Morgunblaðið - 08.10.1998, Blaðsíða 72

;
Það besta
úr báðum heimum!
unix og NT = hp
OPINKERFIHF
Whpl hewlett
packard
MORGUNBLADID, KRINGLAN1,103 REYKJAVIK, SÍMI6691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI1
FIMMTUDAGUR 8. OKTÓBER 1998
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
20 ár síðan hafín var kembileit í nýburum vegna skjaldkirtilssjúkdóms
Blóðsýni 56 þúsund íslenskra
barna geymd í Danmörku
BLÓÐSÝNI úr öllum íslenskum
börnum fæddum árin 1979-1991 voru
send til Danmerkur á þessum árum
til að greina meðfædda skjaldkirtils-
þurrð hjá nýfæddum börnum. Sýnin
hafa síðan verið varðveitt á lífsýna-
safni Statens Seruminstitut í Kaup-
mannahöfn.
Blóðsýnisgreiningar vegna þessa
sjúkdóms hófust hér á landi 1. janú-
ar 1979 en tæki til mælinganna voru
ekki til hér þá og voru sýni því send
til Danmerkur. Frá upphafi og til
ársloka 1991 voru mælingar fram-
kvæmdar, íyrst á Ríkisspítalanum í
Kaupmannahöfn og síðar á Statens
Seruminstitut. Eftir 1991 hefur verið
unnið úr blóðsýnum á Rannsókna-
stofu Háskóla íslands í meinefna-
fræði. Samtals voru send blóðsýni úr
56.187 nýburum til Danmerkur á tólf
ára tímabili. Ur þeim hópi greindust
16 böm með umræddan sjúkdóm.
27 börnum bjargað frá heilaskaða
og þroskaheftingu 1979-1998
Morgunblaðið fékk þær upplýs-
ingar hjá Statens Seruminstitut í
gær að lífsýnin úr íslensku bömun-
um væru varðveitt þar. Farið væri
með þau á sama hátt og dönsk lífsýni
og fylgt mjög ströngum og nákvæm-
um reglum um notkun þeirra.
Læknarnir Þorvaldur Veigar Guð-
mundsson og Ámi V. Þórsson vora
forgöngumenn þess að hafnar vom
mælingar á skjaldkirtilshormónum
með svokallaðri kembileit í öllum ný-
bumm hér á landi fyrir tveimur ára-
tugum. Með því að greina sjúkdóm-
inn strax við fæðingu er hægt að
forða börnum frá varanlegum
skemmdum sem geta verið allt frá
vægum einkennum frá miðtauga-
kerfí og námsörðugleikum til
þroskahömlunar og mikillai’ van-
gefni. A því 20 ára tímabili sem liðið
er síðan mælingarnar hófust hefur
tekist að bjarga 27 bömum frá
heilaskaða og mismikilli þroskaheft-
ingu vegna sjúkdómsins.
Blóðsýnin heim?
Samkvæmt upplýsingum hjá Sta-
tens Seraminstitut eru íslensku sýn-
in þar geymd í frysti og merkt með
númerum án nokkurra persónuupp-
lýsinga og vai’ðveitt með ströngum
aðgangstakmörkunum. Kennitölur
móður og barns eru skráðar á seðla
sem geymdir eru á öðram stað undir
lás og slá. Sýnin er hægt að nota við
rannsóknir en þá aðeins að fengnu
samþykki foreldra, siðanefndar og
tölvunefndar. Hafa íslensku sýnin
verið notuð í einni dansk-íslenskiú
rannsókn.
A seinustu árum hafa orðið örar
framfarir í erfðarannsóknum sem
gerðar eru á blóðsýnum og vefjasýn-
um. Aðspurður hvort gera ætti ráð-
stafanir til að fá sýnin send til Is-
lands sagðist Árni V. Þórsson ekki
hafa ástæðu til að ætla annað en að
sýnin væru vel varðveitt. „Við höfum
fram til þessa ekki haft neina ástæðu
til að vantreysta kollegum okkar
þarna. Þeir hafa sýnt okkur velvilja
og góða þjónustu en það má vel vera
að rétt sé að biðja um þessi sýni, að-
allega í þeim tilgangi að við getum
gert á þeim rannsóknir. Það kemur
sterklega til greina að mínu mati,“
sagði hann.
■ Vísindarannsóknir/28-30
Beðið eftir
húsbóndanum
SKYLDI hann ekki fara að koma?
»A\Iltaf er ég skilinn eftir og nú er
ég búinn að bíða og bíða ...
Morgunblaðið/RAX
HB kaup-
ir tvö ný
nótaskip
UNDIRRITAÐIR hafa verið samn-
ingar um kaup Haraldar Böðvars-
sonar hf. á tveimur nýjum nóta- og
flottrollsskipum. Annars vegar er
samningur um nýsmíði frá skipa-
smíðastöðinni AstOleros Y Ma-
estanzas de la Armada, ASMAR, í
Chde og hins vegar samningur um
kaup á nýju skipi frá Noregi. Þarna
er um að ræða fyrstu hreinu nýsmíð-
ina fyrir HB frá því 1964.
Nýsmíðaða skipið verður td af-
hendingar í nóvember 1999. Það
verður 65,7 metra langt og 12,6
metra breitt með 5.800 hestafla vél
og mun bera 1.600 tonn. Skipið verð-
útbúið fuOkomnustu tækni sem tO
er í dag tO meðhöndlunar á afla og
með tilliti tO veiða, bæði með nót og
flottrolli.
Skipið frá Noregi er nýtt og verður
afhent um næstu áramót. Skipið er
60,9 metra langt og 11,6 metra breitt,
með 4.700 hestafla vél og ber 1.100
tonn. Skipið er búið fullkomnustu
tækni til meðhöndlunar á afla og er
sérstaklega vel útbúið til nótaveiða,
en er einnig mjög hæft til togveiða.
Áætlað er að kaupin verði fjár-
^j»ínögnuð að mestu leyti með sölu
eigna og að viðbótar skuldsetning
fyrirtækisins verði ekki umfram 250
til 300 milljónir á hvort skip.
■ Haraldur/21
----------------
Vopnaíjördur
Missti fót
í snigli
ALVARLEGT vinnuslys varð í
loðnuverksmiðjunni Lóni á Vopna-
fírði í gær. Maður lenti með annan
fótinn í vélsnigli og tók fótinn af ofan
við rist.
Maðurinn, sem er rúmlega fertug-
ur, var fluttur með sjúkraflugi ó
Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri
þar sem gert var að sárum hans.
Menn frá Vinnueftirliti ríkisins rann-
sökuðu vettvang í gær. Að sögn lög-
reglu var maðurinn að þrífa snigil
þegar slysið varð. Svo virðist sem
hann hafi runnið tils með þeim
afleiðingum að fóturinn festist í
sniglinum.
Aukið hlutfall farmiðasölu Flugleiða gegnum vefsíður á 14 sölusvæðum
Áætla 700 millj-
óna kr. sölu 1999
Inflúensa
Bóluefni
komið
BÓLUEFNI við inflúensu er
komið til landsins og eru heim-
Oislæknar og læknar á heilsu-
gæslustöðvum farnir að
>ii sprauta þá sem þangað leita.
Að sögn Lúðvíks Ólafssonar,
héraðslæknis í Reykjavík, bjóða
fyrirtæki starfsfólki bólusetn-
ingu en fyrst og fremst verður
bólusett eldra fólk, þeir sem eru
veikir og í áhættuhópi. Bóluefn-
ið er samansett úr þremur in-
flúensustofnum sem líklegastir
eru til að valda faraldri.
SÍFELLT fleiri farmiðar seljast
gegnum vefsíður Flugleiða og er
þannig gert ráð fyrir að um þær selj-
ist farmiðar fyrir meira en 700 millj-
ónir króna á næsta ári en í ár verður
salan mOli 200 og 300 milljónir
króna. Steinn Logi Björnsson, fram-
kvæmdastjóri hjá Flugleiðum, tjáði
Morgunblaðinu í gær að félagið héldi
úti 14 vefsíðum og væri salan mest í
Bandaríkjunum með þessari aðferð
en einnig mjög mikil á íslandi.
Steinn Logi Björnsson segir að
Flugleiðir hafí strax ákveðið að nýta
vefsíðurnar sem sölutæki en ekki ein-
göngu fyrir markaðs- og upplýsinga-
starfsemi. Hvert sölusvæði er ábyrgt
fyrir sínum vef og að uppfæra upp-
lýsingar og verð ú sínu svæði og
tungumáli. Miðstöð þeirra er hins
vegar á aðalskrifstofu Flugleiða.
Félagið hefur átt samstarf við
bókunarmiðstöðina Amadeus um
þróun og tilraunir með vélar fyrir
vefinn. Hægt er að skoða upplýsing-
ar um áætlanir Flugleiða og
tengiflug hjá öðrum félögum og fá
þar upplýsingar um fargjöld. Ef
menn bóka og gefa upp greiðslu-
kortanúmer fá þeir síðan farmiðann
sendan um hæl.
Selt fyrir um 100 milljónir
í Bandaríkjunum
I Bandaríkjunum er búist við að
farmiðar verði seldir fyrir um 100
milljónir króna á þessu ári. Steinn
Logi segir að þar sé átt við sölu á
vefsíðum Flugleiða, á öðrum vefsíð-
um sem tengjast félaginu og í svo-
nefndum klúbbum þar sem fólk hef-
ur gefið upp tölvupóstfóng sín tO að
fá sendar upplýsingar og tilboð.
Steinn Logi segir að mikO fjölgun
sé í slflíum klúbbum. Hann segir
jafnframt að meirihluti þeirra sem
kaupa á vefsíðunum séu nýir við-
skiptavinir sem grípi ýmis tilboð sem
bjóðast en hefðu að öðrum kosti ekki
endilega ferðast. Eigi það sérstak-
lega við um sölusvæðin erlendis.
Ekki hafi því dregið úr sölu á ferða-
skrifstofum eða söluskrifstofum
Flugleiða en búast megi við því að æ
hærra hlutfaO farmiða seljist gegn-
um Netið. Segir hann það hag-
kvæmara og eina leið tO að draga úr
kostnaði við sölustarfsemi.