Morgunblaðið - 11.02.1998, Page 24

LISTIR
ðS K3ít aAúaaai .11 auoAauaivdiM
24 MIÐVIKUDAGUR 11. FEBRÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
„DRAUMALAND" þeirra Frakka, L’Invitation au Voyage, var eftir-
minnilegt, ekki sízt fyrir ævintýraheim hins kristalsmerlandi píanó-
leiks í siðari hlutanum, segir m.a. í dómnum.
Af frönskum
söngvaseið
TOIVLIST
Listasafn Kópavogs
EINSÖNGSTÓNLEIKAR
Við slaghörpuna. Frönsk sönglög og
aríur eftir Poulenc, Hahn, Chausson,
Bizet, Fauré, Satie, Duparc, Ravei, G.
Charpentier, Massenet og Gounod.
Sólrún Bragadóttir sópran; Jónas
Ingimundarson, píanó. Inngangsorð
og kynningar: Halldór Hansen. Lista-
safni Kópavogs, mánudaginn 9. febr-
úar kl. 20.30.
MÆTINGIN, eins og kallað er,
var með ágætum í Gerðarsafni
Kópavogs sl. mánudagskvöld, þrátt
fyrir snjómuggu og hálku, þegar
enn sem oftar var efnt til „fróð-
leikstónleika" undir fyrirsögninni
Við slaghörpuna. Hófst samkoman
með hnitmiðuðu inngangserindi
Halldórs Hansens, eins mesta
connoisseur sem við eigum í sí-
gildri söngmennt, og bætti hann
um betur með stökum kynningum
milli lagaflokka og aría af mikilli
uppsafnaðri þekkingu og ást á við-
fangsefninu.
Frönsk sönglög heyrast ekki
eins oft hér um slóðir og vert væri,
miðað við þann auð sem þar er
fólginn. Má vera að tungan sé
þrándur í götu, enda fæstir Islend-
ingar sterkir frönskumenn. Fram-
burðurinn er svo kapítuli út af fyrir
sig, og hafa söngvahöfundar ekki
alltaf verið sannfærðir um ágæti
hans, eins og t.d. Mozart, ef marka
má af bréfum. Það var því afar
fróðlegt að heyra Halldór greina
frá þeirri gífurlegu áherzlu sem
lögð er á mikilvægi textans þar
syðra, þar sem tónlistin kvað fyrst
og fremst gegna því hlutverki að
undirstrika og upphefja kveðskap-
inn, og mættu skoðanabræður
Mozarts jafnvel álykta, að Frakkar
gerðu þar dyggð úr nauðsyn og
berðu í brestina.
Fyrsta syrpa kvöldsins var á
„chanson“-línunni, hinu alþýðlega
sönglagi sem Frakkar hafa lagt
aldalanga rækt við, og nálgaðist
jafnvel anda Parísarkaffihúsa í
fyrsta laginu, Les chemins de l’am-
our eftir Poulenc, „munkinn með
götustrákseðlið", eins og hann kall-
aði sig sjálfan, og því síðasta, Je te
veux, eftir aðra viðkvæma sál bak
við grallaragrímu, Erik Satie.
Frægasta lagið í settinu var hið
frábæra Aprés un Réve eftir Ra-
vel, en hvað píanópartinn varðar
var Le temps des lilas eftir Chaus-
son e.t.v. minnisstæðast, enda
mjög fallega mótaður af Jónasi
Ingimundarsyni. Auk þess var at-
hyglisvert lag eftir Hahn og Apríl-
söngur (Chanson d’Avril) eftir
Bizet. Þótt Sólrún syngi af þeim
glæsibrag sem landar hennar hafa
átt að venjast að undanfömu
fannst manni samt þessi tiltölulega
léttu lög þurfa á ívið minni óperu-
þunga að halda.
Það var eins og næsti þáttur,
fjögur lög eftir Duparc, ætti betur
við söngkonuna, enda þyngri á bár-
unni, og tókst henni bezt upp í Au
pays ou se fait la guerre, sem hún
túlkaði með sársaukafullri innlifun.
„Draumaland“ þeirra Frakka,
L’Invitation au Voyage, var og eft-
irminnilegt, ekki sízt fyrir ævin-
týraheim hins kristalsmerlandi pí-
anóleiks í síðari hlutanum.
Sérkennilegt lagferli úr
helgitónlist gyðinga í Deux
melodies hébraiques eftir Ravel
komst vel til skila í afar fallegri og
næmri túlkun þeirra Sólrúnar, og
var að dómi undirritaðs meðal há-
punkta kvöldsins í öllu látleysi
sínu, þó að aðrir áheyrendur kynnu
e.t.v. betur að meta óperuaríumar
fjórar í lokin úr „Louise“ (G.
Charpentier), „Herodiade" og
„Manon“ (Massenet) og „Faust“
(Gounod). Þar var Sólrún auðheyr-
anlega í essinu sínu, og hlaut öflug-
ar undirtektir hjá tónleikagestum.
Lagrænt séð var mesti „smellur-
inn“ ugglaust hin vaggandi gavotta
úr „Manon“, Obéissons quand leur
voix appelle," sem flutt var með
hæfilegri blöndu af kímni og reisn.
Fátt er eins umdeilanlegt og
hljóðfæri mannslíkamans, söng-
röddin, og meðferð hennar. Undir-
ritaður er því efins um að allir séu
sammála honum um að ákveðið
sérkenni í tónmyndun Sólrúnar
orki tvímælis, enda að miklu leyti
háð persónulegum smekk, en það
er hvað hún rennir sér oft snögg-
lega upp í tóninn, einkum á rísandi
stökkum. Annars var flutningur
hennar víða hrífandi, enda innlifun
og smekkvísi í fyrirrúmi.
Frönskuhestar hefðu kannski
viljað fá fram heldur meiri texta,
sérstaklega í „chanson“-deildinni,
en það stendur ábyggilega til bóta.
Það er meira en að segja það að
halda vestur fyrir Rín og takast á
við jafnóMkt umhverfi og smekk og
þar ríkir, eftir jafnlanga og farsæla
starfsdvöl í þýzkum óperuheimi og
Sólrún Bragadóttir hefur notið. En
ekki ber að efa að henni muni takast
það, með því áræði og þeim hæfi-
leikum sem hún hefur sýnt hingað
til.
Ríkarður Ö. Pálsson
Fláráð, illkvittin fól
LEIKLIST
Leiklistarfélag MH f
Tjarnarbfói
MACBETH
eftir „litlausa fasteignabraskarann” í
Stratford-upon-Avon, Shakespeare.
Leikstjdri: Bjöm Ingi Hilmarsson,
Tdnlistarstjdri: Svavar Knútur Krist-
insson. Leikmynda og leikmunahönn-
un: Páll Rúnar. Ljósahönnun: Gunnar
B. Guðmundsson. Aðstoðarleikstjórar
og sýningastjórar: Vera Sölvaddttir,
Jón Gunnar Þtírðarson. Leikmynd og
förðun: Sigrún Baldursddttir ásamt
fleirum. Tdnlistarhöfundar og hljóm-
sveitarmeðlimir: Svavar Kristinsson,
Eiríkur Ólafsson, Guðrún Saldmons-
dóttir, Ólöf Arnalds og fleiri. Með
helstu hlutverk fara: Örri Huginn
Ágústsson, Ilmur Kristjánsddttir,
Bjöm Kristjánsson, Sverrir Krist-
jánsson, Ólafur Ágúst Jensson, Sverr-
ir BoIIason, Snorri Sigurðsson, Ey-
vindur Karlsson, Hrafnhildur Þór-
tílfsddttir, Erla Björg Gunnarsddttir.
Auk þeirra fjöldi annarra sem nornir,
hirðmenn, þjónar, sendiboðar, morð-
ingjar og hermenn. Laugardagnr 7.
febrúar.
ALLTAF eru það nokkur tíðindi í
menningarlífinu þegar Menntaskól-
inn i Hamrahlíð frumsýnir leikrit.
Þessi skóli hefur í tímans rás getið
sér orð fyrir nýstárlegar, áræðnar,
stundum djarfar, en alltaf kraft-
miklar leiksýningar, enda hefur
MH jafnan haft meðal nemenda
sinna ungt fólk sem síðar meir hef-
ur getið sér gott orð í listum.
Macbeth er ekki meðal þeirra
verka meistarans frá Stratford sem
henta vel ungmennum. Þetta eiga
leikstjórar að vita. Sem betur fer
hefur ungt fólk ekki haft nema
óbeinan pata af því sem Macbeth
snýst hvað mest um: valdarán,
drottinssvik, fláræði, gjörspillt eðli,
ágirnd, áþján sektarinnar. Einna
helst er (og eðlilegast) að þau þekki
hamslausa holdlegu fýsnina sem
plagar Malkólm. Því fer fyrir þeim
eins og manninum sem leggur á
Viðeyjarsund efth- að hafa tekið
Laugardalslaugina með glans: ald-
an er þung, djúpt undir og hann
nær landi með herkjum.
Þetta er hér sagt til þess að
minna á mikilvægi þess að vanda til
verkefnavals hverju sinni svo að
sem flestir í leikhópnum fái notið
sín sem best, gert sínu skil, en ekki
til að kasta rýrð á hópinn sem
stendur að þessari uppsetningu á
Macbeth. Þar er margt ágætlega
gert þótt eðlilegt reynsluleysi,
skortur á æfingatima og ónóg efni
til leikmyndagerðar verði til þess að
þetta mergjaða, fjölþætta leikverk
fær ekki notið sín. Leikhópnum
hefði einfaldlega hentað betur verk
þar sem leikandi hreyfiþokki þeirra
hefði notið sín betur og inntakið
staðið þeim nær í tímalegum
þroska, t.d. Jónsmessunætur-
draumurinn eftir sama höfund.
En að þessu sögðu, víkjum að
sjálfri sýningunni. Ahrifarikt er að
hefja sýninguna eins og gert var, og
þótt sú ákvörðun að fjölga nomun-
um úr þremur í átta standist ekki
bókstafinn, gefur hún sýningunni
óneitanlega kraftmikinn svip og
skapar um efnið andrúm kynngi-
magnaðra örlaga. Þær stöllur, norn-
irnar, finna sig vel í hlutverkum sín-
um, þótt nokkuð hafi skort á skýra
textameðferð á stundum. Búningar
þeirra voru samræmdir og fór vel á
þvi. Það hefði styrkt heildarsvip
sýningarinnar og fjölgað þematísk-
um skirskotunum hennar að að-
greina tiginborna menn frá þýi og
þjónum með búningum. Lafði
Macbeth nýtur þessa að vísu, Dunc-
an, og þær mæðgur Macduff, en
aðrir em í aðskiljanlegum lörfum.
Lýsingin var góð, og áhrifamikil í
upphafsatriðinu. Vel hefur tekist til
með lifandi tónlist, einkum þegar
samhljómur gliðnar, en tónlist af
bandi var til óþurftar.
Þau Orri og Ilmur eru á djúpsævi
í hlutverkum Macbeth-hjóna, en þó
sækist þeim betur þegar á líður
leikinn, einkum í framsögn. Það
skal játað að ég hef aldrei séð Dunc-
an konung fyrir mér sem mann með
þverslaufu á handahlaupum en
Björn Kristinsson lék hann af nokk-
urri rögg og með skýrri framsögn.
Hrafnhildur Þórólfsdóttir mælti vel
af þykkjuþunga og trega sem frú
Macduff.
Þó bar nokkuð af Erla Björg
Gunnarsdóttir í hlutverki Ross.
Þarna fer stúlka sem skilar lifaðri
tilfinningu en ekki utanbókarlær-
dómi. Hún gerir það um raddbönd
sem töfra fram marga tóna, suma
ómþýða, alla sanna. Erla Björg
hefði að ósekju mátt spreyta sig á
viðameira hlutverki, og á eflaust
eftir að gera það, en henni fer eins
og ýmsum öðrum í sýningunni:
Þetta er rétta fólkið, en ekki á stað
sem hæfir. Ekki núna.
Guðbrandur Gíslason
Nýtt gall-
erí opnað
í MHÍ
NÝTT gallerí, Gallerí Gláka,
verður opnað í Myndlista- og
handíðaskóla íslands, Skip-
holti 1, föstudaginn 13. febrúar
kl.23.
Sýngan-ýmið einskorðast
eingöngu við „slides" myndir
og saman stendur af tveimur
batteríum og 1,5 vatta ljósa-
peru ..sem saman eyða ævi-
dögum sínum, inni í forláta
plastkassa framleiddum í
Hong Kong upp úr 1960...“,
segir í fréttatilkynningu.
Umsjónarmaður Gláku er
Jón S. Auðunsson.
Fyrstur sýnir í galleríinu
myndlistarmaðurinn Halldór
Jónsson.
D» £.<* Qo cmwrKtia bri.
—
Séfcfni
\ \y JJ • -■ > " ■ V
Hallddr Laxness
1902-IWS
H*M<b Kriíc. kn a> R*,kj>lyrKÍi sufmu<l»gíkv4!tf>> 6 feOfuW 95 i') «M>i
H»«n ftfcfc MXflH i *»*t» i tlundí ofl »» Aoðíi' kon» IwnJ b;i tom
X*ut t'íSM mii JíVcii RiHUnd v*« honum imrráHfj jjOVií »ið ÍtVMUk
fckd M» I Í«II. bn» tfctte *■> t&Sa Mísfl Cfl lortítl Cfl <0>JWtiSfiM<«n»
flulla i ijotrmNwri i AI{.«igi R*ií-.gOrr«ri ik.»? »> úcíot ItrfJdr* Hi;»M
Uifitn fmi t*m í ocgm. fcáis optr.bcu. Hýn v»«du> geri ii F/Blvlnk-v. tondikoii.
ii.Aki’í niriv; mli.t;; al i.kdifá i í/.íaííÍÍ; fc.iii
VEFURINN er afar einfaldur í notkun, yfirkaflar eru fjórir og nefnast Skáldið, Verkin, Nóbel
og Minningabdk. Undir þeim eru svo íjölmargir undirkaflar sem hafa að geyma ítarefni.
Halldór Laxness á net-
útgáfu Morgunblaðsins
MORGUNBLAÐIÐ hefur opnað
sérstakan vef um Halldór Laxness
þar sem geysimiklum upplýsingum
og greinum um Nóbelskáldið hefur
verið safnað saman. A vefnum er
leitast við að gefa heildstæða mynd
af Halldóri, ævi hans og verkum,
allt frá uppvexti hans til efri ára.
Auk þess er þar að finna ávörp for-
seta íslands og forsætisráðherra
vegna andláts Halldórs og rafræna
minningabók þar sem netverjar
geta skráð nöfn sín og vottað hinum
látna virðingu sína.
A vefnum er grein um Halldór
eftir Matthías Johannessen sem
birtist í Morgunblaðinu í gær og
sömuleiðis gi-ein Þrastar Helgason-
ar um ævi og verk Halldórs. Frek-
ari umfjöllun um ævi hans og rit-
störf er svo í fjölmörgum styttri
greinum og samantektum. Þar er
meðal annars að finna ritaskrá yfir
öll útgefin verk Halldórs, yfirlits-
grein um höfundarverk hans og
skáldskaparþróun, grein um per-
sónusköpun í verkum hans þar sem
nokkrar af eftirminnilegustu per-
sónum hans eru rifjaðar upp, grein
um heimildir hans og sögusvið
skáldverka hans og grein sem fjall-
ar um fleyg orð úr verkum hans.
Þar er einnig að finna samantekt
um viðtökur og útgáfu á verkum
Halldórs í Bandaríkjunum og
Þýskalandi, bæði fyrr og nú. Til
dæmis eru birtir kaflar úr ítarlegri
gi-ein Bandaríkjamannsins Brad
Leithausers um Sjálfstætt fólk sem
birtist í New York Review of Books
á síðasta ári. Sömuleiðis er lífshlaup
Halldórs rakið og sagt frá viður-
kenningum og verðlaunum sem
honum hafa hlotnast. Sérstök grein
er um Nóbelsverðlaunin, viðbrögð
Halldórs og fleiri við þeim.
A vefnum er svo að fmna ýmis-
legt ítarefni. Hægt er að komast inn
á vefsíður Nóbelsstofnunarinnar,
Vöku-Helgafells, sem er útgefandi
Halldórs, Máls og menningar og
Bóksölu stúdenta.
Vefurinn er afar einfaldur í notk-
un, yfirkaflar eru fjórir og nefnast
Skáldið, Verkin, Nóbel og Minn-
ingabók. Undir þeim eru svo fjöl-
margir undirkaflar sem hafa að
geyma ítarefni.
Enn á eftir að bætast við efni á
vefinn um Halldór, svo sem erlend-
ar umsagnh- um verk hans.
Slóð vefsins er: http:/Avww,-
mbl.is/laxness