Morgunblaðið - 06.06.1998, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 6. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Morgunblaðið/Arnaldur
Rætt við 100 Hollendinga
VERSLUNARRÁÐ íslands efndi
til morjjunverðarfundar um við-
skipti Islendinga og Hollendinga
á Hótel Loftleiðum í gær. Um 100
fulltrúar úr hollensku viðskipta-
lífi mættu til fundarins og hlýddu
á kynningu á íslensku atvinnu-
og efnahagslífi. Einnig mættu
fulltrúar íslensks atvinnulífs. Að
fundinum loknum lidfust fyrir-
tækjastefnumót, þar sem fulltrú-
um fslenskra fyrirtækja gafst
kostur á að hitta fulltrúa hol-
lenskra fyrirtækja, sem áhuga
höfðu á að stofna til samstarfs
við aðila hér á landi. Meðfylgj-
andi mynd er tekin við það tæki-
færi.
VW hreppir Rolls eft-
ir harðvítuga baráttu
Dndon. Reuters.
HLUTHAFAR Vickers fyrirtækis-
ins í Bretlandi hafa samþykkt með
yfírgnæfandi meirihluta 430 milljóna
punda tilboð Volkswagen AG í Rolls-
Royce Motor Cars þrátt fyrir tilraun
lítilla fjárfesta til að koma í veg fyrir
að útlendingar taki við rekstrinum.
Tæplega átta mánaða óvissu lauk
þegar mikill meirihluti hluthafa
felldi 340 milljóna punda tilboð
keppinautarins BMW og þar með er
ljóst að forstjórabíllinn og alþýðu-
bíllinn verða framleiddir í sömu
verksmiðjum.
„Þessi samningur er sigur fyrir
hluthafa okkar, sigur fyrir Vickers
og sigur fyrir Rolls-Royce Motor
Cars og starfsmenn fyrirtækisins,"
sagði stjórnarformaður Vickers, Sir
Colin Chandler, í yfirlýsingu.
VW fagnaði ákvörðuninni, en vildi
ekkert segja að öðru leyti, þar sem
fyrirtækið telur hugsanlegt að ekki
muni takast að ganga frá kaupunum
fyrr en í júlílok.
BMW kvaðst mundu segja upp
samningi við Rolls um útvegun bíl-
hluta og sagði að eignarhald á Rolls
„Upphaf
Rollswagens"
Litlir fjárfestar áttu erfítt með að
sætta sig við að Bretar misstu Rolls-
Royce úr landi og börðust við tárin.
„Þetta eru endalok Rolls-Royce og
upphaf Rollswagens,“ sagði einn
þeirra.
Aðdáendur Rolls, sem kallast
Crewe Motors, trufluðu hluthafa-
fundinn rétt áður atkvæðagreiðsla
átti að fara fram um tilboð VW.
Chandler neyddist til að ákveða
kaffihlé til að ræða tilboð Crewe
Motors við fulltrúa banka og stjórn
Vickers.
Tilboð Crewe Motors var 460
milljóna punda virði að sögn for-
mannsins, Michaels Shrimptons.
Chandler hafnaði að lokum „kaffi-
tímatilboði" aðdáenda Rolls á þeirri
forsendu að það væri ekki nógu
áreiðanlegt og þá gat ekkert komið í
veg fyrir sigur VW.
Stofnanafjárfestar, sem eiga 95%
hlutabréfa í Vickers, veittu VW öfl-
ugan stuðning.
væri ekki lengur ágreiningsefni.
Verð hlutabréfa í BMW hækkuðu i
1.985 mörk þegar fréttist um ósigur
fyrirtækisins og er það í samræmi
við það álit nokkurra sérfræðinga að
verðið fyrir Rolls sé of hátt.
Samskip Inc. í Norfolk í viðræðum
við bandaríska aðila
Flytja 50 þúsund
tonn af kjúkling-
um til Rússlands
SAMSKIP Inc., dótturfyrirtæki
Samskips í Norfolk, á í viðræðum við
tvo stærstu kjúklingaframleiðendur í
Bandaríkjunum um að fyrirtækið
annist árlega flutninga á 50 þúsund
tonnum af frosnum kjúklingum til
Rússlands.
Reynir Gíslason, framkvæmda-
stjóri fyrirtækisins, sagði í samtali
við Morgunblaðið að ekki væri tíma-
bært að upplýsa um hvaða aðila væri
að ræða en það væri ljóst að hér
væri hugsanlega stór samningur á
ferðinni því félagið tæki að sér þriðj-
ung af þeim 150 þúsund tonnum sem
flutt er af kjúklingum frá Norfolk til
Rússlands á hverju ári.
Reynir sagði engan vafa leika á
því að kaup Samskips á þýska flutn-
ingafyrirtækinu Bischoff Group og
því dreifikerfí sem félagið hefði yfir
að ráða styrkti markaðsstöðu fyrir-
tækisins til muna og væri m.a.
grundvöllur þeitra viðræðna sem
væru í gangi við kjúklingaframleið-
endurna vestra.
Hagræðing í Hull
Talsverðar hagræðingaraðgerðir
eru á döfinni hjá Samskipum, eftir
að gengið var frá kaupunum á þýska
félaginu. Umboðsskrifstofur
Bischoff í Riga, Moskvu og St. Pét-
ursborg, munu halda nafni Bischoff,
vegna sterkrar stöðu fyrii-tækisins á
svæðinu en verða jafnframt umboðs-
aðilar Samskipa. Skrifstofurnar sem
fyrirtækin gerðu bæði út í Hull
verða hins vegar sameinaðar í eina
undir nafni Samskips Ltd., frá og
með 15 júní nk.
Kristján Pálsson, sem tekið hefur
við stöðu framkvæmdastjóra í Hull,
sagði að eftir sameininguna væri
markaðsstaða félaganna í Evrópu
sterkari en áður, þar sem nú væri
t.a.m. boðið upp á tvær brottfarir í
viku á siglingaleiðinni á milli Bret-
lands og Noregs, með viðkomu í
Hollandi og Svíþjóð, í stað einnar
eins og var hjá hvoru félagi fyrir sig
fyrir kaupin.
Sterkari króna lækkar erlendar skuldir
en ýmsir aðrir þættir vega á móti
Erfitt að meta
þjóðhagsleg áhrif
ERLENDAR skuldir þjóðarinnar í
krónum talið hafa lækkað töluvert
með styrkingu íslensku krónunnar,
en eins og kom fram í blaðinu á
fimmtudag hefur gengisvísitala krón-
unnar lækkað um u.þ.b. 1,78% frá
áramótum. Lágt gildi vísitölunnar
þýðir sterkari króna.
Að sögn Jakobs Gunnarssonar
deildarstjóra tölfræðisviðs Seðla-
banka íslands er hrein skuldastaða
þjóðarinnar nærri 240 milljörðum, og
ef gert sé ráð fyrir að þær séu í sömu
erlendu myntum og miðað er við í
gengisvísitölunni hafi þær lækkað um
rúmlega fjóra milljarða króna. Vægi
Bandaríkjadollars sé hinsvegar meira
í samsetningu erlendra skulda en
hinni svokölluðu gengiskörfu sem
vísitalan er miðuð við. Bandaríkja-
dollar hefur veikst meira miðað við
krónuna frá áramótum en gengiskarf-
an, eða um u.þ.b. 2,5%, og því má
gróflega áætla að erlendar skuldir
hafi rýrnað um meira en 4 milljarða.
Jakob segir að heildaráhrifin á
þjóðarbúið séu þó væntanlega ekki
svo mikil. Útflutningstekjur nemi
u.þ.b. 200 milljörðum og þær lækki
væntanlega um svipaða prósentutölu
og erlendu lánin. Sú tekjurýmum
vegi á móti lækkun skulda.
Fyrrverandi fjármálastjóri Kælismiðjunnar Frosts fær meginhluta launa á uppsagnarfresti
Ekki fallist á skaða-
bótakröfu vegna mis-
taka við bókhald
KÆLISMIÐJUNNI Frosti hf. ber
samkvæmt dómi Héraðsdóms
Reykjavíkur frá því í lok febrúar sl.
að greiða fyrrverandi fjármálastjóra
sínum 1,5 milljón kr. vegna launa og
orlofs sem kveðið er á um í starfs-
lokasamningi sem gerður var á ár-
inu lo97. Kælismiðjan hafði neitað
að greiða laun fjármálastjórans og
talið sig eiga rétt á skaðabótum
vegna tjóns sem hún hafi orðið fyrir
vegna mistaka hans við færslu bók-
halds. Dómurinn tók tillit til eins at-
riðis í gagnkröfum Kælismiðjunnar
Frosts hf. og lækkaði launakröfu
fjármálastjórans en hafnaði þeim að
öðru leyti.
Eftir að fjármálastjóranum var
sagt upp störfum hjá Kælismiðjunni
Frosti hf. í byrjun júlí á síðasta ári
var gerður við hann starfslokasamn-
ingur þar sem kveðið var á um laun
út október, ógreitt orlof og fleira.
Þegar hann fékk ekki greitt höfðaði
hann mál á hendur íyrirtækinu og
gerði meðal annars kröfu um að fá
liðlega 1,8 milljónir vegna launa og
orlofs samkvæmt samningunum.
Kælismiðjan Frost lýsti aftur á
móti margvíslegu tjóni sem fyrir-
tækið hefði orðið fyrir vegna mistaka
fjármálastjórans fyrrverandi við
færslu á bókhaldi fyrirtækisins, sem
í ljós hefðu komið eftir að gerður var
við hann starfslokasamningur. Þar
var um að ræða ranga færslu, upp-
haflega að fjárhæð liðlega 21 milljón
kr. Jafnframt hélt fyrirtækið því
fram að ýmsar færslur sem fjár-
málastjórinn stóð að hafi verið gerð-
ar í blekkingarskyni til að hylma yfir
mistökin. Byggði fyrirtækið sýknu-
kröfu sína á því að það ætti skaða-
bótakröfu á hendur fjármálastjóran-
um til skuldajafnaðar við kröfu hans.
Galli í bókhaldskerfi
Héraðsdómur féllst á launakröfur
fjármálastjórans fyrrverandi vegna
launa og orlofs en hafnaði kröfu um
afkomutengdan kaupauka sem
einnig var kveðið á um í starfsloka-
samningi. En jafnframt þótti dómin-
um rétt að heimila skuldajöfnuð, ef
gagnkröfur fyrirtækisins ættu rétt á
sér, þar sem kröfur málsaðila væru
sprottnar af sama vinnuréttarsam-
bandinu.
í umfjöllun Héraðsdómsins um
gagnkröfur Kælismiðjunnar kemur
fram að frumorsök mistakanna í
bókhaldinu er galli í bókhaldskerfi
fyrirtækisins. Það gerðist þannig að
færslur tiltekinna vörukaupa milli
reikninga í bókhaldinu færðust milli
ára sem olli skekkju í birgðabók-
haldi.
Þegar fjármálastjórinn sá nei-
kvæða tölu á birgðum við uppgjör
bókhaldsins fyrir árið 1996 „núll-
stilltí" hann birgðabókhaldið án þess
að átta sig á áhrifum þess á fjár-
hagsbókhaldið en færslan leiddi til
þess að afkoma félagsins sýndist
mun betri en hún raunverulega var.
Afleiðingarnar urðu síðan þær að
ársreikningar félagsins gáfu alranga
mynd af afkomu félagsins og arð-
greiðslur til hluthafa urðu hæn-i en
annars hefði orðið.
Dómurinn telur ekki að sú aðgerð
fjármálastjórans, að „núllstilla"
birgðabókhaldið, án þess að kanna
ástæður fyrir neikvæðri stöðu þess,
feli í sér slíkt gáleysi að saknæmt
geti talist. Hann telur hins vegar að
síðari bókhaldsaðgerðir fjármála-
stjórans, þegar hann uppgötvaði
misræmið, séu ámælisverðar og sak-
næmar, þegar tekið er tillit til
reynslu hans og þekkingar. Honum
hafi þá hlotið að vera það ljóst, að
veruleg skekkja væri í bókhaldi fé-
lagsins, sem sérstök ástæða væri til
að kanna til hlítar. Hann hafi þó
enga tilraun gert til að leyna þess-
um aðgerðum í bókhaldinu og ekki
haft af því neinn fjárhagslegan
ávinning.
Kælismiðjan mat tjón sitt liðlega
6,8 milljónir kr. en dómurinn taldi
að hafna bæri stærstum hluta
skaðabótakrafnanna, meðal annars
vegna arðs að fjárhæð tæpar 5 millj-
ónir kr. sem greiddur var hluthöfum
á grundvelli rangra reiknisskila og
vegna 500 þúsund króna fjár-
magnstekjuskatts sem láðist að
draga af arðinum. Einnig útlagðan
sérfræðikostnað við opinbera rann-
sókn og sérstakan hluthafafund
vegna bókhaldsmistakanna, samtals
tæp ein milljón kr.
Hins vegar taldi dómurinn hugs-
anlegt að koma hefði mátt í veg fyrir
eða takmarka kostnað Kælismiðj-
unnar Frosts hf. við undirbúning
sameiningar við Samey hf. sem ekk-
ert varð af, ef fjármálastjórinn hefði
sýnt eðlilega aðgát við undirbúning
þriggja mánaða uppgjörs 1997, sem
hann hefði haft með höndum og bor-
ið ábyrgð á. Kælismiðjan hafði gert
kröfu um liðlega 400 þúsund kr.
skaðabætur vegna þess og lýsti
dómurinn því yfir að tekið yrði tillit
til þess máls við heildarniðurstöðu.
Niðurstaða héraðsdómarans,
Skúla J. Pálmasonar, og meðdóm-
enda hans, Sigurðar Halls Stefáns-
sonar héraðsdómara og Lárusar
Finnbogasonar löggilts endurskoð-
anda, varð síðan sú að Kælismiðj-
unni Frosti hf. var gert að greiða
fjármálastjóranum fyrrverandi 1,5
milljónir kr., ásamt dráttarvöxtum,
auk 300 þúsund króna í málskostn-
að.