Morgunblaðið - 04.09.1998, Blaðsíða 46

46 FÖSTUDAGUR 4. SEPTEMBER 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Bergljót
Bjarnadóttir
var fædd á Flateyri
við Önundarijörð 8.
júlí 1910. Hún lést á
Landspitalanum 27.
ágúst síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Stefanfa Arn-
grímsdóttir
(1875-1949) og
Bjarni Jónatansson
1875-1921. Systkini
Bergljótar eru Dag-
rún (1903-1929),
Arngrímur
(1904-1905),
Bergljót (1906-1908), Arngrím-
ur (1908-1991), Una f. 1911,
Njáll, f. 1913, Sólveig, f. 1916,
Anfríður Alfsdóttir sammæðra
(1896-1980), og Anna Bjarna-
dóttir (1899-1992) og Guð-
Látin er tengdamóðir mín,
Bergljót Bjarnadóttir, frá Haukadal
í Dýrafirði, áttatíu og átta ára að
aldri. Berljót vai- glæsileg kona,
móðir fjögurra barna, sem öll
komust á legg. Hún var gift Helga
Pálssyni, kennara í Haukadal. Börn
þeirra eru Andrea, húsmóðir í
Reykjavík, Bjarni Ólafur, skipherra,
látinn, Svavar, kennari, látinn og
Guðmunda, fangavörður í Reykjavík.
A sjötta áratugnum fluttu þau
hjón til Reykjavíkur vestan úr
Haukadal. Börnin voru þá upp kom-
in og flutt á undan þeim til Reykja-
víkur. Skömmu seinna kynntist ég
Bjarna Ólafi syni þeirra, eiginmanni
mínum. Helgi andaðist fyrir fjórtán
árum og hefur Bergljót verið ekkja
síðan.
Ég minnist Bergljótar við þessi
þáttaskil sem sérstakrar sæmdai'-
konu. Hún bar mikla umhyggju fyrir
afkomendum sínum og hlúði að þeim
sem áttu um sárt að binda og þurftu
á henni að halda í erfiðleikum sínum.
Það má einnig minnast þess hve hún
var Sveinfríði mágkonu sinni góð,
sem bjó hjá þeim hjónum í mörg ár,
eða þangað til hún fór á Grund.
Fannst Bergljótu erfitt að láta hana
fara frá sér. Bergljót var mér kær
enda fylgdist hún alltaf með mér og
höfðum við ætíð samband alveg fram
á síðasta dag.
Bergljót var mikil hannyrðakona,
en allt sem hún vann í höndunum
vildi hún að kæmi afkomendum sín-
um til góða. Þannig var hún vakin og
mundur Bjarnason
samfeðra.
Bergljót var tekin
í fóstur níu ára
fömul til hjónanna
stríðar Eggerts-
dóttur og Jóns Guð-
mundssonar að Höll
í Haukadal í Dýra-
firði og ólst þar
upp.
Hinn 24. mars 1928
giftist Bergljót
Helga Pálssyni sjó-
manni og síðar
kennara og verk-
sfjóra, f. 10.11.
1900, d. 2.12. 1982. Þau áttu
fjögur börn sem eru: 1) Andrea,
sjúkraliði, f. 1927, var gift Jós-
ep Helgasyni, f. 1924, og átti
með honum tvær dætur. Seinni
maður var Guðbjartur Sigur-
sofin alla daga við að útbúa gjafir,
bæði á jólum og á afmælum, handa
stórum hópi barnabarna og barna-
barnabai'na.
Haukadalurinn var henni alla tíð
mjög kær. Hún hafði á orði, að sig
langaði mikið vestur í sumar til að
sjá Haukadalinn sinn í síðasta sinn,
en þá var hún orðin svo veik, að ekki
þótti ráðlegt að fara með hana.
Ég bið Bei'gljótu guðs blessunar
með þakklæti fyrir ailt sem hún
gerði fyrir mig og mín böm.
Hvíli hún í friði.
Hröun Sveinsdóttir
Níu ára gömul stúlka með brúnar
þykkar fléttur vafðar upp á höfuðið í
ökklasíðum kjólgopa með skinnskó á
fótum töltir á eftir lambám. Ung lag-
leg kona hrein og strokin með drif-
hvíta svuntu hengir upp þvott við
Brautarholtsbæinn. Þéttvaxin mið-
aldra kona með tvo telpuhnokka á
gangi eftir Laugaveginum. Glaðleg
eldri kona situr í öndvegi umkringd
afkomendum. Vökul augun fylgjast
vel með. Hún er í essinu sínu.
Hugurinn hvarflar yfir umliðna
ævi Bergljótar Bjarnadóttur ömmu
okkar. Konu sem tengdi okkur við
fortíð og ekki síður samtíð. Var mið-
punktur stórrar fjölskyldu. Hún var
sú sem mundi lengst og fræddi með
sögum og frásögnum. Sagði okkur
fréttir af hinum. Átti yfir 70 afkom-
endur og mundi alla afmælisdaga
langt yfir áttrætt. Söknum hennar
gísli Bergmann Kristjánsson f.
1914, d. 1967. Þeirra börn eru
fjögur. 2) Bjarni Olafur, skip-
herra hjá Landhelgisgæslunni, f.
1930, d. 1983, kvæntur Hrönn
Sveinsdóttur, f. 1936. Þeirra börn
eru íjögur. 3) Svavar, kennari, f.
1931, d. 1975, var kvæntur Guð-
rúnu Guðmundsdóttur, f. 1921, d.
1982. Þeirra börn eru þijú.
Seinni kona var Unnur Bjarna-
dóttir, f. 1927, d. 1982. 4) Guð-
munda, fangavörður, f. 1933, var
gift Davíð Guðmundssyni og áttu
þau sex börn. Seinni maður var
Bjarni Bjarnason lektor. Þá ólu
þau hjón upp Helga Jón Davíðs-
son, f. 1955, elsta son Guðmundu,
og Bergljót Helga, elsta dóttir
Andreu, dvaldi hjá þeim um
nokkurra ára skeið í Haukadal.
Bergljót og Helgi bjuggu í Braut-
arholti í Haukadal í Dýrafirði. Til
Reykjavíkur fluttust þau 1952 og
voru síðast til heimilis áð Norður-
brún 1.
Utför Bergljótar fer fram frá
Áskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
sem með elsku sinni umvafði hvert
okkai'. Hefur verið þáttur í tilveru
okkar frá upphafi. Gengum að henni
vísri. Var alltaf til staðar þegar við
þurftum. Minnumst ótta lítilla kolla
og heilabrota um að sá dagur rynni
að hún færi á brott. Hún var jú
amma sem eðli málsins samkvæmt
myndi einhvem tíma deyja. Sú hugs-
un var óbærileg. Oskuðum þess að
hún ætti aldrei afmæli og væri bara
amma óbreytt. Þær óskii' rættust
eðlilega ekki. Hún varð sjötug og
hún varð áttræð; alltaf eins. En svo
fór að halla undan fæti. Síðast gaf
minnið sig. Óörugg og hrædd. Til-
vistin gaf ekki lengur sömu ánægju
og gleði.
Og enn minnumst við liðinna
stunda. Amma með fléttur og
svuntu. Afi með pípu. Sáum Hauka-
dalinn hennar ljóslifandi fyrir okkm'
og litla hnátu koma þangað í fóstur.
Skynjum sorgina yfir látnum föður.
Hennar lán var að eignast heimili í
Höllinni.
í þessum fallega dal þar sem
mannlífið blómstraði. Samtímafólkið;
,Jísa mín“, „Jón fóstri", Ella á Holti,
Eggi og Gummi P. Fólkið hennar
sem hún gaf hún okkur hlutdeild í
lífs eða liðið. Dalurinn þar sem
óvættir hræddu hana, skriðui'nar og
áin. Hún ófrísk af Andreu og trúlof-
uð afa 17 ára. Hún að sauma skinn-
skó og staga sokka. Hún að baka
brauð og búa til kæfu. Hennar
reynsla var okkar reynsla og hennar
fólk var okkar fólk. Svo Ijóslifandi
voru lýsingamar. Það voru forrétt-
indi að eiga þessa ömmu. Öfunduð-
um Helga bróður dálítið af að fá að
eiga heima hjá henni. Slógumst um
hver ætti að gista þegar slík tæki-
færi gáfust. Sofna við mjúka stroku
um kinn og vakna við hana aftur. Sá
af tíma til að flétta ljósa lokka og þvo
óhreinar lúkur. Afi kátur, hún að
syngja. Það voru komnir gestir og
við fengum líka að vaka.
Engin leikfóng og ekkert sjón-
varp. Bara töluboxið hennar ömmu
og hún sjálf. Við að sækja afa í mat-
inn. Sterk lyktin af signa fisknum og
mörflotinu. Aliir að hafa hljótt undir
fréttalestrinum. Leiða afa aftur
þennan spöl í vinnuna.
Morgunkaffi, hádegismatur, eftir-
miðdagskaffi, kvöldmatur og kvöld-
kaffíð með útvarpssögunni. Allt hlýtt
og notalegt. Hjá henni var öryggið;
allt á sama tíma eftir fastri reglu.
Það líkaði ungum sálum. Seinna
saumaði hún tískufötin eftir lýsingu.
Sefaði rótlausan unglinginn. Fyllti
öryggi. Enn seinna hélt hún stórfjöl-
skyldunni saman. Að hittast hjá
henni um helgar var einn þáttur hins
daglega lífs.
Kenndi okkur að vera manneskj-
ur. Ömmu okkar Bergljótu Bjarna-
dóttur þökkum við af alhug alla
r Blómabúðin >
öa^ðskom
. v/ Fossvogskii*kjugQ>-ð .
Símh 554 0500 y
hennar elsku og gæsku. Megi hún
hvfla sátt.
Bergljót Davíðsdóttir,
María Davíðsdóttir.
Kveðja til ömmu minnar:
Þú varst mér ástrík, einlæg, sönn,
mitt athvarf lífs á brautum,
þinn kærleik snart ei tímans tönn,
hann traust mitt var í hvíld og önn,
í sæld og sorg og þrautum.
Hver var þér trúrri í stöðu og stétt,
hver stærri að þreki og vilja,
hver meiri að forðast flekk og blett,
hver fremri að stunda satt og rétt,
hver skyldur fyrri að skilja?
Eg veit þú heim ert horfm nú
og hafm þrautir yfir;
svo mæt og góð, svo trygg og trú,
svo tállaus, falslaus reyndist þú,-
égveitþúlátínlifrr.
(Steinn Sigurðsson)
Ragnheiður Davíðsdóttir.
Það er sumarmorgunn og bjai't-
hærður gutti er með krónu í vasanum
á leiðinni í strætó til ömmu sinnar.
Það er heitt og Bústaðavegurinn er
holóttur og strætisvagninn lyftir ryk-
skýi sem leggst makindalega yfir
óbyggðan Fossvogsdalinn. Strákur-
inn ætlar sér að maula jólaköku hjá
henni ömmu sinni og stinga öllum
bökuðu rúsínunum í vasann þegar
hún sér ekki til. Kannski ætlar hann
líka að stinga sykurmola ofan í kaffið,
sjá hana rýna í bollann sinn og ráða í
framtíðina. Síðan ætlar hann að veiða
dúfui' í bakgarðinum. Hann iðar í
sætinu því leiðin er löng þegar til-
hlökkun ætlar að bera mann ofurliði.
Þetta er amma hans sem saumar á
hann jólafötin. Síðast fékk hann fána-
bláar buxur sem entust langt fram á
vorið. Þetta er amma hans sem
kenndi honum að borða saltaðar gell-
ur og kinnar og vestfirskan hnoðmör.
Þetta er amma hans sem lagar flík-
urnar hans og stoppar í slitin sokka-
plöggin. Þetta er líka amma hans sem
nær aldrei að venja hann við skötuna
sem ævinlega er borðuð hjá henni í
hádeginu á Þorláksdag. Löngu, löngu
síðar átti þessi amma hans eftir að
flytja hjartnæma ræðu um ömmu-
strákinn sinn þegar hann tyllti stúd-
entshúfunni á Ijósan kollinn sinn.
Hún átti líka eftrr að dansa við hann
svo brosmild í sjötugsafinæli móður
hans. Enginn vissi þá að það var
hennar síðasti dans. Éngan gat held-
ur grunað að hún ætti eftir að sjá eig-
inmann sinn og lífsfórunaut hverfa til
feðra sinna, hvað þá að hún ætti eftir
að horfa á báða syni sína falla langt
fyrii' aldur fram. En þetta er nú
amman sem stendur allt af sér, þetta
er amman sem einlægt sér ljósið.
Þetta er hún amma Begga. Amma
Begga sem nú er horfin í faðm
drengjanna sinna. Horfin til afa sem
mun leiða hana um víðáttur þar sem
svartalognið ríkir, þar sem allir dag-
ar eru eins og bjartir vordagar í
Dýrafirði, þar sem allar nætur eru
eins kyrrar og sumarnæturnar í
Haukadal.
Jón Orn Guðbjartsson.
Með þessum örfáu ljóðlínum lang-
ar mig til að kveðja þig, elsku amma.
Margs er aú minnast,
mai'gt er hér aú þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V. Briem.)
Amma mín. Blessuð sé minning
þín.
Þín sonardóttir,
Berglind Bjarnadóttir.
Það er eins og það molni eitthvað
utanaf sjálfum manni þegar öldung-
arnir sem voru burðarásar
bernskuminninga minna berast til
grafar. Það minnir mig á það að það
molnar úr fleiru en lítilsigldri sál,
eftir því sem árin flytja hana í
áfangastað. Ég man að það molnaði
á hverju ári úr stóra steininum sem
skýldi okkur í hjásetunni fyrir rosan-
um. Það molnar líka úr björgunum.
t
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
INGIBJÖRG STEINÞÓRSDÓTTIR,
Mýrarholti 14,
Ólafsvík,
verður jarðsungin frá Ólafsvíkurkirkju laugar-
daginn 5. september kl. 13.00.
Sonja Guðlaugsdóttir,
Óttar Guðlaugsson,
Steinþór Guðlaugsson,
Guðmunda Guðlaugsdóttir,
Rafn Guðlaugsson,
Magnús Guðlaugsson,
Sólveig Guðlaugsdóttir,
Björg Guðlaugsdóttir,
Guðlaug S. Guðlaugsdóttir,
tengdabörn, barnabörn
og barnabarnabörn.
ÚTFARARÞJÓNUSTAN
EHF.
Stofnað 1990
Persónuleg þjónusta
Sími: 567 9110 & 893 8638
www.utfarir.is utfarir@itn.is
Rúnar Geirmundsson Sigurður Rúnarsson
útfararstjórí útfararstjórí
BERGLJOT
BJARNADÓTTIR
Við skiljum það vel, að hver sá sem
þjónað hefur út sinn tíma verðskuld-
ar sína hvfld að starfsdegi loknum.
En hann hverfur að jafnaði ekki
sporlaust frá mannlegri veröld.
Sporin hennar Bergljótar liggja
hér og hvar, eins og hjá flestum öðr-
um. En flest þefira stór og smá eru á
Haukadalsgrundum við Dýrafjörð.
Önnur spor hennar liggja í sálum
samferðafólksins, einnig stór og smá
eftir atvikum. Ég komst ekkert hjá
því, að hún steig skref inn í sál mína.
Það er þess vegna sem mig langar til
þess, að segja frá persónuleika henn-
ar. Það verður að sjálfsögðu engin
tæmandi frásögn, því að þetta er
enginn vettvangur til þess. Ég vildi
að það gæti verið eins og ljúfur blær,
- mildur þeyr af Kaldbak og Koltus-
horni, - fjöllunum sem skýldu æsku
hennar, sem strýkur nú um vanga
hennar að lokum í kveðjuskyni í
hinsta sinn.
Bergljót var þeirrar gerðar, að
okkur, sem vorum samferða henni á
hennar blómaskeiði, fannst að hana
vanhagaði um flest sem þurfti til
lífsmátans, sem einkenndi líka alltof
marga á þeirri tíð.
En hún Begga bar þá reisn í fasi
og þokka að sveinsstauli úr Keldu-
dalnum, - sem er nábýli við Hauka-
dal, með Sveinseyri á milli sín, eins
og ég var þá, - hlaut að gefa persón-
unni gaum sem átti athygli fólksins í
dansins ró.
Við vorum ekkert á „glámbekk“
úr Keldudalnum, vegna landslags-
ins sem króaði hann af á báða vegu
landleiðina. En fréttir bárust fyrr
eða síðar í okkar vinhlýja dal. Það
töldust meiriháttar fréttir þegar
það barst í Keldudalinn að hún
Bergljót í Höll hafði eignast stúlku-
barn. Hún var sautján ára þá. Þetta
var á því herrans ári 1927. Ég var
ellefu ára þá. Ég minnist þess enn-
þá hve mikil málgleði umlék dalinn í
hljóðlátu skrafi. Fréttaauki varð til.
Ári síðar giftist hún barnsföður sín-
um, Helga Pálssyni í Brautarholti í
Haukadal.
Að mínu mati var Helgi Pálsson
vel gerður gáfumaður, hrjúfur með
barnshjarta eins og var einkenni
ættar hans. Ég tel að hjúskapur
þeirra hafi verið með þeim tryggðum
sem best gerist. Og nútímafólk gæti
margt lært af því.
En Begga gekk með þá dulúð í fasi
og reisn sem enginn kann að meta til
Guðsgjafa eins og það er orðað.
Flestir töldu ekki auðlegð í hennar
garði og gáfu því takmarkaðan gaum
að hún var alltaf gefandi. Þá spyrjum
við: „Hvað var hún að gefa, blásnauð
konan?“ Ég svara því þannig, að hún
bar reisn og myndugleika, sem kom
mörgum í opna skjöldu. Hún átti frá-
bæra hæfileika í rödd sinni, sem eng-
inn skeytti um að gefa þann gaum að
rækta hana, meta eða þjálfa til af-
urða. Þar bar hana hæst í sérstakri
reisn. Hún átti líka þetta stóra
hjarta, þar sem hún af gæsku sinni
eða góðvilja hélt að allt gæti rúmast.
Hún var að mínu mati fógur sál í
vonskunnar veröld. Hitt er svo það
að ég er ekki dómari. Núna að leiðar-
lokum þökkum við þessari glaðværu
konu reisn og fegurð sem var eins og
hádegissól dalalífsins.
Við, sem eigum hljómfagi'a rödd
þessarar konu í minni, eigum ylinn í
hjartanu meðan það slær. En við
komum í humátt á eftir henni.
Gleymið því ekki að biðja henni vel-
farnaðai- á nýrri vegferð. Það greiðir
henni leið. Við signum gröf hennar af
einlægni bai'nshjartans.
Guð veri með henni.
Kær kveðja.
Skarphéðinn Ossurarson.
• Fleirí mmaingargreinar nni
Ilergljótn Bjarnadóttur bíða
birtingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu
vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett.
Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disk-
lingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er
móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru
nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect eru einnig auðveld í
úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í
bréfasíma 569 1115, eða á netfang þess
(minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið
greinina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum.
Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina
fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðal-
línubil og hæfilega línulengd - eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnar-
nöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.