Morgunblaðið - 17.06.1998, Side 51

MORGUNBLAÐIÐ
'
laginu í Reykjavík. Um hríð sat
j hann í stjórn þess. Jónas Þór var þá
þegar þjóðþekktur fyrir afdráttar-
lausar skoðanir á landbúnaðarmál-
um og menn lögðu eyru við þegar
hann fjallaði um þau mál. Hann átti
verulegan þátt í að laga afstöðu Al-
þýðuflokksins að breyttum tímum í
þeim efnum.
Jónas Þór var ótrúlega öflugur í
félagsmálum. Á síðasta áratug áttu
margir um sárt að binda þegar
rangar ákvarðanir stjórnvalda
leiddu til misgengis milli vísitalna
sem varð til að skuldir manna juk-
ust langt umfram launahækkanir.
Misgengishópurinn svokallaði varð
illa úti. Fjölmargir úr röðum hans
urðu gjaldþrota. Þá voru stofnuð
samtök gjaldþrota einstaklinga, G-
samtökin. Réttlætiskennd Jónasar
leiddi til þess að hann tók þau upp á
sína arma í orðsins fyllstu merk-
ingu. Hann varð sannkallaður
burðarás í baráttu þeirra. Samtökin
■ náðu að koma sjónarmiðum sínum
I rækilega á framfæri, og það var
ekki síst að þakka elju Jónasar sem
notaði hvert tækifæri til að tala máli
þeirra.
Hann var líka veiðimaður af lífí
og sál. Hann var hvatamaður að því
að endurreisa félagsskap sjóstanga-
veiðimanna í höfuðborginni og
kvaðst ekki skilja að maður eins og
ég, sem hlypi um allt land til að elta
urriðasporða, svalaði ekki veiði-
I eðlinu með því að veiða þorsk á
' stöng. Eitt kvöld á miðju sumri kom
hann og sagðist ekki nenna að eiga
þingmann sem þættist vera veiði-
maður og gamall sjómaður en færi
ekki á sjóstöng. Á þeirri nóttu gekk
sólin ekki til viðar nema stutta
stund, og innan um hnísur og höfr-
unga og að minnsta kosti einn
frænda Keikós langt úti á Faxaflóa
veiddu kvótalausir menn rígaþorsk
fram á morgun.
Jónas Þór var öðrum þræði lista-
' maður. Það birtist gleggst í ótrúlegu
hugmyndaflugi þegar vinnsla og
verkun kjöts var annars vegar. Fyr-
ir það var hann þekktur langt út fyr-
ir landsteinana. Hann var sjálf-
menntaður á því sviði en þekking
hans á íslensku kjöti og meðferð
hans á því var slík, að þegar erlendir
, þjóðhöfðingjar og fyrirmenn sóttu
Island heim var þurrkað, reykt og
grafið kjöt frá Jónasi fastur liður í
i veislum sem þeim voru haldnar.
Hann var frumkvöðull sem breytti
bæði viðhorfum og matarvenjum
þjóðarinnar. Þjóð sem var haldin
þeirri firru að rækta fram magurt
og bragðlaust kjöt, helst af erlend-
um fomgi-ipum af Galloway-kyni
sannfærðist að lokum um að Jónas
Þór hafði rétt fyrir sér þegar hann
hélt því fram án afláts að menn voru
á rangri leið. Hann sýndi mönnum
fram á að feitt kjöt er bragðbest og
þarmeð dýrmætast. Þegar upp var
staðið voru allir orðnir honum sam-
mála um að innflutta Galloway-kyn-
ið stæði hinum hægvaxnari íslensku
nautum langt að baki. Hann gjör-
breytti með þessu matargerð á veit-
ingahúsum á íslandi einsog allir við-
urkenna í dag.
Næstum því ár hvert kom hann
til mín á Þorláksmessu eða um há-
degisbilið á aðfangadag og færði
okkur hrauk af ótrúlega vel verk-
uðu hráu kjöti sem enginn gat búið
til nema hann. Þegar ég hitti hann
síðast, í fimmtugsafmæli sínu, leiddi
hann mig að nýjustu framleiðslunni
sem reyndist enn eitt dæmið um fá-
gÁta hæfileika hans á þessu sviði.
Jónas Þór var einstakur baráttu-
jaxl. Það birtist gleggst í fádæma
erfiðum veikindum, sem drógu hann
að síðustu til dauða langt fyrir aldur
fram. En hann gafst aldrei upp og
sýndi fádæma seiglu. Hann var
gæddur ríkri réttlætiskennd sem
leiddi til þess að hann tók sér jafnan
stað við hlið þeirra sem áttu í erfið-
leikum eða voru minni máttar.
Hann hafði það hins vegar umfram
flesta samferðamennina að láta sér
ekki nægja að sýna samúðina í orð-
um, heldur með dáðum líka. í flestu
því sem laut að stjómmálum áttum
við samleið og í ýmsum veigamikl-
um atriðum urðu skoðanir hans loks
að mínum. Stundum kallaði hann á
mig inn í kjötvinnsluna á Grensás-
vegi, henti gríðarlegri steik á pönn-
una og meðan ég tókst á við hana
skýrði hann út fyrir mér það sem
honum fannst betur mega fara í við-
horfum mínum og félaga okkar á
Alþingi. Þær veislur eru búnar í bili.
Eftir lifir minning um góðan dreng
sem aldrei lá á liði sínu þegar þörfin
var mest. Orðstír hans deyr ekki.
Ég sendi fjölskyldu hans mínar
dýpstu samúðarkveðjur um leið og
ég kveð góðan félaga.
Ossur Skarphéðinsson.
Við hjónin kynntumst Jónasi í
gegnum veitingahúsai-ekstur okkar
íyrir átta árum síðan. Frá þeim
tíma hefur verið brallað margt sam-
an. Allt frá því að flytja fyrsta naut-
ið út til Vestmannaeyja eftir gos, til
New York þar sem íslenska nauta-
kjötið keppti við þarlent kjöt og
sjálfsögðu sigraði íslenska kjötið.
Margt kemur upp í hugann þegar
Jónas á í hlut enda er hann sá litrík-
asti maður sem við höfum kynnst.
Við félagarnir sátum langtímum
saman eftir vaktina á Argentínu yf-
ir kaffibolla og ræddum um mat og
matargerð, en oftast endaði umræð-
an um hvert ætti að halda næst á vit
ævintýra í matargerð. Við Jónas
höfum borðað saman í helstu stór-
borgum heims. I síðasta matartúr
fórum við til Parísar en þá borg
höfðum við geymt lengi, enda
ástæða fyrir því. Eftir eina átta
rétta máltíð sátum við svo saddir að
svitinn lak af okkur en í þannig
ástandi leið okkur best saman, við
vorum t'ullir af mat og áttum bágt
með að koma okkur á hótelið. Við
Jónas smökkuðum ekki vín og nut-
um í þeim mun ríkara mæli matar-
ins. Svona var ástandið í okkar
ógleymanlegu utanlandsferðum.
Uppáhaldsréttur Jónasar var
steikt fersk gæsalifur sem ekki er
hægt að fá hér á landi. Við fundum
kjötbúð í París sem bauð upp á eld-
aða lifur og í staðinn fyrir að fara á
kaffihús í París fórum við þangað
alla daga um fjögurleytið og fengum
okkur vænan skammt. Talandi um
mat og Jónas sem er í rauninni eitt
og það sama gleymi ég ekki svipn-
um á Jónasi þegar hann fékk að
smakka Kobenautakjöt í fyrsta
sinn. Kobegripirnir eru aldir upp á
bjór og nuddi daglega. Við vorum
staddir í Tokyo ásamt Magnúsi E.
Kristjánssyni. Ástæðan fyrir þeirri
ferð var mikið hugðarefni Jónasar
um að selja íslenskt lambakjöt á
hæn'a verði en hafði verið gert.
Lengi væri hægt að telja upp
skemmtileg atvik sem komu upp er-
lendis sem og hér innanlands. Hér
innanlands heimsóttum við meðal
annars Bolungarvík og Vopnafjörð
að ógleymdum bændunum sem
framleiddu yfirburða gott nautakjöt
bæði á Norðurlandi og hér á Suður-
landi. Á ferð okkar hér sunnanlands
var iðulega komið við hjá Torfa í
sláturhúsinu á Hellu og drukkið
kaffi.
Ekki get ég sleppt að minnast á
þann tíma sem Jónas Þór reyndist
mér mikill og traustur vinur, en það
var tíminn eftir að ég kom úr áfeng-
ismeðferð, þá var hann mín stoð og
stytta á nóttu sem degi.
Ekki má heldur gleyma að minn-
ast á allan þann tíma sem Jónas
vann fyi-ir íslenskan landbúnað og
hversu mikla virðingu hann bar fyr-
ir þeim afurðum. Ekki leið sá dagur
að hann væri ekki að velta því upp
hvað mætti betur fara hjá slátur-
húsunum, kjötvinnslunni eða versl-
uninni sjálfri.
Jónas Þór setti mikinn svip á
matseðil Steikhúss Ai'gentínu eins
og hann kallaði það og í upphafi
meðan verið var að þróa seðilinn
mætti hann á starfsmannafundi og
hélt tölu yfir það kjöt sem var á
seðlinum, starfsfólk Ai'gentínu leit á
hann sem ómetanlegan hlekk í keðj-
unni. Til marks um þá virðingu sem
starfsfólk Argentínu bar fyrir
Jónasi Þór er að útbúinn var sér-
stakur kaffibaukur merktur honum,
en fyrir þá sem þekkja til hafði
Jónas Þór mjög sérstakar kaffiþarf-
ir.
Að lokum viljum við hjónin þakka
Jónasi fyi-ir allar þær heimsóknir til
okkar á sunnudagsmorgnum þegar
hann ræsti okkur og heimtaði kaffí
MINNINGAR
og vildi fara yfir liðna viku. Við
þökkum fyrir samfylgdina og, elsku
Kata og Hreinn, þið eruð búin að
vera svo sterk að engin orð fá því
lýst. Guð veri með ykkur öllum.
Óskar Finnsson,
María Hjaltadóttir.
Það var um vorið 1980 sem ég
fyrst hitti Jónas, ég var þá að vinna
á Hótel Sögu og hann var aðstoðar-
kokkur á Hrafmstu en kynni okkar
hófust á því að við sáum um veislu í
sjálfboðavinnu fyrir útskrifaða Dale
Camegie nemendur en báðir höfð-
um við farið á slíkt námskeið og
vorum einlægir aðdáendur Konráðs
Adolphssonar. Svo var það í byrjun
ársins 1981 þegar verið var að und-
irbúa opnun fyrsta Tomma ham-
borgara staðarins á Grensásvegi 7
að leiðir okkar lágu saman á ný.
Þannig var að á þessum tíma var
eftirlit með gæðum nautakjöts ekki
eins strangt og nú til dags svo og að
það var ekki borin eins mikil virðing
fyrir hamborgurum og síðan hefur
orðið, svo ég vildi ekki taka neina
áhættu varðandi gæði nautakjöts-
ins, og auglýsti eftir aðila til að úr-
beina fyrir okkur nauta-framparta í
aukavinnu, en við gerðum ráð fyrir
að selja 200-300 hamborgara á dag
áður en við opnuðum staðinn. Það
sóttu nokkrir um en mér leist best á
Jónas og Kötu og sé ekki eftir því.
Vinnupláss var þröngt fyrstu mán-
uðina og aðstæður mjög ófullkomn-
ar. Ég man að þegar við opnuðum
14. mars 1981 þá héldum við að við
værum með kjötbirgðir sem mundu
endast fram yfir helgi, en það
kláraðist allt fyrsta daginn þannig
að það þurfti að kalla þau hjón út
strax daginn eftir og svona gekk
það fyrstu vikurnar og eftir fimm
vikur vorum við farin að selja að
meðaltali yfir 1000 hamborgara á
dag sem var algjört brjálæði þá, en
aldrei klikkuðu Jónas og Kata. Þau
stóðu sig ótrúlega. Um mitt sumar
þetta ár settum við upp kjötvinnslu
hinum megin við götuna í bakhúsi á
Grensásvegi 12. Jónas hætti á
Hrafnistu og kom í fulla vinnu til
Tomma hamborgara. Þrátt fyrir
það að Jónas væri svo til ómenntað-
ur í faginu þá hafði hann gífurlegan
metnað og stolt til að gera vel sem
ég hef ekki oft séð annars staðar.
Kjötvinnslan stækkaði og eftir
árið vorum við að framleiða
50-70.000 hamborgara á mánuði og
í byrjun ársins 1983 vorum við búin
að selja 1.000.000 hamborgara.
Einn sunnudagsmorgun 1982
hringdi Jónas í mig eldsnemma og
spurði mig hvort ég væri ekki kom-
inn á fætur sem ég að sjálfsögðu var
ekki en hann bara rak mig framúr
og bauð mér í kaffi út á Granda í
Kaffivagninn. Eftir það hittumst við
alltaf á sunnudagsmorgnum í tæp
tvö ár og enn þann dag í dag sakna
ég þessara stunda með Nasa eins og
ég kallaði hann þegar vel lá á okkur
og fáir heyrðu til. Það var á þessum
sunnudagsmorgnuym sem hug-
myndin að Kjötvinnslu Jónasar
kviknaði og sælkerakjötborði fyrir
almenning. Jónas átti hugmyndina
að nýjum hamborgara á matseðlin-
um. Sá hét ;,Tommi Trítill“ og var
50 gi'ömm. I tvö ár fékk Jónas sér
alltaf tvo hamborgara í hádegismat.
Svo kom hann oft á kvöldin og um
helgar og fékk sér viðbót.
Jónas var engum líkur. Ég man
að Kata sagði einu sinni við mig eft-
ir að þau höfðu keypt sér nýjan Su-
baru Station: „Jónas er alltaf að
bjóða mér í bíltúr en það er svo
skrýtið að alltaf skulu bíltúrarnir
enda uppi í Kjötvinnslu." Það sagði
einu sinn við mig maður: „Það er
enginn skilningur eins slæmur og
misskilningur." Og því miður var
það vegna misskilnings að við urð-
um viðskila, þangað til fyrir tveimur
árum að við settumst niður uppi í
Kjötvinnslu hjá Jónasi og ræddum
málin út. Ég heimsótti þau hjónin
nokkrum sinnum í nóvember og
desember í fyn-a. Hvílíkur friður og
kærleikur var á þeirra heimili.
Megi Jónas vinur minn hvíla í
friði. Guð blessi þig, Kata mín, og
þín böm.
Kær vinarkveðja.
Tómas A. Tómasson.
MIÐVIKUDAGUR 17. JÚNÍ 1998 51 t
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinar-
hug við andlát og útför ástkærs eiginmanns
míns, föður okkar, tengdaföður og afa,
GRÍMS AÐALBJÖRNS GRÍMSSONAR,
Laufengi 8.
Sigrún Guðjónsdóttir,
Addbjörg Erna Grímsdóttir, Hermann Þór Erlingsson,
Róbert Grímur Grímsson,
Elín Sólveig Grímsdóttir
og barnabörn.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vináttu
við andlát og útför eiginmanns míns, föður
okkar, tengdaföður, afa og langafa,
KRISTINS B. JÚLIUSSONAR
lögfræðings,
fyrrverandi bankaútibússtjóra
á Eskifirði og Selfossi,
Vallholti 34,
Selfossi.
Brynhildur Stefánsdóttir,
Halldór Kristinsson, Guðrún H. Björnsdóttir,
Arndís Kristinsdóttir, Konráð J. Hjálmarsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vináttu
við andlát og útför eiginmanns míns, föður,
tengdaföður og afa,
GYLFA MÁS GUÐBERGSSONAR
landfræðings,
Hávallagötu 29.
Sérstakar þakkir til starfsfólks krabbameins-
deildar Landspítalans.
Vigdís Sigurðardóttir,
Ágúst Gunnar Gylfason, Bergljót Sigurðardóttir
og barnabörn.
+
Innilegar þakkir færum við öllum þeim sem
sýndu okkur samúð og hlýhug við andlát og út-
för eiginkonu minnar, móður, dóttur og systur,
GUÐRÍÐAR INGIBJARGAR PÁLSDÓTTUR,
Reykjum,
Skeiðum.
Rúnar Þór Bjarnason,
Vaka Rúnarsdóttir,
Halla Rúnarsdóttir,
Bjarni Rúnarsson
og aðrir vandamenn.
Birting afmælis- og
minningargreina
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til birtingar
endurgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjórn blaðsins í Kr-
inglunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Kaupvangsstræti 1,
Akureyri. Þá er enn fremur unnt að senda greinarnar í símbréfi (569
1115) og í tölvupósti (minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið grein-
ina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Um hvern látinn einstakling birtist ein uppistöðugrein af hæfilegri
lengd, en aðrar greinar um sama einstakling takmarkast við eina örk,
A-4, miðað við meðallínubii og hæfilega línulengd, - eða 2.200 slög (um
25 dálksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða ljóð takmarkast
við eitt til þrjú erindi. Greinarhöfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn
sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins eru birtar gi-ein-
ar um fólk sem er 70 ára og eldra. Hins vegar eru birtar afmælisfréttir
ásamt mynd í Dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprent-
uninni. Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir tvíverkn-
að. Auðveldust er móttaka svokallaðra ASCII-ski'áa sem í daglegu tali
eru nefndar DOS-textaskrár. Þá eru ritvinnslukerfin Word og
Wordperfect einnig auðveld í úrvinnslu.