Morgunblaðið - 27.08.1997, Blaðsíða 40

40 MIÐVIKUDAGUR 27. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Matur og matgerð
Kræki- og blá-
berjahlaup
Það er útbreiddur misskilningur, segir
Kristín Gestsdóttir, að C-vítamín
varðveitist betur í hrásaft en soðinni saft.
Með því að sjóða upp á saftinni gerum við
efnakljúfa óvirka en þeir eyðileggja
vítamín í saftinni með tímanum.
BERJAFLÓRA íslands er mjög
fátæk miðað við önnur lönd. Hér
hafa þó alltaf vaxið krækiber,
bláber og hrútaber og smávegis
af villtum jarðarberjum. Löngu
fyrir mína tíð geymdu Islending-
ar ber í skyri, þaðan mun beija-
skyrið upprunnið. Sykurleysi olli
því að við gátum ekki nýtt okkur
berin eins og gert er í dag en
sykur ver berin skemmdum.
Ekki voru frystikistur í þá daga.
Síðar þegar meira var um sykur
fóru flestir í berjamó og bjuggu
til saft og sultu til vetrarforða,
enda lítið um ávexti.
Konu, sem missti mikið blóð
við fæðingu bams síns um dag-
inn, var sagt á fæðingardeildinni
að borða krækiber það væri svo
mikið járn í þeim. Eg hafði aldr-
ei heyrt þetta og hringdi í virtan
næringarfræðing sem sagði mér
að það væri álíka mikið af járni
í beijum og lambakjöti eða 2,3
mg en krækiberin hafa það fram
yfir lambakjötið að það er C-vít-
amín í þeim, að vísu ekki mjög
mikið, en þegar við fáum C-vít-
amín með járnauðugri fæðu nýt-
ist járnið betur. Fjórum sinnum
meira C-vítamín er í blábeijum
en krækibeijum en járn er hverf-
andi lítið í þeim.
Til að beijasafi hlaupi þarf að
vera mikið pektin í beijunum
eins og er í rifsbeijum. Auk þess
þarf safinn að vera svolítið súr.
I blábeijum er lítið pektin og
sama og ekkert í krækibeijum,
sem auk þess eru alls ekkert
súr. Því þarf að bæta einhveiju
súru í berin, svo sem sítrónu-
safa, rabarbarasafa eða jafnvel
hvítvíni vínsýru eða einhveiju
öðru súru. Ég gerði tilraun með
að setja hvítvín í blábeijahlaupið
og gaf það góða raun. Ýmsar
tegundir pektinefna fást sem
ætlaðar eru til sultugerðar.
Mér finnst alltaf best að sjóða
safann fyrst með pektinefninu
og setja sykur út í á eftir. Sjóð-
ið krukkur og hellið sultunni
sjóðheitri í þær. Þær eiga að
vera fleytifullar, skrúfið lokið
strax á og merkið. Lofttæming
verður í krukkunni og sultan
geymist vel.
Venjulega er sú blábeijasulta
sem við búum til nokkuð þunn
nema við setjum hleypiefni í
hana. Mér finnst ekki gott að
nota það í sultu. Ég hefí þá að-
ferð að sjóða bláberin, sía þau
lauslega, nota safann í hlaup en
sjóða þunnt hratið og bæta í það
vatni eða jafnvel einhverri vín-
tegund og búa til sultu úr því.
Bláberjahlaup
og sulta
Sjóðið berin í 15 mínútur, meijið
þau í pottinum, sjóðið áfram í 5
mínútur. Hellið á sigti, en hellið síð-
an strax af sigtinu í pott. Þunnt
hratið fer í sultu en safinn í hlaup.
Hlaupið
1 lítri safi
1 'A dl hvítvín (nota má sítrónusafa
og vatn)
1 kg sykur
hleypiefni ætlað í 1 lítra af safa
1. Látið safann og hvítvínið
sjóða, hellið hleypiefninu út í og
sjóðið skv. leiðbeiningum á pakkan-
um. Takið af hellunni og hrærið
sykurinn út í, látið aðeins sjóða upp.
2. Hellið heitar krukkur fleyti-
fullar og skrúfið lokið á.
Sultan
1 kg þunnt hrat
1 'A dl vatn, romm eða koníak
900 g sykur
Látið sjóða í 5-10 mín. Hellið í
krukkur, sjá að framan.
Krækiberjahlaup
1 lítri krækibeijasafí
1 kg sykur
safi úr einni sítrónu eða um 1 dl
sterkur rabarbarasafi
hleypiefní ætlað í lítra af safa
1. Setjið krækiberjasafann og
sítrónu- eða rabarbarasafann í pott
og látið sjóða. Setjið hleypiefni út í
og sjóðið skv. leiðbeiningum á pakk-
anum.
2. Setjið sykurinn út í og hleypið
suðunni aðeins upp.
3. Hellið í heitar krukkur, hafið
þær fleytifullar, skrúfið lokið strax á.
I DAG
VELVAKANDI
Svarað í síma 569 1100 frá 10-12 og 13-13 frá mánudegi til föstudags
Opið bréf til
bæjaryfirvalda
Kópavogsbæjar
EFTIR margítrekuð fund-
arhöld, viðtöl og samn-
ingaumleitanir við yfirvöld
Kópavogsbæjar um ástand
það, sem ríkir hér í bif-
reiðageymslum Hamra-
borgarinnar, sem hingað
til hafa engan árangur
borið, sjáum við, nokkrir
íbúar, okkur ekki annað
fært en að skrifa ykkur
opið bréf varðandi fyrr-
greint ástand sem orsakast
af þeirri gífurlegu hjóla-
brettaáráttu, sem nú
tröllríður hér allri umferð
bæði gangandi og akandi
vegfarenda. Þetta ástand
er með öllu óþolandi og
skapar stórkostlega hættu,
og ekki spurning um hvort
heldur hvenær þarna verð-
ur stórslys, kannski er það
einmitt það, sem beðið er
eftir, svo eitthvað verði
aðhafst í þessu grafalvar-
lega máli, máli, sem varðar
líf og limi allra sem þarna
eiga leið um, svo og hættu
á stórskemmdum á öku-
tækjum. Þessir hjóla-
brettaunglingar, sem safn-
ast þarna saman kvöld eft-
ir kvöld og oft langt fram
á nætur valda slíkum há-
vaða, öskrum og ópum, að
aldrað og misjafnlega á sig
komið fólk, andlega og lík-
amlega, getur ekki hvílst
né notið svefns með eðli-
legum hætti, enda sér það
hver maður, sem eitthvað
vill sjá, að slíkt getur ekki
gngið án aðgerða af ein-
hveiju tagi. Þau hafa jafn-
vel gengið svo langt þessi
skrílslæti að fólk hefur
ekki þorað út úr bílum sín-
um vegna slagsmála og
óláta, svo kalla hefur orðið
á lögreglu til að skakka
leikinn. Þess vegna krefj-
umst við þess að þetta
hjólabrettafargan verði nú
þegar bannað og þessum
unglingum fundinn annar
staður til að leika listir sín-
ar á, og lögregla látin
framfylgja þessu banni.
Enn fremur kreflumst við
þess að merkingar um
akstursstefnu verði málað-
ar á gólf bifreiðageymsl-
unnar, þannig að fólk viti
hvernig á að aka innan
geymslunnar svo og að
sett verði upp merki um
að akstur sé aðeins leyfður
frá bensínstöð Olís, en ekki
í báðar áttir þegar ekið er
inn í geymsluna, margt
fleira mætti tína til, sem
þörf væri á að laga, en nú
er sem sagt mál að linni!
Og að lokum þetta: Þið,
sem myndið meirihluta
bæjarstjórnar Kópavogs,
ættuð að hafa það í huga
að það er ekki mjög langt
í að kosið verði til bæjar-
stjórnar, og að við Hamra-
borgarbúar höfum enn
kosningarétt! Og að við
erum þó nokkuð mörg! Það
skal að endingu skýrt tekið
fram að þetta bréf er ekki
skrifað í neinu samráði við
svonefnt „Hamraborgar-
ráð“ sem á að vera nokk-
urs konar tengiliður milli
Hamraborgarbúa og bæj-
aryfírvalda. Þetta er tekið
fram sérstaklega til að
valda ekki neinum mis-
skilningi.
Óánægðir íbúar
við Hamraborg.
Þakkir
VELVAKANDA barst eft-
irfarandi: „Viljum senda
innilegar þakkri til allra
sem gerðu dvölina á Is-
landi yndislega og ógleym-
anlega. Með kveðju.
Harald, Jólanda og Anna
Ingebredsen, Noregi.
Tapað/fundið
Armbands
sárt saknað
ARMBAND, þrílitt úr
hvítagulli og rauðagulli,
x-lagað, tapaðist í júlí í
Hafnarfirði nálægt sund-
laug Suðurbæjar eða á
leiðinni til Reykjavíkur og
í Árbæinn. Þeir sem hafa
orðið varir við armbandið
eru beðnir að hringja í
síma 557-2156.
Seðlaveski
týndist
VESKI, brúnt leðurseðla-
veski sem er brotið í þrennt,
tapaðist aðfaranótt sunnu-
dags 24. ágúst á Gauk á
Stöng. í þessu veski eru
skilríki og fleira. Þeir sem
hafa orðið varir við veskið
eru beðnir að hafa samban’d
í síma 554-3354.
Kveikjari fannst
í Bláfjöllum
Á GÖNGU um skíðasvæðið
í Blájjöllum fannst kveikj-
ari. Á hann er grafið nafn-
ið „Róbert". Eigandi getur
hringt í síma 553-9104.
Úr týndist
PULSAR quarts kvenúr,
tvílitt, tapaðist við Hym-
una í Borgarnesi föstudag-
inn 15. ágúst. Þeir sem
hafa orðið varir við úrið
eru beðnir að hafa sam-
band í síma 487-8185.
Dýrahald
Páfagaukur
týndist
GRÆNN páfagaukur
týndist frá Rauðalæk
sunnudaginn 24. ágúst.
Þeir sem hafa orðið varir
við hann láti vita í síma
568-4146.
Týndur köttur
KÖTTUR villtist frá eig-
endum skammt frá Árnesi
í Gnúpveijahreppi um
helgina. Hann er svartur
með hvítar loppur, hvítt
trýni og hvítan hring á
rófunni. Hann var með
bláa og rauða ól þegar
hann villtist. Þeir sem hafa
orðið varir við hann eru
beðnir að hafa samband í
síma 551-3907.
SKÁK
llmsjön Margcir
Pctursson
STAÐAN kom upp í opna
flokknum á Lost Boys mót-
inu í Antwerpen nú í ág-
úst. Hollendingurinn Friso
Nijboer (2.605) var með
hvítt og átti leik, en Þjóð-
veijinn Eric Lobron
(2.540) hafði svart.
26. Hxf7! - Kxf7 (það er
vonlaust að þiggja fórnina,
en eftir 26. - Hg7 er svart-
ur tveimur peðum undir og
með verri stöðu) 27.
Dxh7+ - Hg7 28. g6+ -
Kf6 29. Hfl+ - Bf5 30.
Hxf5+ - Dxf5 31. Dh4+
- Ke5 32. Rxf5 (það er
nærtækt að taka drottn-
inguna, en 32. Bg5! var
fljótvirkari vinningsleikur)
32. - Kxf5 33. Dg5+ -
Ke6 34. Dg4+ og svartur
gafst upp.
Búlgarinn Topalov sigr-
aði á lokaða mótinu, en
Viktor Kortsnoj varð annar
eins og komið hefur fram
hér. Röð efstu manna í
geysisterkum opnum
flokki varð þessi: 1. Mikha-
il Gurevich, Belg-
íu 7‘A v. af 9
mögulegum,
2.-5. Predrag
Nikolic, Bosníu,
Erik van den
Doel, Hollandi,
Rafael Vaganjan,
Armeníu og Boris
Avrukh, Israel 7
v., 6.-9. Andrei
Tsjekatsjev,
Rússlandi, Eric
Lobron, Kiril Ge-
orgiev, Búlgaríu
og Alik Gershon,
Israel 6 ‘/2 v.
o.s.frv.
HVÍTUR leikur
og vinnur.
Víkveiji skrifar...
VÍKVERJI óskar Breiðabliki til
hamingju með sigurinn í bik-
arkeppni kvenna í fótbolta á
laugardag. Leikur Breiðabliks og
Vals var oft hinn skemmtilegasti.
Leikreyndir Blikarnir réðu lögum
og lofum í fyrri hálfleik, en ungt
lið Vals gafst aldrei upp, lék oft
stórvel í síðari hálfleik og tryggði
spennu eins og vera ber í svo mikil-
vægum leik. Sérstök ástæða er til
að hrósa ungum markmanni Valsl-
iðsins, sem lét ekki taugaspennu
bikarleiks slá sig út af laginu.
Bæði liðin eiga lof skilið, en Blik-
arnir sýndu og sönnuðu að liðið
verðskuldar enn einn bikarinn í
safnið.
Það eina sem náði að varpa ör-
litlum skugga á leikinn var léleg
mæting áhorfenda á völlinn, sem
er svosem engin nýlunda í kvenna-
boltanum. Yngri flokkar liðanna
létu til sín heyra, en almennir
áhugamenn um knattspyrnu sáu
greinilega ekki ástæðu til að fjöl-
menna. Ekki var þó hægt að kenna
veðri um, því bikarleikurinn hefði
vart getað verið í skemmtilegra
veðri á þessum árstíma.
FRÉTT á forsíðu Morgunblaðs-
ins á sunnudag vakti athygli
Víkveija, en þar var skýrt frá
niðurstöðu rannsóknar skoskra
vísindamanna. Hún var á þá leið,
að konur, sem telja sjálfar sig vera
auðmjúkar og af hjarta lítillátar,
eigi það síður á hættu að fá hjarta-
áfall en þær, sem ágengari eru.
Því auðmýkri sem konan er, því
minni hætta á hvers konar hjarta-
kviilum, segja vísindamennimir. í
fréttinni sagði jafnframt, að ekkert
hefði komið fram um það hvort
niðurstaðan gæti einnig átt við um
karlmenn.
Þessi frétt er að mati Víkveija
merkust fyrir þær sakir, að vís-
indamenn skuli yfirleitt rannsaka
hluti sem þessa. Hvaðan fá menn
hugmyndir að svona rannsóknum
og hveijir styrkja þær? Er ekki
sannað að streita hafi áhrif á
hjartasjúkdóma? Eru vísinda-
mennirnir ekki einfaldlega að sýna
fram á það enn á ný, en með
öðru orðalagi? Ef Víkveiji ætti
að túlka fréttina, myndi hann
segja sem svo, að hjarta dauðyfla
og gufa slær án tilþrifa, en
„ágengar" konur koma eigin blóði
(og annarra) á hreyfingu svo um
munar. Skyldi hafa verið rannsak-
að hvor hópurinn lifir skemmti-
legra lífi?
XXX
• •
ONNUR frétt í sunnudagsblað-
inu vakti Víkveija til um-
hugsunar. Skýrt var frá því, að
drasl sem fleygt er í sjóinn sé víða
stórfellt umhverfisvandamál,
meðal annars í Viðey. Staðarhald-
arinn, séra Þórir Stephensen, seg-
ir áberandi hve mikið drasl reki á
fjörur Reykjavíkurmegin og telur
að margir freistist til þess í skjóli
myrkurs að henda drasli í sjóinn,
sem með réttu þyrfti að greiða
fyrir förgun á. Víkveiji vonar svo
sannarlega að staðarhaldari hafi
ekki rétt fyrir sér, en óttast jafn-
framt að svo sé. Á gönguferð sinni
um hafnarsvæði Reykjavíkur á
sunnudag sá Víkveiji svo mikið
af drasli í sjónum, að ótrúlegt má
virðast ef það hefur allt fokið
„óvart“ út á sjó.