Morgunblaðið - 17.06.1998, Page 20

20 MIÐVIKUDAGUR 17. JÚNÍ 1998
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
/
Urtakskönnun Ríkisskattstjóra á
fjármagnstekjum og skatti
Bankar upplýsa
ráðherra um
neitun sína
FULLTRÚAR samtaka viðskipta-
banka og sparisjóða gengu í gær á
fund Geirs H. Haarde fjármálaráð-
herra til að greina honum frá þeim
sjónarmiðum sem liggja að baki
neitun þeirra að veita Ríkisskatt-
stjóra upplýsingar um innstæður,
vexti og aftekinn fjármagnstekju-
skatt 1.347 einstaklinga.
Fjármagnstekjuskatturinn er nú
lagður á í íyrsta skipti. Af því tilefni
efndi Ríkisskattstjóri til eftir-
litsátaks þar sem óskað var upplýs-
inga um 1.347 einstaklinga sem
valdir voru handahófskennt. Bank-
amir hafa neitað að láta þessar upp-
lýsingar í té og mun Ríkisskatt-
stjóri láta reyna á málið fyrir dómi.
Akveðið af Alþingi
Finnm’ Sveinbjörnsson, fram-
kvæmdastjóri Sambands íslenskra
viðskiptabanka, segir að þegar
ákveðið var að leggja á fjár-
magnstekjuskatt hafi Alþingi valið
tOtekið íyrirkomulag skattheimt-
unnar. Bönkum og sparisjóðum hafi
verið falið að halda eftir 10% fjár-
magnstekjuskatti og skila án þess
að sundurliða eftir einstaklingum.
Alþingi hafi beinlínis hafnað því að
fara þá leið sem sums staðar þekk-
ist, að gera þeim að skila sjálfkrafa
sundurliðuðum upplýsingum til yfir-
valda. Finnur vekur jafnframt á því
athygli að við umræður í Alþingi
hafi komið fram það sjónarmið hjá
ráðamönnum að með álagningu
fjármagnstekjuskatts væri ekki
ætlunin að gera allsherjar eigna-
könnun í landinu og að bankaleynd
ætti að vera með sama hætti og áð-
ur.
Tekur Finnur fram að bankar og
sparisjóðir afhendi yfirvöldum upp-
lýsingar um viðskipti einstaklinga
þegar eftir þeim er leitað vegna
rannsókna á tilteknum einstakling-
um eða einstaka fyrirtækjum. Sú
könnun sem Ríkisskattstjóri stæði
fyrir nú félli ekki þar undir og væri
ekki í samræmi við það sem ætlast
var til við upptöku fjármagnstekju-
skatts.
Forsvarsmenn samtaka banka
og sparisjóða óskuðu eftir fundi
með fjármálaráðherra til þess að
gera honum grein fyrir neitun
sinni. Gengu þeir Halldór J. Krist-
jánsson formaður og Finnur Svein-
björnsson framkvæmdastjóri Sam-
bands íslenskra viðskiptabanka og
Þór Gunnarsson formaður og Sig-
urður Hafstein framkvæmdastjóri
Sambands íslenskra sparisjóða á
fund Geirs H. Haarde í gær. Finn-
ur sagði eftir fundinn að ráðherr-
ann hefði ekki komið að þessu máli
fyrr en sagst ætla að setja sig inn í
það.
Spurning 5
Hverjir leika
Danny
í söngleiknum
og myndinni?
Svaraftu á netinu
efta á FM 957 og
fylgstu meft.
CITY WALKER
Smiðjum GM
lokað vegna
Detroit. Morgunblaðið.
VERKFALL í tveimur verksmiðj-
um bandaríska bílaframleiðandans
General Motors hefur nú valdið
vinnustöðvun í 17 öðrum verkmiðj-
um GM vítt og breitt um Bandarík-
in. Þessar tvær verksmiðjur, sem
staðsettar eru 1 bænum Flint í
Michigan-ríki, framleiða meðal ann-
ars stuðara, kveikikerti og hraða-
mæla í flestar gerðir GM-bifreiða
þannig að samsetningarverksmiðjur
fyrirtækisins hafa verið að loka ein
af öðrum undanfarna daga. Nú hafa
rúmlega 70 þúsund verkamenn ver-
ið sendir heim vegna verkefna-
skorts. Semjist eklri fyrir vikulok,
má búast við að öll framleiðsla
General Motors í Bandaríkjunum,
Kanada og Mexíkó muni stöðvast þar
til samningar nást. Ástæður verk-
fallanna eru deilur verkalýðsfélag-
anna og General Motors um fjölda
starfa í verksmiðjunum. Samtök
verkamanna í bílaiðnaðinum (United
Auto Workers) halda því einnig
fram að GM hafi ekki staðið við lof-
orð um að fjárfesta í verksmiðjunum
í Flint, og að ætlun fyrirtækisms sé
að flytja fjölda starfa til Mexíkó, þar
sem vinnuafl er mun ódýrara. GM
segir að breytingar á framleiðslu-
háttum séu nauðsynlegar til að bæta
reksturinn, enda hefur framleiðni
fyrirtækisins dregist aftur .úr bæði
Ford og Chrysler á undanfömum
árum. Þessi barátta GM er hins veg-
ar dýru verði keypt; talið er að fyrir-
tækið tapi um 40 milljónum dollara
á dag (2,4 milljörðum íkr.) á meðan á
verkfóllunum stendur.
Rætt um góðærið á morgunverðarfundi Verslunarráðs
Þörf á auknu aðhaldi
vinnudeilna
GENGIÐ frá samningum um lántöku ísafjarðarbæjar, Brynjólfur
Þór Brynjólfsson, svæðissfjóri Landsbanka Islands á Vestfjörðum,
og Kristinn Jón Jónsson, fráfarandi bæjarstjóri á Isafirði. Með þeim
á myndinni er Þórir Sveinsson, fjármálastjóri Isafjarðarbæjar.
100 millj. kr. lánsfjár-
mögnun Isafjarðarbæjar
ÍSAFJARÐARBÆR gekk ný-
lega til samninga við Lands-
banka íslands hf. um 100 millj.
kr. lánsfjármögnun, en Við-
skiptastofa Landsbankans átti
hagstæðasta tilboð í fjármögn-
unina.
Leitað var tilboða í útgáfu
verðtryggðra skuldabréfa til
20 ára, svo og í fjölmyntalán.
Ákveðið var að skipta lántök-
unni með þeim hætti að 70
millj. kr. var aflað með útgáfu
verðtryggðra skuldabréfa, en
30 millj. kr. með því að taka
lán í 6 erlendum myntum, í
samsetningu sem líkir nokkurn
veginn eftir íslensku myntkörf-
unni.
Með því lágmarkar Isafjarð-
arbær áhættu sína af innbyrðis
sveiflum milli erlendra gjald-
miðla, segir í fréttatilkynningu
frá Landsbankanum. Með því
að taka hluta lánanna í erlend-
um myntum stefnir bærinn
hins vegar að því að lækka
fjármagnskostnað sinn.
VERSLUNARRÁÐ íslands hélt
morgunverðarfund í Sunnusal
Hótels Sögu í gær. Ræðumenn voru
Geir H. Haarde fjármálaráðherra,
sem var framsögumaður, Víglundur
Þorsteinsson, framkvæmdastjóri
hjá BM Vallá hf., Tryggvi Pálsson,
framkvæmdastjóri hjá íslands-
banka, og Jón Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Vinnumálasambands-
ins.
í máli Geirs H. Haarde kom fram
að flestir hagfræðilegir mælikvarð-
ar renni stoðum undir þá kenningu
að hér ríki góðæri í efnahagsmálum.
„Ástandið hefur gerbreyst á undan-
förnum árum. í stað óðaverðbólgu,
jafnvægisleysis og óstöðugleika rík-
ir nú stöðugleiki í efnahagslífinu."
Hann sagði að upp á síðkastið
hefðu komið fram nokkrar vísbend-
ingar um að hagsveiflan hér á landi
væri komin á það stig að aukins að-
halds væri þörf til að halda aftur af
miklum vexti þjóðarútgjalda og
hamla gegn aukinni verðbólgu. Þar
nefndi hann að innflutningur
neysluvöru hefði aukist mikið að
undanfömu. „Þótt hér sé að ein-
hverju leyti árstíðabundin sveifla á
ferðinni er aukningin svo mikil að
hún veldur áhyggjum. í kjölfarið
hefur vöruskiptajöfnuður orðið
óhagstæðari," sagði hann.
Góðærið ekki farið
úr böndunum
Geir sagðist svara þeirri spurn-
ingu afdráttarlaust neitandi, hvort
góðærið væri að fara úr böndunum
og Islendingar væru að lenda á
gamalkunnum slóðum vaxandi verð-
bólgu og óstöðugs efnahagslífs. „Ég
tel að með þeim breytingum sem
orðið hafa á skipulagi og umgjörð
efnahagslífsins á síðustu árum, svo
sem með opnun fjármagnsmarkað-
arins gagnvart útlöndum og upp-
byggingu verð- og hlutabréfamark-
aðar, hafi verið búinn til svo traust-
ur rammi að ekki verði snúið aftur
til fyrri verðbólgutíma. Þessar
breytingar gera vissulega kröfur til
opinberra aðila, en ekki síður til
stjórnenda fyrirtækja, um að auka
hagræðingu í rekstri og treysta
þannig samkeppnisstöðu sína.
Að sögn Geirs er mikilvægt að
beita ýtrasta aðhaldi í opinberum
rekstri, m.a. með því að halda áfram
að bjóða út ýmis verkefni á vegum
ríkisins. Einnig muni áframhald-
andi sala á eignum ríkisins til einka-
aðila verða til þess að styrkja af-
komu ríkisins og hamla gegn
þenslu. „Hér vil ég sérstaklega
leggja áherslu á mikilvægi þess að
sem fyrst verði hafist slripulega
handa um að selja stóran hlut ríkis-
ins í bankakerfinu."
Hefur ekki trú
á skattaívilnunum
Geir sagðist ekki hafa trú á því að
sérstakar skattaívilnanir af hálfu
ríkisins stuðli að auknum sparnaði
við núverandi aðstæður. „Niður-
stöður rannsókna sýna almennt að
áhrif slíkra aðgerða á sparnað eru
takmörkuð, auk þess sem þær rýra
afkomu ríkissjóðs og draga úr
sparnaði hins opinbera." Hann
sagðist hafa meiri trú á að auka
mætti frjálsan og samningsbundinn
lífeyrissparnað almennings.
Víglundur Þorsteinsson sagði að
góðærið væri ekki komið úr bönd-
unum, en mjög heitt væri orðið í
kolunum. „Ef við lítum til fortíðar
sjáum við að nú blikka öll þau við-
vörunarljós sem við höfum séð áður.
Þau hafa, vegna aðgerðaleysis fyrr
á árum, leitt til aukinnar verð-
bólgu.“
Víglundur sagði að sú gengis-
hækkun sem orðið hefur á íslensku
krónunni að undanförnu kallaði á
skammtímaaðgerðir Seðlabanka ef
ekkert yrði að gert. „Ef ekkert
kemur til þarf enginn að láta koma
sér á óvart þótt verðbólgan fari upp
í 5-10%,“ sagði Víglundur.
Víglundur sagði það blekkingu að
halda fram að þær breytingar á
gengi krónunnar sem orðið hafa
upp á síðkastið leiði ekki til útflutn-
ingssamdráttar. Jöfnuður í utanrík-
isviðskiptum væri það grundvallar-
markmið sem bæri að stefna að.
Draga bæri saman í ríkisútgjöldum,
hraða einkavæðingu og hækka
skatta.
Tryggvi Pálsson sagðist svara
spurningunni um hvort góðærið
væri að fara úr böndunum neitandi.
„Við njótum góðæris vegna hag-
stæðra ytri skilyrða, en ekki síður
vegna skynsamlegrar hagstjórnar.
Góðærið er ekki farið úr böndunum
og þarf ekki að gera það ef rétt er
brugðist við vísbendingum um of-
þenslu."
Tryggvi sagðist vera sammóla
fjármálaráðherra um nauðsyn að-
halds í ríkisfjármálum. „Þessi
greining á vandanum og ákjósan-
legum úrræðum er samhljóða áliti
innlendra og erlendra hagfræðinga
sem fylgjast með efnahagsmálum
hér.“
Að lokum tók Jón Sigurðsson,
framkvæmdastjóri Vinnumálasam-
bandsins, til máls. Hann sagðist
einna helst óttast of hraða þróun og
ójafnvægi milli mikilvægra þátta.
„Hér hafa orðið talsvert meiri al-
mennar launahækkanir en í við-
skiptalöndum undanfarin misseri og
kaupmáttur aukist um 20% á tveim-
ur til þremur árum. Væntanlega
eykst hann um 4-5% um næstu ára-
mót og er þá ekki tekið tillit til
hugsanlegs launaskriðs, einungis
þess sem liggur fyrir samkvæmt
kjarasamningum og skattabreyting-
um. Á sama tíma hefur orðið ákaf-
lega mikil breyting á atvinnustig-
inu, atvinnuleysi minnkað úr 4,5% í
3,5%. Ástæða er til að óttast að
ójafnvægið geti sett þensluskrúfuna
af stað.“
Jón sagði að mörg fyrirtæki
hefðu ekki nægan hagnað til að
keppa um fjármagn og sparifé.
„Þetta er talsvert áhyggjuefni og
ekki er víst að afleiðingar þessa
komi strax fram.“
Eins og aðrir ræðumenn lagði
Jón áherslu á að aðhald væri sýnt í
ríkisfjármálum og sagði að fjárlög
næsta árs myndu ráða úrslitum í
baráttu gegn mögulegri ofþenslu.