Morgunblaðið - 12.12.1997, Blaðsíða 50

50 FÖSTUDAGUR 12. DESEMBER 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
KETILL HLÍÐDAL
JÓNASSON
+ Ketill Hlíðdal
Jónasson fædd-
ist á Hlíð, Vatns-
nesi, Vestur-Húna-
vatnssýslu, 4.
1918. Hann lést á
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur 5. desember
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Jónas Jónasson,
bóndi í Hlíð, fædd-
ur 11. júlí 1850,
dáinn 13. maí 1925,
og Margrét Þor-
steinsdóttir, fædd
21. apríl 1874, dáin
15. mars 1965. Alsystkini Ketils
voru Páll, Þorsteinn, Jón Ragn-
ar, Þorvaldur, Gróa og Ragn-
hildur, en hálfsystkini voru
Guðmundur, Jónas, Ingibjörg,
Sigurður, Ragnhildur og Sigu-
björn, þau eru öll látin.
Hinn 14. febrúar 1943 giftist
Ketill eftirlifandi eiginkonu
sinni, Margréti Ingunni Ólafs-
dóttur, fædd 16. ágúst 1923.
Börn þeirra eru fjögur: 1) Unn-
ur Gréta, fædd 10. október
1947, maki Hrólfur
S. Gunnarsson,
stjúpbörn Unnar
Grétu og börn
Hrólfs eru Sigríður
Alda, Jónas Sævar,
Gunnar, Rögnvald-
ur Arnar og Anna
Rún. 2) Ólöf Guð-
rún, fædd 1. júlí
1949,; maki Harald-
ur A. Bjarnason,
sonur þeirra Ólafur
Agúst og sonur Ól-
afar og Ágústs
Ragnarssonar er
Hrafn Aðalsteinn.
3) Jónas Ingi, fæddur 29. febr-
úar 1956, börn hans með Geir-
þrúði Geirsdóttur eru Margrét
Ingunn og Davíð Geir, og fóst-
urdóttir Silja Vilhjálmsdóttir.
4) Eggert, fæddur 23.12. 1958.
Ketill var bifvélavirkja-
meistari og starfrækti til
margra ára Lúkas verkstæðið
í Reykjavík.
Útför Ketils fer fram frá
Dómkirkjunni í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
Mig langar í örfáum orðum að
minnast Ketils afa míns_ sem nú
hefur lokið jarðvist sinni. Ég kynnt-
ist honum afa mínum snemma á lífs-
leiðinni og var það heppinn að fá
að búa á sama stað um tíma og
njóta leiðbeininga hans um lífið og
tilveruna.
Mér var það snemma ijóst að
hann afi minn var skörungur mikill
og mannvinur. Sérstaklega finnst
mér það merkilegt hve dýr löðuðust
að honum afa mínum en í raun var
það ofur eðlilegt því dýr virtust fínna
það strax að þennan mann þurfti
ekki að óttast. Afi náði ótrúlega
góðu sambandi við þrestina sem
verptu ár eftir ár í kringum sumar-
bústaðinn hans við Þingvallavatn.
Alveg var með ólíkindum hvemig
þeirra vinskapur þróaðist á hveiju
sumri og náði svo hámarki þegar
þrestimir smöluðu ungum sýnum í
átt til hans, svona rétt til að sýna
hvernig ánamaðkagjafirnar hefðu
komið að notum. Afi gaf ekki aðeins
þröstunum ánamaðka heldur gaf
hann okkur bræðmm nokkra maðka
og veiðistangir og kenndi okkur að
laða dyntóttar Þingvallableikjurnar
á önglana og í leiðinni tengja okkur
óijúfanlegu sambandi við veiðigyðj-
una og kenna okkur að meta hina
öflugu náttúm landsins. Það fór
ekki milli mála að sumarbústaðurinn
var sá staður í jarðríki sem afi vildi
helst dvelja á. Hann var eins og
kóngur í ríki sínu, ávallt að Iaga,
bæta, stækka, gróðursetja, smíða
og mála. Sumarbústaðinn notaði afí
ekki til afslöppunar, þarna var
byggður upp draumastaður svo af-
komendur gætu fengið að dvelja þar
í afslöppun.
Nú er afi kominn á betri stað og
er ég viss um að í paradís er að
finna annað Þingvallavatn jafnvel í
aðeins hlýrra loftslagi svo trén vaxi
betur, þar er ég viss um að hann
afi hafí nú þegar sótt um lóð svo
smíðinni verði lokið þegar við hin
förum yfír.
Hrafn Aðalsteinn
Ágústsson.
Milli Þorvaldsfjalls og Hlíðarfjalls
á Vatnsnesi er gróið og grösugt
landsvæði er nefnist Hlíðardalur. Á
öðmm áratug þessarar aldar var
búið á þremur bæjum í dalnum,
Hlíð, Tungukoti og Dalkoti. Þá voru
um 25-30 manns í dalnum, flest
ungt fólk. Þrátt fyrir vegleysur og
þægindasnautt líf undi fólk þarna
vel hag sínum. Á vetrum var veður-
hamurinn oft mikill og viðhafa
þurfti ýmsa varúð en sumrin gátu
verið sólrík og heit.
Ketill Hlíðdal, föðurbróðir minn,
fæddist í Hlíð á Vatnsnesi. Hann
var yngstur af 7 börríum hjónanna
Margrétar Þorsteinsdóttur og Jón-
asar Jónassonar er þar bjuggu. Öll
eru þau nú horfin yfir móðuna
miklu.
í Hlíð var stórbú á þeim tíma sem
byggðist aðallega á sauðfjárrækt.
Hlíðarsystkinin voru orðlögð fyrir
dugnað og verklagni enda uppalin
við reglusemi og snyrtimennsku.
Jónas, faðir Ketils, lést árið 1928
og skömmu seinna var jörðin seld.
Ketill flutti þá með móður sinni til
Hvammstanga og síðar til Reykja-
víkur.
Þegar foreldrar mínir bjuggu í
Kirkjuhvammi dvaldist Ketill, sem
þá var unglingur, oft hjá þeim í
lengri eða skemmri tíma. Hann var
í sérlegu uppáhaldi hjá fjölskyldunni
enda kátur og skemmtilegur. Hann
passaði okkur eldri systkinin og
aðstoðaði við úti- og inniverk.
Unga fólkið sótti upp í hvammana
á síðkvöldum og farið var í alls
konar leiki. Davíð Sigurðsson, sem
síðar varð íþróttakennari, var besti
vinur Ketils og brölluðu þeir margt
saman. Útvarp var komið í bæinn
svo og sími og þótti mönnum þessi
tæki hið mesta galdraverk. Ketill
og Davíð voru fljótir að tileinka sér
ýmsar tæknibrellur. Lagðir voru
hátalarar um allt húsið og eiginlega
höfðu þeir sina eigin útvarpsstöð.
Þeir ákváðu að leggja hlustunar-
kerfi í bakbæinn, þar sem virðuleg,
eldri hjón bjuggu. Þegar það tókst
voru vinirnir stoppaðir af og þeim
skipað að fjarlægja alla hátalara.
Úm 1939 bjuggu foreldrar mínir
í svokölluðu Fúsahúsi á Hvamms-
tanga. Góður brunnur var á lóðinni
sem nágrannar höfðu líka afnot af.
Við krakkarnir tókum eftir sérlega
laglegri ungri stúlku sem kom á
morgnana úr Vertshúsinu og sótti
vatn í brunninn. Við spurðum
mömmu hver þetta væri þvi við
þekktum alla í þorpinu. Mamma gat
leyst úr spurningu okkar. Stúlkan
hét Margrét Olafsdóttir, kölluð
Unna, nýkomin frá Akureyri. For-
eldrar hennar voru Guðrún og Olaf-
ur Dýrmundsson, sem lengi bjuggu
á Sigríðarstöðum á Vatnsnesi. Móð-
urafí Unnu var Stefán Jónasson,
bróðir Jónasar í Hlíð.
Ketill frændi var nýkominn úr
Reykjavík þar sem hann var við nám
og störf. Hann flutti með sér ýmsar
nýjungar í þorpið, var smart í klæða-
burði, kunni alla nýjustu dansana
og var eftirsóttur dansherra á böll-
unum. Ketill átti einkennilega oft
erindi að brunninum á sama tíma
og Unna. Hann sökkti fötunni ofan
í brunninn og reyndi að aðstoða
þessa fallegu frænku sína.
Ekki veit ég hve langan tíma það
tók hjá Katli að ná ástum Unnu en
þegar þau fóru að leiðast í gegnum
þorpið, ákváðum við að það hefði
tekist. Margrét föðuramma mín sem
þá bjó í þorpinu var sérlega ánægð
með ráðahag sonar síns. Unna og
Ketill reyndust henni líka mjög vel
og ung systurdóttir Ketils, Jónína
Sisí Bender, sem var í fóstri hjá
ömmu, leit alltaf á þau sem sína
fósturforeldra.
Ketill og Unna bjuggu um tíma
á Hvammstanga en fluttu svo til
Reykjavíkur. I mörg ár hafa þau
átt fallegt heimili á Kleppsvegi 42
og þar hafa vinir og ættingjar ætíð
mætt hlýju og gestrisni.
Ketill var bifvélavirki að mennt
og vann við þá iðn mestan hluta
ævinnar. Síðast rak hann Lúkas-
verkstæðið. Viggó, bróðir minn,
vann þar með honum og kunni vel
að meta vandvirkni Ketils og ná-
kvæmni með alla hluti.
Jónas, elsti bróðir minn, sem nú
býr í Pensacola í Flórída, bjó um
tíma ásamt Kolbrúnu konu sinni á
Kleppsvegi 42. Mikil vinátta og sam-
gangur var á milli ljölskyldnanna.
Seinna urðu Ketill og Unna kær-
komnir gestir í Pensacola og Jónas
sonur þeirra var þar lengi við nám.
Eftir að fjölskylda mín fluttist til
Hveragerðis komu Unna og Ketill
oft í heimsókn. Þau áttu lítinn bú-
stað við Bláskóga og dvöldu þar
með börnin á sumrin. Áður bjó
amma þarna með Sísí. Oft fóru hjón-
in í útilegur, einkum að Laugar-
vatni eða Þingvöllum. Það var vin-
sælt hjá okkur Hirti að tjalda í nám-
unda við þau. Gott var að leita til
þeirra ef eitthvað vantaði en þau
voru alltaf vel útbúin. Amma og
Sísí voru líka oft með og hjá þeim
var alltaf heitt á könnunni.
Hjörtur og Ketill voru mjög góðir
vinir, báðir kátir og skemmtilegir.
Þeir stunduðu mikið útivist, fóru í
langa göngutúra og veiðiferðir.
Seinna byggðu Unna og Ketill sér
bústað við Þingvallavatn og dvöldu
þar mikið hin síðari ár, umkringd
börnum og barnabömum. Öllu var
þar haganlega fyrir komið og meira
að segja lítið viðgerðarverkstæði í
útiskúr. Ég er ekki frá því að þar
hafi líka leynst gamalt útvarpstæki
á hillu. Nágrannarnir leituðu til
Ketils ef eitthvað fór úrskeiðis varð-
andi vatnsveitu o.fl.
Ég held að frændi minn hafí ver-
ið heilsuhraustur framan af ævi en
eftir hjartaskurðaðgerð í London fór
starfsþrekið að minnka. Síðustu árin
átti hann við vanheilsu að stríða,
þó gáfust góðar stundir inni á milli.
Unna og börnin reyndust honum
sérlega vel í veikindunum og vöktu
yfir honum til hinstu stundar.
Við fjölskyldan, móðir mín og
systkini sendum innilegar samúðar-
kveðjur með þakklæti fyrir liðin ár.
Margrét Þorsteinsdóttir.
Seiglan í þessari kynslóð er alveg
ótrúleg. Þegar ég kynntist Katli fyrst
vegna vináttu okkar sonar Jónasar
Inga fyrir um 17 árum héldu allir
að hann væri að syngja sitt síðasta,
en hann var þá að koma heim eftir
mikla hjartaaðgerð frá London. En
það var nú eitthvað annað. Hann
gafst nú ekki svo auðveldlega upp.
Síðan hefur á ýmsu gengið í heilsuf-
ari Ketils en mörg góð tímabil hafa
komið á milli. En lokaspretturinn var
erfiður. Það var gott að dóttursonur-
inn var kominn heim.
Það var gott og gaman að kynn-
ast Katli. Hann var hrókur fagnaðar
í góðra hópi. Velviljaður og heið-
arlegur og ráðagóður. Faðir minn
man Ketil fyrir langa löngu sem
ungan starfsmann á bifreiðaverk-
stæði Sambandsins. Þar var hann
umtalaður fyrir kunnáttu og dugn-
að. Þannig var hann alla tíð. Og
fátt var J>að sem hann vissi ekki
um bíla. Eg get sagt eins og ónefnd-
ur fyrrum strærðfræðikennari minn
að ég gæti skrifað niður alla þekk-
ingu mína á bílum aftan á eldspýtu-
stokk. Reyndar þótti Katli þessi fá-
fræði mín ekki fín. Ekki var ónýtt
að eiga að sérfræðing í Katli þegar
kaupa átti bíl. „Hann mun duga vel
þessi þótt hann sé gamall“— og það
gekk eftir.
Ketil var góður heim að sækja
og alltaf var notalegt að koma á
Kleppsveginn þar sem hann bjó alla
tíð sem við þekktumst. Þetta heim-
ili var eitt af föstu punktunum í til-
verunni. Þar hefur líka alltaf verið
öruggt opið afdrep fyrir alla fjöl-
skyldu Ketils. Ekki var dónalegra
að taka hús á honum á Þingvöllum.
En þar átti hann sinn unaðsreit og
velbúinn verkfæraskúrinn þar hlýt-
ur að teljast draumastaður hagleiks-
mannsins.
Alls ekki tróð Ketill sinn ævistíg
einn. Kona hans Margrét í 54 ár
er óvenjulega glæsileg og vel gerð
dugnaðar- og mannkostakona. Er
tæplega hægt að hugsa sér að Ket-
il! hefði getað eignast betri og
traustari lífförunaut.
Við Helga Lilja kveðjum Ketil
með þökkum fyrir góð kynni og biðj-
um Hinn góða að styðja Margréti
og fjölskyldu hennar í sorg sinni.
Tryggvi Agnarsson.
Ekki veit ég hvort það er viðtek-
in venja þegar setið er hjá sjúkum
að spjalla um dægurmál og reyna
að dreifa huga þess sem rúmfastur
er. Þannig fór þó á með okkur Katli
tengdaföður mínum þessa fyrstu
daga desembermánaðar, sem ég sat
hjá honum í veikindum hans. Meira
að segja veðurfar og gróðurhúsa-
lofttegundir bar á góma. Kannski
er þetta vegna þess að maður vill
jú láta eins og ekkert sé að, og við
munum hittast á ný að þessari veiði-
ferð minni lokinni eins og endranær.
En nú þegar Ketill hefur kvatt
þessa jarðvist sé ég eftir því að
hafa eytt þessum dýrmæta tíma svo
illa. Við hefðum betur riljað upp
skemmtilegar samverustundir, jóla-
boð liðinna ára og náttúrufegurð
Þingvallasveitar, sem var honum
svo kær. Ég hefði viljað þakka hon-
um fyrir alla umhyggjuna og ástina
sem hann veitti sonum mínum
Hrafni og Ólafí og þátttökuna í
uppeldi þeirra.
Ketill hefur eignast sína eigin
„Hörpu hljóma þíða“, les hann þetta
kannski yfir öxlina á mér og fyrir-
gefur fálætið.
Margréti Ingunni tengdamóður
minni sendi ég mínar innilegustu
samúðarkveðjur.
Haraldur Ágúst
Bjarnason.
Stöku sinnum deyr fólk sem hef-
ur verið svo snar þáttur í lífsvef
manns að nær ógerningur er að
kveðja það. Tómt mál að tala um
fyrr en maður sjálfur gefur upp
öndina. Þannig er því farið um
yngsta móðurbróður minn, Ketil
Hlíðdal, sem í dag er lagður til
hinstu hvílu. Það var alla tíð afar
kært með systkinunum og hans
góða nærvera tengist mínum fyrstu
bemskuminningum.
Ketill sleit barnsskónum við ysta
haf í Hlíð á Vatnsnesi, yngstur
seinnikonubarna föður síns, í stórum
hópi systkina og hálfsystkina. For-
eldrar hans bjuggu þar stórbúi á
þess tíma mælikvarða, enda Vatns-
nesið vel fallið til sauðfjárræktar,
sem mannlífið byggðist aðallega á
og hjónin þrekmikil, áræðin og
framfarasinnuð við að nýta landsins
gæði.
Elsti sonurinn, Jónas, var hug-
vitsmaður og orðlagður þúsund-
þjalasmiður, Guðmundur verkfræð-
ingur, síðar póst- og símamálastjóri
og elsta dóttirin, Ingibjörg, ljósmóð-
ir. Heimilið var mannmargt og at-
hafnasamt, heimur út af fyrir sig.
Veröld sem var. Húsakostur var
betri í Hlíð en gerðist, því feðgarnir
réðust snemma í að reisa rúmgott
steinhús, meira að segja með gesta-
herbergi, sem þá taldist til tíðinda.
Barnaskóli var sóttur til athafnak-
lerksins í Hindisvík, séra Sigurðar
Norland, og verksvitið var í háveg-
um haft við bústörfin. Systkinin
gátu því talist vel að heiman búin
til þess að takast á við líf og störf
í frumstæðu samfélagi, sem á öllum
sviðum kallaði á framfarir.
Þáttaskil urðu í lífi frænda míns
við fráfall föðurins árið 1928. Eldri
systkinin höfðu þá flest stofnað
heimili. Hlíð var því seld og yngstu
börnin fylgdu móður sinni á mölina,
eins og það nefndist þegar flutt var
til Reykjavíkur. Þá tók við ókyrrt
og öfgafullt líf kreppuáranna í fram-
andi og rótlausu umhverfi höf-
uðborgar, sem varla gat staðið und-
ir nafni. En hvarvetna blöstu samt
við óleyst verkefni, sem kölluðu á
vinnufúsa og haga hönd. Hugur
Ketils beindist snemma að viðfangs-
efnum á vélfræðilegu og tæknilegu
sviði. Hann lærði því bifvélavirkjun
og starfaði lengst starfsævi sinnar
við þá grein. Bræðurnir voru með
þeim fyrstu, sem eignuðust bíla sem
þá voru sjaldséðir og þótti okkur
smáfólki mikið tii þess koma. Fyrsti
bíltúr sem ég man eftir var með
Katli í fínu drossíunni hans.
Svo kom hann með ungu, fallegu
kærustuna sína, hana Margréti Ing-
unni, og heimili þeirra hefur frá
fyrstu tíð borið vott um þeirra far-
sæla samband og virðingu hvors fyr-
ir öðru. Þau hafa átt miklu heimilis-
og bamaláni að fagna og mikil sam-
heldni og hlýja hefur ríkt innan fjöl-
skyldunnar. Gestrisnara heimili var
vandfundið og oft var þöng á þingi.
Ketill varð fyrir mörgum þungum
heilsufarsáföllum á síðari hluta
ævinnar, en það birti upp á milli.
Hann var athafnamaður að eðlis-
fari, glaðlyndur, útivistarmaður,
náttúruunnandi og dýravinur. Fjöl-
skyldan átti sér sælureit við Þing-
vallavatn og þegar sumargrös voru
farin að gróa og vorloftið tók að
óma var haldið þangað með bát á
bíl og samvista notið við móður jörð
og stóru samhentu fjölskylduna,
ekki síst barnabörnin. Honum var
eðlilegt að sýna umhyggju og gefa
öðrum það rými sem þeir þurftu,
börn og ungmenni eru næm á slíkt
og hændust því alla tíð mjög að
honum, fundu hvatningu, hlýhug og
umburðarlyndi, sem okkur öllum
sem þekktu hann og áttu hann að,
fínnst gott að minnast við leiðarlok.
Það er fyrir margt að þakka og
það geri ég. Ljóssins hátíð sem nú
fer í hönd mun lýsa upp minningarn-
ar.
Samúðarkveðjur til Margrétar
Ingunnar og fjölskyldunnar.
Hulda Jósefsdóttir.
Ég var sjö ára þegar ég kynntist
Katli og þótt undarlegt megi virðast
þá varð hann mjög fljótlega afi
minn. Móðir mín hafði látist nokkru
áður og faðir minn hafði kynnst
nýrri konu, Unni Grétu, dóttur Ket-
ils. Ég eignaðist þannig stjúpmóður
og heila fjölskyldu í kaupbæti. Ég
man vel hvernig mér leið þegar
fundum okkar Ketils bar fyrst sam-
an. Unnur Gréta hafði farið með
mig í heimsókn á Kleppsveginn til
að kynna mig fyrir foreldrum sínum.
Það getur verið erfitt og nokkuð
vandræðalegt fyrir litla stúlku _að
hitta nýjan „afa“ og „ömmu“. Ég
var feimin og í rauninni dauðhrædd.
En Ketill og Margrét tóku svo vel
á móti mér að þær tilfínningar hurfu
mjög fljótt. Ég var umlukin hlýju
og ástúð frá fyrstu stundu. Það
varð strax mjög vinsælt að vera
sett í pössun hjá afa og ömmu á
Kleppsveginum þegar foreldrarnir
voru erlendis eða í veiði. Jafnvel enn
vinsælla var að fara með afa og
ömmu í sumarbústaðinn á Þingvöll-
um. Þar höfum við átt góðar stund-
ir saman í gegnum árin.
Veikindi Ketils afa eru búin að
standa nokkuð lengi og smám sam-
an minnkaði bæði þrek og þor. Það
hefur verið erfitt fyrir þennan sterka
og sjálfstæða mann að verða sífellt
veikari og meira upp á aðra kom-
inn. Það hefur líka verið erfítt að
horfa á elskulegan afa minn líða
illa og þjást. En í gegnum veikindin
þróaðist samband okkar í nýjan far-
veg. Við töluðum mikið saman um
lífíð og tilveruna, og jafnframt um
dauðann. Ég gat tekið utan um
hann og þakkað honum fyrir hlýjuna
og umhyggjuna í gegnum árin. Ég
gat sagt honum sjálfum umbúða-
laust hve vænt mér þykir um hann.
Þegar ég hugsa til Ketils afa fyilist
hjarta mitt kærleika og í hjarta
mínu á hann eilífan samastað.
I einlægni bið ég Drottin, Föður
okkar á himnum, að taka vel á
móti afa mínum og umlykja hann
eilífum kærleika sínum.
Anna Rún.