjörðinn til Króksfjarðarness og
hófst verkið í fyrra. Þverunin er að
langmestu leyti vegfylling og er
brúin aðeins 65 metra löng. Verkið
var boðið út á síðasta ári og eru
framkvæmdir í fullum gangi. Miðað
er við að erfiðasta verkþættinum,
að loka firðinum með vegfyllingu,
ljúki í næsta mánuði. Mannvirkið
verður tilbúið til notkunar án bund-
ins slitlags fyrir áramót. Verkinu
verður að fullu lokið á næsta ári.
Heildarkostnaður við verkið er um
750 milljónir króna og er þetta
stærsta einstaka verkefnið á þessu
ári ásamt tengingum við Hvalfjörð.
Verktaki er Klæðning hf.
Annað stórt verkefni er Djúpvegur
á Vestfjörðum. Þar var í fyrra lagt
bundið slitlag á 12 km kafla. Verið
er að bjóða út framhald uppbygging-
ar vegarins í átt að Mjóafirði. Ráð-
gert er að leggja bundið slitlag á
þann kafla næsta sumar. Djúpvegur-
inn er eitt þeirra verkefna sem skil-
greind hafa verið sem stórverkefni.
Hringvegurinn
Bundið slitlag á hringveginum,
þjóðvegi 1, var í árslok 1996 1.110
km en alls er hringvegurinn 1.382
km langur. Enn vantar því 272 km
upp á að hringveginurn verði lokað
með bundnu slitlagi. Á þessu ári
bætast 13 km við. Það er vegar-
kaflinn frá Jökulsá á Fjöllum austur
í Víðidal. Nýi vegurinn liggur 3-4
km vestan Grímsstaða sem fer því
úr þjóðbraut. Áform eru uppi um
að hringvegurinn fari ekki heldur
um Möðrudal í framtíðinni. I árslok
1997 verður bundið slitlag á hring-
veginum orðið 1.123 km og enn
eftir 259 km á möl. Þá
verður 10 km kafli á
Fljótsheiði undirbyggður á
þessu ári og lagður
bundnu slitlagi á næsta
ári. Einnig verður 9 km
kafli hringvegarins um
Fell og Tungu á Austur-
BRÚARSMÍÐI í Hvalfjarðarbotni gengur vel. Brúin og vegurinr
260 km hríi
verða áfram
gamla Skeiðarárbrúin komin í sitt
gamla horf. Einnig verða þá komnir
nýir flóðgarðar. Seinni áfanginn er
við Gígju þar sem smíðuð verður
ný brú og er áformað að fram-
kvæmdir hefjist strax í haust með
undirbúningsvinnu og verkinu verði
lokið næsta vor. Á þessu ári verður
varið um 300 milljónum króna til
framkvæmda á austurhluta sands-
Til undirbúnings og fram-
íns.
kvæmda við Gígju verður varið
150-200 milljónum króna. í ágúst
er ráðgert að bytja að steypa staura
undir brúna.
Suðurland
450-500 millj.
í framkvæmd-
ir á Skeiðar-
ársandi
landi undirbyggður á þessu ári og
lagður bundnu slitlagi á því næsta.
Eitt af stærri verkefnum ársins
eru lagfæringar á þeim skemmdum
sem urðu vegna hlaupsins úr Gríms-
vötnum síðastliðið haust. Á þessu
ári verður ráðist í lagfæringar á
austurhluta sandsins og sá hluti
Skeiðarárbrúar sem skemmdist
verður bættur. í þessum mánuði
verður komið bundið slitlag og
Á Suðurlandi verður ráðist í að
leggja bundið slitlag á hluta af
Landveginum svokallaða, sem er
vikurflutningaleiðin frá Hekluhlíð-
um. Landvegurinn liggur inn á há-
lendið og endar á Sprengisandi.
Byijað var að vinna hann og leggja
á hann bundið slitlag í fyrra. í kjöl-
far aukinna vikurflutninga hefur
mikið ryk jagst yfir tún á svæðinu.
Á þessu ári á að ljúka
efri hluta vegarins og
leggja 8 km af bundnu
slitlagi en þá verður enn
eftir 12 km malarkafli.
Lagður verður nýr veg-
ur fyrir neðan Gaukshöfða
á 8 km leið og þar með
Bundið slitlag á vc
og framkvæmdir árið i
stoppað í gat á bundnu slitlagi Þjórs-
árdalsvegar. Loks verður vegurinn
austan Laugavatns í áttina að Geysi
og Gullfossi lagður bundnu slitlagi
á 6 km kafla. Þá er eftir 3-4 km
malarkafli á þessari leið. Þessi vegur
er mjög mikið notaður allt árið.
Reykjanes
Bláfjallavegurinn verður malbik-
aður á fimm km kafla og er vegur-
inn þá með bundnu slitlagi að vega-
mótunum upp í skíðaskálann. í sum-
ar verður vegurinn af Reykjanes-
brautinni niður á Sandgerðis- og
Garðskagaveg lagður bundnu slit-
lagi á 4 km kafla. Þeir sem fara frá
og að þessum stöðum þurfa þá ekki
lengur að fara í gegnum Keflavík.
í sumar á að ljúka við að setja upp
lýsingu á Reykjanesbrautinni upp
að Flugstöð Leifs Eiríkssonar. Vega-
gerðin var upphaflega ekki sann-