Morgunblaðið - 06.06.1998, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 6. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Jarðskjálftar vekja óhug
íbúa Hveragerðisbæjar
Hveragerði. Morgunblaðið.
HRINA jarðskjálfta, sem staðið
hefur nú í þrjá daga, náði hámarki
á tíunda tímanum á fimmtudags-
kvöldið þegar jarðskjálfti er mæld-
ist 5,3 á Richter reið yfir. Jarð-
skjálftarnir undanfarið hafa sem
fyrr átt upptök sín á Hellisheiði,
nálægt Litla-Skarðsmýrarfjalli og
það eru íbúar í Hveragerði sem
mest verða varir við skjálftana.
Almennt voru íbúar slegnir
óhug við stóra skjálftann og marg-
ir höfðu á orði að nú væri nóg
komið, þessi látlausi titringur væri
orðinn þreytandi og tæki á taug-
arnar. Margir minni skjálftar
höfðu komið fyrr á fimmtudaginn
og meðal annars einn sem mældist
4,6 á Richter um klukkan 19.
Flestum fannst nóg um þann kipp
og því kom stóri skjálftinn meir á
óvart en ella. Síðar um kvöldið
mældust fjölmargir skjálftar og
margir vel finnanlegir. Rafmagn
fór tvisvar af Hveragerðisbæ um
kvöldið í kjölfar tveggja stærstu
skjálftanna, en fljótlega kom það
þó aftur. Nokkuð var um að lausir
munir, styttur, myndir og annað
þvíumlíkt dyttu niður og brotnuðu
og víða voru glerbrot á gólfum.
Sjónvarpstækið þeyttist
út á gólf
Bömum þeirra Sveins Skúlason-
ar og Helgu Hjartardóttur brá
heldur betur í brún þegar sjón-
varpið, sem þau voru að horfa á
þegar skjálftinn reið yfir, hentist
útaf borðinu sem það stóð á og á
hvolf niður á gólf. „Það er greini-
legt að aflið hefur verið óvenju
mikið því þetta er í fyrsta sinn sem
eitthvað hreyfist úr stað hér,“
sagði Sveinn.
Tilfinnanlegt tjón í
gróðrarstöð
í gróðrarstöðinni Álfafelli varð
þónokkurt tjón þegar mörg stór
ljós sem notuð eru til að lýsa rósir
duttu niður. Hvert ljós vegur um
það bil 10 kíló þannig að það má
telja mildi að enginn var í húsinu
þegar skjálftinn reið yfir. Enn er
ekki ljóst hve mikið tjónið er en
það er tilfinnaplegt. Ekkert gler
virðist hafa brotnað í gróðurhús-
um í bænumog hús og aðrar bygg-
ingar hafa ekki skemmst.
Mikilvægt að fólk kunni
rétt viðbrögð
Almannavamanefnd Hvera-
gerðisbæjar var strax kölluð sam-
Morgunblaðið/Aldís Hafsteinsdóttir
MIKINN kraft þarf til að sjónvarp detti niður á gólf. Sveinn Skúlason
skoðar hér verksummerkin ásamt Jóhönnu dóttur sinni.
HJÁ Helgu Björnsdóttur í Hveragerði hrundu munir
úr hillum og brotnuðu.
an og vann hún samkvæmt fyrir-
fram ákveðnu skipulagi ásamt því
að vera í stöðugu sambandi við
Veðurstofu íslands. Einar
Mathiesen, bæjarstjóri, sagði mik-
ilvægt að íbúar kynntu sér vel leið-
beiningamar um viðbrögð við jarð-
skjálftum sem er að finna í síma-
skránni en einnig í bæklingi sem
árlega er dreift í öll hús bæjarins.
Almannavarnánefhd kallaði út
starfsmenn í áhaldahúsi bæjarins
til að huga að veitukerfum og
einnig var. Hjálparsveit skáta í við-
bragðsstöðu.
Það er greinilegt á atburðum
síðustu daga að skjálftahrinunni
sem hófst vorið 1994 er síður en
svo lokið. íbúar Hveragerðis taka
þessum páttúruhamförum með ró
þó að víða heyrist nú þær raddir
að nú sé þetta að verða gott og fólk
myndi gjaman vilja fá frið fyrir
látunum.
Morgunblaðið/Ásdís
200 þúsund króna
tjón í gróðrarstöð
SIGURÐUR G. Jónsson rekur
gróðrarstöð á Álfafelli skammt
fyrir ofan Hveragerði og
skemmdust bæði blóm hjá honum
og búnaður þegar stærsti jarð-
skjálftinn gekk yfir á fímmtu-
dagskvöld. Þegar blaðamann og
ljósmyndara Morgunblaðsins bar
að garði um miðjan dag í gær var
hann í óða önn að ganga frá eftir
jarðhræringarnar í fyrrakvöld.
Fjöldi ljósa hmndi niður í einu
gróðurhúsinu og nemur ijón Sig-
urðar um 200.000 króna. Athygli
vakti að aðeins hmndi ein röð
ljósa líkt og að höggbylgjan hefði
skorið gróðurhúsið endilangt
fram að miðju. Sigurður hefur
rekið gróðrarstöðina í þijú ár.
Hér heldur hann á einu ljósanna,
sem hrundu niður, en hvert
þeirra vegur rúmlega 10 kg.
Áttu ekki von á svo
stórum skjálfta
Morgunblaðið/Ásdís
„VIÐ bjuggumst ekki við svo sterkum
skjálfta," sagði Guðmundur Baldursson,
bæjartæknifræðingur og varaformaður
almannavarna, sem bendir hér á upptök
stóra skjálftans á fimmtudagskvöldið.
Þeir höfðu í nógu að snúast
hjá Almannavömum ríkisins
í Hveragerði á fimmtudags-
kvöldið og aðfaranótt föstu-
dags á meðan á mestu
skjálftahrinunni stóð. Ekki
var hins vegar búist við svo
sterkum eftirskjálfta sem
kom um hálftíuleytið um
kvöldið.
„Við töldum ekki ástæðu
tO að fara í sérstaka við-
bragðsstöðu eftir íyrri
skjálftann sem varð upp úr
klukkan 7 um kvöldið,“ sagði
Guðmundur Baldursson,
bæjartæknifræðingur og
varaformaður Almanna-
varnanefndar Hveragerðis, í
gær. „Rafmagnið hélst inni
og ekki bárust neinar upp-
lýsingar um skemmdir í bænum. Síð-
an kemur þessi skjálfti klukkan
21.37. Hann var virkilega ónotaleg-
ur. Ég var þá staddur heima hjá mér
og það hrundu glös úr hillum og
styttur féllu í gólfið og brotnuðu."
Guðmundur sagði að þegar hefði
verið haft samband við Almanna-
varnir ríkisins og síðan hefði staðar-
nefndin á svæðinu hist og hjálpar-
sveitin verið kölluð út.
„Einnig voru kallaðir út starfs-
menn áhaldahúss og könnuðu þeir
veitukerfi staðarins sem reyndist
vera í lagi,“ sagði hann. „Sam-
kvæmt okkar heimildum hefur að-
eins orðið óverulegt tjón og þá
kannski mest í garðyrkjustöðvum
hér ofar í bænum. Ég vil taka fram
að skipulag almannavarna í Hvera-
gerði gekk upp við þessar aðstæð-
ur.“
Skjálftavirknin á Hellisheiði fer mjög minnkandi eftir að hafa staðið yfír frá miðvikudegi
Hrimiimi ekki
endilega lokið
JARÐSKJÁLFTAVIRKNIN sem verið hef-
ur á Hellisheiði frá því á miðvikudag hefur
farið heldur minnkandi og í gær og fyrrinótt
voru engir skjálftar yfir þremur stigum á
Richter-kvarða. Steinunn Jakobsdóttir, jarð-
eðlisfræðingur á jarðeðlissviði Veðurstofu ís-
lands, taldi þó óvarlegt að slá því föstu að
hrinan væri að fullu gengin yfir en það væri
engu að síður líklegt.
Snemma í gærmorgun urðu nokkrir skjálft-
ar, t.d. kl. 5.40 þegar mældist 3,6 stiga skjálfti
við vesturbakka Olfusár og kl. 6.31 varð 3,1
stiga skjálfti á Hellisheiði. Sagði Steinunn
Jakobsdóttir aðra skjálfta mun minni en ein-
staka skjálftar hefðu verið allt að þrir að
styrkleika. Hún sagði virknina ná allt frá
Hengli og suður að Ölfusárósum. Hún sagði
titring hafa verið nokkuð samfelldan ef litið
væri til minnstu hreyfinganna en allt hefði
verið orðið rólegra í gærdag en var um nótt-
ina. „Það er samt of snemmt að fara að slá
þessa hrinu af því að enn eru að koma hrinur
með meiri virkni og svo er ekki vitað hvað
gerist í framhaldinu, hvort eitthvað gæti farið
að skjálfa til dæmis vestar. Þegar spenna
losnar á einum stað getur hún hæglega aukist
á öðrum og hugsanlega komið fram síðar,“
sagði hún.
Steinunn sagði ástæðu skjálftanna þá að
spenna hefði hlaðist upp í jarðlögum á um 5
km dýpi og losnaði um hana með þessum
skjálftum. Hún sagði hrinuna hafa í raun
staðið allt frá árinu 1994 og væri hún að ýmsu
leyti svipuð þeirri sem stóð árin 1953 til 1955.
Fannst það sniðugt
í sumarbúðum skáta við Ulfljótsvatn dvelja
um þessar mundir 30 böm og segir Helgi
Jónsson forstöðumaður að jarðskjálftinn hafi
farið vel í þau. „Þeim fannst þetta bara snið-
ugt og er allt í besta lagi hjá okkur,“ sagði
hann. Börnin undu sér við leiki og föndur þeg-
ar skjálftinn reið yfir og sagði hann alla hafa
fundið hann vel. „Við skýrðum út fyrir þeim
hvað um var að vera, þetta væru jarðhræring-
ar og jörðin ætti það til að láta þannig vita af
sér stundum. Við vorum síðan í sambandi við
Veðurstofuna og fóram yfir skipulag og við-
brögð við því að koma öllum á rétta staði,"
sagði Helgi ennfremur.
Helgi sagði húsin að Úlfljótsvatni vel
byggð, traust og góð timburhús á steyptum
kjöllurum og sagði hann minni skjálftana ekki
hafa fundist, t.d. þann sem kom um kl. 23 á
fimmtudagskvöld og ekki hefði orðið vart
skjálftanna í gærmorgun. Hann sagði nokkuð
um að foreldrar hefðu hringt í fyrrakvöld og
þeir verið sannfærðir um að allt væri í lagi á
staðnum og börnin hin rólegustu.
Var á útleið
Páll Lýðsson, bóndi á Litlu-Sandvík,
skammt frá Selfossi, sagði tveggja hæða íbúð-
arhúsið, sem er úr steini, hafa ruggað dálítið,
myndir ruggað á veggjum en bækur ekki
hreyfst enda þeim vel troðið í hillur. „Ég var
eiginlega kominn á útleið þegar kippurinn
fjaraði út og það gerir maður nú ekki venju-
lega og svo gætti ég þess að hafa allar hurðir
opnar í nótt og vaknaði við heilmikið rugg um
sexleytið,“ sagði Páll í samtali við Morgun-
blaðið í gær. Hann kvaðst ekki hafa frétt af
neinum skemmdum í sinni sveit og skjálftinn
hefði ekki haft áhrif á skepnur.
Hjá lögreglu á Selfossi fengust þær upplýs-
ingar að þar og í Þorlákshöfn hefði verið
fremur rólegt, ekki væri vitað um skemmdir
en smáhlutir hefðu þó eitthvað hreyfst til á
veggjum og blómavasar oltið um koll.
Steinunn Jakobsdóttir sagði að viðbrögð
fólks við jarðskjálftum ættu m.a. að vera þau
að gæta þess að þungir hlutir gætu ekki oltið
um og á fólk, hafa ekkert þungt á veggjum
nálægt rúmum og gæta að frágangi eiturefna
eða annars slíks sem menn hefðu e.t.v. undir
höndum, Hún sagði að væru hús byggð eftir
stöðlum ætti ekki að vera fyrir hendi nein
hætta en betra væri að vera nálægt burðar-
veggjum en hlöðnum veggjum.
A jarðeðlissviði Veðurstofu íslands starfa
10 jarðfræðingar og jarðeðlisfræðingar. Þeir
eru alla jafna ekki á bakvöktum nema þegar
skjálftahrinur ríða yfir eins og verið hefur síð-
ustu daga. Hún segir Hengilssvæðið vel þakið
með jarðskjálftamælum, þar og á Reykjanesi
sé mælanetið einna þéttast.
,
{
I
|
1
,
I
I
í
\
I
i
l
t