Morgunblaðið - 16.12.1997, Blaðsíða 40

40 ÞRIÐJUDAGUR 16. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 16. DESEMBER 1997 41
flforjgttttMitfrií
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
NORRÆNT
SJÓNVARP
HORFUR ERU á því, að innan örfárra ára geti norræn-
ir sjónvarpsáhorfendur horft á útsendingar frá öllum
Norðurlöndunum. Það eru stórstígar framfarir í fjar-
skipta- og sjónvarpstækni sem gera þetta mögulegt og
munu notendur geta notað sama móttökubúnað til að ná
útsendingunum í gegnum kapal, frá sendi á jörðu niðri,
gervihnetti eða gegnum stafrænar símalínur. Norrænu
ríkisútvarpsstöðvarnar, símafélög og dreifingarfyrirtæki,
þ.á m. Póstur og sími h.f., vinna nú að gerð nýs norræns
staðals fyrir stafrænar útvarps- og sjónvarpssendingar.
Norrænt sjónvarp hefur lengi verið á dagskrá, m.a. að
tilhlutan Norðurlandaráðs, en fyrri áætlanir miðuðu að
því að koma á fót einni norrænni sjónvarpsstöð, sem sendi
út dagskrár frá norrænu ríkissjónvarpsstöðvunum um
gervihnött. Ýmis ljón voru á vegi þessara áætlana, m.a.
kostnaður, erfiðleikar á samningum við höfundarréttar-
hafa efnis og loks var áhuginn mjög mismunandi eftir
löndum. Sú stefna, sem nú hefur verið mörkuð, um að-
gang notenda að efni hverrar sjónvarpsstöðvar fyrir sig
að eigin vali, gengur þvert á fyrri áætlanir, en virðist
miklu líklegri til að bera árangur.
Norðurlandaráð samþykkti á fundi sínum í Helsinki í
nóvember tillögu þess efnis, að ríkisstjórnir Norðurlanda
veiji fé til eflingar samstarfs norrænna sjónvarpsstöðva
með þeim hætti, að fólk nái sjónvarpsútsendingum ná-
grannaþjóðanna, svo og að samvinna um dagskrárgerð
verði aukin verulega. Áhugi Norðurlandaráðs á norrænu
sjónvarpssamstarfi er fyrst og fremst af menningarlegum
ástæðum. Miðlun sjónvarpsefnis á milli landanna eflir
samskiptin og eykur skilning á menningu og tungum
frændþjóðanna. Þá hafa stjórnmálamenn og menningar-
frömuðir tiltölulega lítilla málsvæða lengi haft miklar
áhyggjur af áhrifum sjónvarpsefnis á ensku á þróun ann-
arra tungumála. Á það ekki sízt við um Norðurlönd.
Aðgangur íslendinga að norrænum sjónvarpsstöðvum
verður ný leið að menningarheimi frændþjóðanna. Ekki
er að efa, að margir munu notfæra sér þann valkost mið-
að við miklar vinsældir norræns sjónvarpsefnis, sem sýnt
hefur verið hér, og nægir þar að nefna t.d. dönsku þátta-
röðina „Matador" sem sýnd var fyrir nokkrum árum. ís-
lenzk stjórnvöld eiga því að stuðla að því, að fyrirhuguð
sjónvarpssamvinna verði að veruleika.
LÁN SHÆFISM AT
Á ÍSLANDSBANKA
FYRSTA íslenzka einkafyrirtækið, íslandsbanki hf.,
hefur gengizt undir mat alþjóðlegs matsfyrirtækis á
stöðu sinni á lánsfjármarkaði. Bankinn hlaut lánshæfisein-
kunnina A3, en Qárhagslegur styrkur hans fær einkunn-
ina D-plús.
Það er bandaríska matsfyrirtækið Moody’s, sem kemst
að þessari niðurstöðu á grundvelli alþjóðlegs mælikvarða
og felst matið á víðtækri skoðun á starfsemi bankans og
stöðu hans. Fyrirtæki, sem gangast undir lánsfjárskoðun
fá einkunnir á bilinu Aaa, sem er hæsta einkunn, til D.
Mat á fjárhagslegum styrk fyrirtækja er hins vegar á
einkunnabilinu A til E.
íslandsbanki er fyrsta einkafyrirtækið á íslandi, sem
gengizt hefur undir slíkt mat, en áður hafa aðeins ríkið
og fyrirtæki í opinberri eigu látið meta sig með þessum
hætti. Góð lánsfjáreinkunn bankans styrkir hann sem lána-
stofnun, en mat á fjárhagslegum styrkleika endurspeglar
að sögn forráðamanna bankans það viðskiptaumhverfi,
sem hann starfar í. Engu að síður hljóta menn að nema
staðar við þá niðurstöðu, sem væntanlega segir þá ein-
hverja sögu um það hvert mat slíkra matsfyrirtækja yrði
á öðrum fyrirtækjum að þessu leyti.
Frumkvæði íslandsbanka að því að óska eftir lánshæfis-
mati hlýtur að leiða til þess að aðrir bankar og fjármála-
stofnanir fylgi í kjölfarið, svo og stærri fyrirtæki í öðrum
atvinnugreinum. I þeim tilvikum að niðurstaðan verði já-
kvæð mun það auðvelda fyrirtækjunum lántökur erlendis
og tryggja þeim aðgang að ódýrara lánsfé.
Viðgerðir á Víðimýrarkirkju
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
ALLT torf var rifið af Víðimýrarkirkju og hlaðið að nýju.
JENS Kristjánsson og Bragi Skúlason smiðir gera við
bekk og kirkjubrúðu.
UNNIÐ hefur verið á við-
gerðum á Víðimýrar-
kirkju í Skagafirði frá því
í haust og eru smiðir að
ljúka verkinu þessa dagana. Fyrir-
hugað er að ráðast í endurbætur á
umhverfi kirkjunnar á næsta ári.
Víðimýrarkirkja er ein af merkustu
minjum á vegum Þjóðminjasafnsins
og hún var önnur tveggja mann-
virkja á íslandi i sameiginlegri tillögu
Norðurlandanna um nýja staði í
heimsminjaskrá Sameinuðu þjóð-
anna. Hitt mannvirkið er Snorralaug
í Reykholti.
Talið er að kirkja hafi verið á
Víðimýri, eins og öðrum höfuðbólum
landsins, fljótlega eftir kristnitöku
árið 1000, að því er fram kemur í
grein Harðar Ágústssonar, Kirkjur
á Víðimýri, sem birtist í Skagfirð-
ingabók 1984 og hér er stuðst við í
umfjöllun um sögu kirkjunnar. Sú
kirkja sem enn stendur á Víðimýri
er liðlega 160 ára gömul. „Um vorið
snemma lét Einar Stefánsson stúd-
ent á Víðimýri rífa Víðimýrarkirkju
og byggja nýja miklu betur en hún
var áður byggð, að viðum og veggj-
um,“ segir Jón Espólín árið 1834.
Forsmiður var Jón Samsonarson,
bóndi og síðar alþingismaður frá
Keldudal, og með honum Eiríkur
Þorsteinsson frá Breið.
„Ljót“ og „tilkomulaus"
í grein Harðar kemur fram að
löngum hafi litlu munað að þessum
þjóðarkjörgrip, Víðimýrarkirkju, yrði
fargað. Tilgreindar eru heimildir um
nýbyggingarhugmyndir allt frá 1895
þegar byijað var að taka upp gijót
og flytja í fyrirhugaðan grunn en
ekki varð úr frekari framkvæmdum.
Kirkjan var alla tíð bændakirkja, það
er að segja í eigu prests eða bónda
á Víðimýri. Kirkjusjóðurinn gildnaði
og var talinn nægja til að byggja
„veglegt guðshús" í stað hinnar
gömlu kirkju sem sögð var „fornfá-
leg og tilkomulaus og á eftir tíman-
um“ og seinna lýstu yfirvöld því yfir
að kirkjan væri „hin sama gamla,
ljóta og hrörlega torfkirkja sem fyrr“
og sögðust ekki efast um smekk
kirkjueigandans og vilja til að reisa
nýtt hús.
Umræður um nýja kirkju fyrir
Víðimýrarsókn héldu áfram á öðrum
og þriðja áratug aldarinnar en alltaf
varð eitthvað til að fresta því, hver
vandræðin tóku við af öðrum, versl-
unarhöft, dýrtíð og kreppan og alltaf
beið kirkjusjóðurinn. Þegar kirkjan
varð aldargömul tók Matthías Þórð-
arson þjóðminjavörður af skarið og
átti frumkvæði að því að ríkið keypti
Víðimýrarkirkju af kirkjubóndanum,
til varðveislu. Tveimur árum seinna
var gert við kirkjuna og aftur 1975.
Timburverk
hefur haldist
í haust var tekið til við viðgerðir
að nýju. „Kirkjan var farin að láta
á sjá og alvarlegir gallar komnir
fram í henni,“ segir Hjörleifur Stef-
ánsson, arkitekt hjá Þjóðminjasafn-
inu. Gallarnir voru þeir að gólfbitar
höfðu sums staðar losnað úr tengsl-
Umhverfið
þarfnast
lagfæringar
Verið er að ljúka viðgerð á einum af gimsteinum
íslenskrar byggingarlistar, Víðimýrarkirkju í Skaga-
firði. Á næsta ári er síðan fyrirhugað að hefja fram-
kvæmdir við umhverfi kirkjunnar svo hægt sé að
taka þar á móti ferðafólki á sómasamlegan hátt.
Helgi Bjarnason kynnti sér verkið og rifjar upp
sögu kirkjunnar.
um við veggi kirkjunnar svo gólfíð
lék á reiðiskjálfi þegar gengið var
um hana. Var þetta lagað með því
að lyfta húsinu um 10 sentímetra
og setja nýja gólfbita undir þá gömlu
og var þannig hægt að láta gömlu
bitana halda sér. Taka þurfti upp
gólfið að hluta og laga fúa í burðar-
grind. Eldra timburverk var látið
halda sér eins og mögulegt var.
Bragi Skúlason, smiður hjá Tré-
smiðjunni Borg hf. á Sauðárkróki,
sem unnið hefur að viðgerðunum,
segir að það hafi komið sér á óvart
hvað viðir kirkjunnar eru í góðu lagi
eftir lagfæringarnar 1936. Grindin
sé lítið farin að láta á sjá.
Hjörleifur og Bragi segja að þrátt
fyrir viðgerðir nú og fyrr hafi timbur-
verk kirkjunnar haldist lítið breytt
frá upphafi. Kirkjan var byggð úr
rekaviði af Skaga og Bragi segist
einnig hafa séð viði úr eldra húsi,
líklega kirkjunni sem hún tók við af.
Þannig séu gólfborðin væntanlega
úr eldri kirkjunni.
Torfið er ekki eins varanlegt bygg-
ingarefni. Það var orðið ónýtt og því
rifið af þekju og úr veggjum. Helgi
Sigurðsson á Ökrum var fenginn til
að hlaða allt að nýju. Hjörleifur seg-
ir að torfveggirnir hafi verið end-
urnýjaðir að hluta 1975. Við það
hafi ytri hluti veggjanna slitnað frá
innri hlutanum og hleðslan eyðilagst.
Viðgerðirnar kosta 5-6 milljónir,
að sögn Hjörleifs, og hafa orðið dýr-
ari en til stóð, eins og oft vill verða
þegar byijað er á viðgerðum gam-
alla húsa. Víðimýri er vinsæll við-
komustaður ferðafólks þótt þar sé
varla boðleg aðstaða. Hjörleifur Stef-
ánsson segir að unnið sé að gerð
deiliskipulags fyrir staðinn. Gert er
ráð fyrir að bílastæði verði útbúin
vestan við veginn, við Víðimýrará
og þar verði jafnframt komið upp
snyrtingum fyrir ferðafólk, væntan-
lega hlöðnum.
Kirkjugarður Víðimýrarkirkju var
á sínum tíma hlaðinn úr torfi, spor-
öskjulagaður að fornum hætti. Hann
er nú löngu afmáður og rimlagirðing
komin í staðinn. Hjörleifur segir fyr-
irhugað að hlaða garðinn að nýju.
Ætlunin er að heijast handa við
einhveijar af þessum framkvæmdum
á næsta ári. Þjóðminjasafnið greiðir
viðgerðir á kirkjunni en Hjörleifur
segir að fleiri aðilar komi að umbót-
um á umhverfinu og nefnir sóknar-
nefnd Víðimýrarkirkju, Vegagerð-
ina, Ferðamálaráð og sveitarsjóð.
Segir hann að allir þessir aðilar og
fleiri hafi tekið vel í að leggja þessu
þjóðþrifamáli lið.
Fegursti minjagripur
Ekki er hægt að efast um gildi
verndunar Víðimýrarkirkju enda
segir Hjörleifur Stefánsson að hún
teljist vera með merkari minjum á
vegum Þjóðminjasafnsins. Með því
að fulltrúar allra Norðurlandanna
hafa tekið hana upp í tillögu sína
um skráningu í heimsminjaskrá fær
hún sess meðal merkustu minja á
Norðurlöndunum.
Hörður Ágústsson segir í grein
sinni að not, tækni og fegurð sé sú
þrennd, sem upp verði að ganga í
eitt, ef hús eigi að teljast listaverk.
„Öll þessi skilyrði uppfyllir Víðimýr-
arkirkja í hæsta máta að mínum
dómi.“ Kristján Eldjárn kveður jafn-
vel fastar að orði er hann segir í
riti sínu Hundrað ár í Þjóðminjasafni
að Víðimýrarkirkja sé „einn stíl-
hreinasti og fegursti minjagripur ís-
lenskrar gamallar byggingarlistar,
sem til er.“
t

Ljósmynd/Snorri Snorrason
VÍÐIMÝRARKIRKJA, Glóðafeykir í baksýn. Myndin er birt í bókinni Landið þitt ísland.
Niðurstöður fimm ára rannsókna sýna mikla sveiflu í Brúar- og Dyngjujökli
Rýrnun Vatnajökuls
margfaldar rennsli í ám
Helgi Bjömsson er einn
helsti sérfræðingur ís-
lendinga um jökla. Hann
hefur nú tekið saman
niðurstöður rannsókna á
stöðu Vatnajökuls und-
anfarin fimm ár og ræddi
þær við Karl Blöndal.
HELGI Björnsson jöklafræð-
ingur við Háskóla íslands
hefur undanfarin fimm ár
gert nákvæmar mælingar
á vestan- og norðanverðum Vatna-
jökli og komist að því að mikil sveifla
hefur verið í afkomu hans. Á síðasta
ári gekk mjög á jökulinn og ein afleið-
ingin er að rennsli frá jökli til Jökuls-
ár á Brú og Jökulsár á Fjöllum ferfald-
aðist miðað við það sem var 1993.
Úti var 11 gráða hiti í gær þótt
komið væri fram í miðjan desember
og í hlýju rokinu hrikti í Haga, nýju
útibúi Raunvísindastofnunar Háskóla
íslands við Hofsvallagötu. Var því
nærtækast að spyija Helga hvort ekki
væri vegið að jöklum landsins þegar
svona viðraði.
„Það er öðru nær,“ sagði Helgi.
„Menn ætla að þetta veður fari illa
með jökla, en það er þveröfugt. í
svona vetrarveðri rignir hér á láglend-
inu, en upp til jökla kyngir niður snjó.
Það, sem hins vegar hefur getur vald-
ið rýrnun jökla er lítil úrkoma að vetri
og hlýindi á sumrin.“
Helgi kvaðst undanfarið hafa unnið
með samstarfsmönnum sínum að
mælingum á afkomu Vatnajökuls.
Fyrst væri mælt það sem á jökulinn
kæmi yfir veturinn. Það væru tekjurn-
ar. Síðan væri farið að hausti og
mælt hvað mikið hefði horfið eftir
sumarið. Það væru útgjöldin.
Það, sem bætist við jökulinn yfir
veturinn, er mælt með því að taka
sýni, sem er því næst vigtað og vatns-
magnið reiknað út. Auðvelt er meta
snjómagn neðst í jöklinum vegna þess
að þar er komið niður á ís. Ofar ligg-
ur hins vegar snjólagið frá vetrinum
ofan á snjófyrningum fyrra árs og
þá sjást mörkin einkum á því að í
yfirborði gamla snjólagsins eru meiri
óhreinindi en í nýja snjólaginu.
Ákomusvæði og Ieysingasvæði
Því næst eru skildar eftir mælistik-
ur þar sem sýnin voru tekin og þeirra
vitjað með haustinu þegar ætla má
að bráðnun sé lokið og bætast fari á
jökulinn á ný. Helgi sagði að eftir því
sem ofar kæmi á jökulinn drægi úr
sumarleysingu og fyrir ofan vissa hæð
yrði eftir hluti af vetrarsnjónum, svo-
kallaðar fyrningar. Það svæði héti
ákomusvæði. Þar fyrir neðan væri
svokallað leysingasvæði. Þar bráðnaði
meira yfír sumarið, en bæst hefði við
um veturinn. Skilin á milli svæðanna
hétu jafnvægislína eða hjarnmörk.
Á ákomusvæðinu eru tekin sýni að
hausti og vigtuð eins og að vori til
að fjnna megi vatnsmagnið, sem eftir
er. Á leysingasvæðinu hefur hins veg-
ar gengið á jökulísinn þannig að
mælistikurnar þurfa að ganga niður
í jökulinn eigi þær ekki að falla þegar
líður á sumar.
„Ef þetta væru einu ferlin, sem
ættu sér stað í jöklinum, yrði hann
jafnt og þétt brattari af því að neðst
hyrfi ís af honum, en ofar bættist við
hann,“ sagði Helgi. „En það gerist
ekki vegna þess að á ákomusvæðinu
skríður snjórinn niður, sígur fram á
leysingasvæðinu og hefur þá breyst í
jökulís. Þessar hræringar valda því
að yfirborðið lítur nokkuð svipað út
frá ári til árs þótt mikið sé að gerast
í jöklinum. ísskriðið jafnar þetta.“
Mælingarnar, sem Helgi lýsir hér
að ofan, hafa staðið frá árinu 1993
og sýna sérstaklega niðurstöður frá
Dyngjujökli og Brúaijökli.
„A árunum 1993 til 1996 bættust
rúmlega 1,5 metrar jafndreift yfir
þessa jökla á hveijum vetri,“ sagði
Helgi. „Árið 1997 dró hins vegar
mjög úr. Rýrnunin var lítil sumrin
1993 og 1994 þannig að það varð
afgangur á jöklinum þegar allt árið
var skoðað. Sumarið 1995 hvarf nokk-
urn veginn jafn mikið og bæst hafði
við. Árin 1996 og 1997 hvarf hins
vegar það mikið að tap varð í afkomu
jöklanna."
Sveiflan er sláandi. Þegar litið er
á línuritin, sem sýna jafndreifða árs-
afkomu á jöklinum, sést að árið 1993
hækkaði yfirborð jökulsins um rúman
einn metra. 1997 lækkaði yfirborð
hans hins vegar um tæpa 1,5 metra.
Snjókoma og leysingar
„Árin 1993 til 1996 voru tekjur
jafnar og afkoman réðst alfarið af
útgjöldum, sem sveifluðust milli ára,
en árið 1997 dettur niður snjókoma
á jöklinum og um sumarið verða meiri
leysingar," sagði Helgi. „Litlar tekjur
og mikil útgjöld lögðust á eitt svo að
afkoman varð hörmuleg, en afrennsli
til jökulánna að sama skapi mikið.
Ein ástæðan fyrir því að leysingarnar
verða svona miklar er að það var hlýtt,
en þetta snýst ekki aðeins um lofts-
lag. Þegar snjóar lítið á jöklana kem-
ur gamli snjórinn fyrr í ljós. Hann er
skítugur og dregur í auknum mæli í
sig geislun sólarinnar í stað þess að
kasta henni frá sér.“
Hann sagði að nýfallinn snjór gæti
endurkastað allt að 90% sólargeislun-
ar. Þegar liði á sumarið færi hlutfall-
ið niður í 60-70%. Hins vegar færi
það niður fyrir 50% þegar komið
væri niður í gamla snjóinn vegna þess
að hann væri svo skítugur og enn
lægra þegar gamall ís kæmi í ljós.
„Það er því ekki bara sumarveðrið,
sem ræður leysingu," sagði hann.
„Snjóléttur vetur veldur því að gamli
hluti jökulsins kemur fyrr fram og
þá gengur meira á höfuðstólinn."
Hefur áhrif á árnar
Staða jökulsins hefur mikil áhrif á
árnar, sem undan honum koma. Að
sögn Helga hefur mælst stöðugt vax-
andi afrennsli til ánna frá jöklunum
á þessum fímm árum, sem mæling-
arnar hafa staðið yfir.
„Rennslið var nær fjórfalt meira
frá Brúaijökli í ár en árið 1993,“ sagði
hann. „Um leið færist jafnvægislínan
upp frá 1100 metrum upp í nær 1500
metra. Það er aðeins þar fyrir ofan,
sem bætist við jökulinn. Fyrir neðan
línuna gengur á hann og það er ljóst
að jökullinn mun ekki þola framhald
á slíku ástandi, þótt hann þrauki tíma-
bundna sveiflu."
Hann sagði að það væri næsta
rannsóknarverkefni að kanna hvað
rýrnun jökulsins gerðist hratt.
„En það er Ijóst að hann verður
orðinn vesæll í lok næstu aldar sé
þetta það, sem koma skal,“ sagði
hann. „Þá mun mikið vatn hafa runn-
ið til sjávar. Heildarvatnsmagn
Vatnajökuls er nærri því 5000 rúm-
kílómetrar, sem jafngildir 45 metra
vatnslagi, sem væri dreift jafnt yfír
allt Island eða aldarfjórðungsúrkomu
yfír íslandi. Einnig verður að hafa í
huga að hverfí jökullinn kemur hann
ekki aftur við núverandi loftslag."
Helgi sagði að á landnámstíð hefðu
jöklar verið minni hér á landi en nú.
Þeir hefðu byijað að vaxa upp úr
1400 og vöxturinn hefði aukist um
1600 og staðið fram undir lok síðustu
aldar í þeim stærstu. Snemma á þess-
ari öld hefðu stóru jöklarnir byijað
að hopa. Sú tilhneiging hefði aukist
um 1930 en um 1960 hefði væntan-
lega farið að bætast á þá aftur.
Lítið svæði ofan jafnvægislínu
Nú væri hins vegar svo komið að
lítið svæði væri ofan jafnvægislínu,
sem síðasta ár hefði verið í um 1450
metra hæð yfír sjávarmáli. 1997 hefði
aðeins verið að bætast við á 15% af
yfirborði Brúaijökuls, en árið 1993
hefði það átt við um 75% af yfirborði
hans. Ástandið væri ekki jafn alvar-
legt á Dyngjujökli vegna Bárðar-
bungu, sem gnæfír hátt og safnar á
sig snjó. Þar hefði bæst við á helm-
ingi yfirborðs jökulsins 1997, en 80%
árið 1993.
Að sögn Helga hefur Vatnajökull
áhrif á úrkomudreifingu yfir íslandi.
Lægðir gengju yfir Vatnajökul og
úrkoman helltist úr þeim.
„Á Vatnajökul sunnanverðan falla
á ári íjórir til fímm metrar af vatni,
en á hálendinu fyrir norðan hann er
úrkoman aðeins um 400 millimetrar,“
sagði Helgi. „Jökullinn hirðir úrkom-
una. Ef jökullinn hyrfi myndi landhæð
yfir sjávarmáli lækka. Aðeins 10% af
landinu undir Vatnajökli eru yfir 1100
metrum yfir sjávarmáli. Urkoman
myndi því ná lengra inn á austanvert
hálendið og aukast mikið þar.“
Samband jökuls og loftslags
Rannsókn Helga snýst um samband
jökulsins og loftslags. Kenningar um
aukin gróðurhúsaáhrif segja til um
hlýnandi loftslag.
„Það þarf ekki að vera að aukin
hlýindi dragi úr úrkomu," sagði hann.
„Urkoma gæti aukist þannig að upp
kæmi sú mótsögn að jökullinn stækk-
aði. Á Svalbarða er að fínna dæmi.
um slíkt. Upp úr 1920 fóru lægðir
að ganga norðar en venjulega og þá
hlýnaði þar um fímm gráður á örfáum
árum. Um leið jókst úrkoma þannig
að bættist við jökla á Svalbarða. Þetta
er því ekki eins einfalt og ætla mætti.
Hlýnun vegna aukinna gróðurhúsa-
áhrifa, einkum að sumri, myndi valda
aukinni leysingu, en það eitt segir
ekki alla söguna um áhrif á afkomu
jökla. Það sem ræður öllu eru afleið-
ingar aukinna gróðurhúsaáhrifa á
ferli lofthringrásar, brautir lægða og
hafstraumar. Frá því í sumar hefur
ferli þeirra verið óvenjulegt. Varanleg
breyting í þá veru að íslandslægðin
myndi hætta að koma hingað mundi
hafa mikil áhrif. í ár hefur lofthring-
rás verið óvenjuleg. En það er alveg
óvíst hvort um er að ræða sveiflu eða
varanlega breytingu. Eftir stendur að
mælingarnar í Vatnajökli endurspegla
miklar sveiflur í veðri á undanfömum
fimm árum.“