Morgunblaðið - 08.10.1998, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FIMMTUDAGUR 8. OKTÓBER 1998 45\
Nýjar leiðir í húsnæð-
ismálum eldra fólks
í BYRJUN þessarar
aldar bjó fólk yfirleitt í
skjóli barna sinna á efri
árum. Síðan tóku elli-
heimilin við og þar
næst sérstakar þjón-
ustuíbúðir, venjulegast
í margra hæða blokk-
um.
Nú virðist komið að
tímamótum við aldar-
lok með nýjum valkost-
um og nýjum kröfum.
Fólk vill sjálft móta
umhverfi sitt í stað
þess að láta byggingar-
aðila, skipuleggjendur
og forsjáraðila af ýmsu
tagi ráða ferðinni. Vax-
andi kröfur eru um bú-
setu í heimahúsi, allt til hins síðasta,
og fólk hugar fyrr að því en áður að
finna sér húsnæði við hæfi á efri ár-
um.
Lág byggð frekar
en háar byggingar
Undanfarin ár hefur verið byggð-
ur mikill fjöldi sk. þjónustuiUúða,
oftast í margra hæða fjölbýlishús-
um. Ýmsir kostir fylgja þessu formi
en gallar era líka margir. Oft hafa
þessi hús verið byggð við miklar
umferðargötur með tilheyrandi há-
vaða, mengun af umferð og erfið-
leikum við að komast ferða sinna
áhyggjulaust. Nánasta umhverfi
mótast af líflausum bílastæðum og
tengsl við móður náttúru og gróður
jarðar lítil sem engin. Þjónusta hef-
ur oft ekki reynst í samræmi við
það sem greitt var fyrir í háu fer-
metraverði og mikilli sameign, og
fólk nánast orðið að sjá af sínum
síðasta eyri í alla steinsteypuna.
Öryggið sem kaupa átti hefur
reynst blekking og margur því mun
betur settur með kaupum á al-
mennri blokkaríbúð við hæfi.
Nú er að skapast hreyfing fyrir
æskilegum breytingum með áherslu
á lága byggð s.s. hentug raðhús, ró-
legt og öruggt umhverfi, tengsl við
garða og gróður og möguleika á
góðum gönguleiðum. í nágranna-
löndum okkar hafa skipulagsyfir-
völd haft þetta að leiðarljósi í vax-
andi mæli þegar um eldra fólk er að
ræða og vonandi verður sama þróun
hér.
Öðruvísi og léttari
fjármögnun við kaup
Flestar íbúðir sem byggðar hafa
verið fyrir eldra fólk á undanförn-
um árum hafa verið eignaríbúðir,
þar sem kaupandi hefur þurft að
ábyrgjast kaupverð að fullu. Nú eru
menn að átta sig á því að fjármun-
um fólks, sem bundnir eru í núver-
andi húsnæði, er betur
varið í annað en enn
eina eignaríbúðina.
Sem dæmi þá undirbýr
Hrafnista, dvalarheim-
ili aldraðra sjómanna,
nú byggingu leiguí-
búða, þar sem væntan-
legir leigjendur nota
söluverð íbúða sinna til
greiðslu húsnæðis-
kostnaðar og njóta um
leið bestu ávöxtunar-
kjara.
Undanfarin ár hafa
verið byggð hundruð
sk. búseturéttaríbúða
hér á landi þar sem
fólk kaupir sér búsetu-
rétt fyrir 10%-30% af
verðmæti íbúðarinnar. Lánin sem
tekin eru fylgja íbúðunum og eru til
langs tíma eða 50 ára, en búsetu-
rétturinn gengur kaupum og sölum
eins og hver önnur eign. Þetta fonn
nýtir eldra fólk sér í vaxandi mæli
og því finnst jafnframt mikill kostur
Þeir sem vilja breyta
áherslum í íbúðagerð,
fjármögnun og
þjónustu, segir Reynir
Ingibjartsson, stefna
nú að stofnun sérstaks
húsnæðisfélags.
að viðhald og rekstur er í höndum
félagsins. Öi'yggi er því mikið og
fólk þarf ekki að hafa áhyggjur af
óvæntum og háum viðhaldsreikn-
ingum, því mánaðarlega er lagt í
viðhaldssjóði sem síðan standa und-
ir viðhaldi utan sem innan.
Heilsa og starfsgeta
í fyrirrúmi
Ekkert er dýnnætara en góð
heilsa. Henni til viðhalds þarf hreyf-
ingu og hæfilega áreynslu. Hér
skiptir húsnæði og umhverfi þess
miklu máli. Lóð, sameign og þjón-
ustuaðstaða þurfa að taka sem mest
mið af þessu. Þegar sjúkdómar og
elli sækja að þarf nærtæka og að-
gengilega umönnun. Lítil hjúkrun-
arheimili tengd íbúðarkjörnum
eldra fólks þurfa að vera til staðar
ásamt fagfólki.
En vinnuaðstaða þarf líka að vera
til staðar. Nú fara fyrstu tölvukyn-
slóðirnar að komast á virðulegan
aldur. Kannski þarf að koma upp
tölvuverum á svona stöðum? Hækk-
andi aldur, bætt heilsa og viðvar-
andi starfsþrek kalla á sem að-
gengilegasta vinnuaðstöðu, annað-
hvort inni í íbúðunum eða í tengsl-
um við íbúðarkjarnana.
Nýtt húsnæðisfélag í fæðingu
Þeir sem vilja breyta áherslum í
íbúðagerð, fjámögnun og þjónustu
stefna nú að stofnun sérstaks hús-
næðisfélags, byggðs á búseturéttar-
forminu, sem stofna á 11. október
nk. á Grand hóteli Reykjavík kl.
15.00. Þetta félag verður öllum opið,
en þeir sem ætla sér að kaupa bú-
seturétt síðar meir þurfa að vera
orðnir 55 ára eða eldri.
Það verður því ekki síst lögð
áhersla á aldurshópinn milli fimm-
tugs og sextugs og fólk á því aldurs-
bili fari að huga að íbúðarhúsnæði
sem hentar því best næstu áratug-
ina. Börn eru flogin að heiman og
farið að hægjast um í lífsbaráttunni.
Vaxandi hreyfing er á búsetu fólks
á árunum fram að fimmtugu vegna
náms, starfa og fjölskylduaðstæðna.
Kannski er breytingin að verða sú,
að ekki gefst tími fyrir framtíðar-
heimilið fyrr en eftir fimmtugt?
Viðræður að hefjast
um lóðir
Þegar eru hafnar viðræður við
sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu
um heppileg byggingarsvæði, en
reyndar er stefnt að því að þetta fé-
lag nái til landsins alls. Félaginu
hefur verið gefið nafnið „Búmenn"
og er það við hæfi, því hér þarf að
búa vel í haginn og sýna fyrir-
hyggju. M.a. er verið að skoða leiðir
til lækkunar á byggingai'kostnaði
með nýjum byggingaraðferðum og
byggingarefnum. Þá er verið að
skoða hagkvæma sparnaðarkosti
fyrir væntanlega félagsmenn og
ýmislegt fleira er á döfinni.
Samið hefur verið við Gulu línuna
um skráningu félagsmanna til að
auðvelda sem flestum að gerast
stofnfélagar og fá félagsnúmer, og
gera Búmenn að öflugum vettvangi
fyrir nýjar leiðir í húsnæðismálum
eldra fólks.
Höfundur er starfsmaður Búmanna.
Nýbýiavegi 30,
(Dalbrekkumegin),
sími 554 6300.
www.mira.is
Reynir
Ingibjartsson
6. -8. nóvember
leujcesifie
34.960
kr.
Innifalið erflug,
gisting flugvallaskattar,
ferðirtil og frá flugvelli
íslensk fararstjórn.
Clssccu 2 nætur C> á Stakis Ingram 28.240; Fc^ed 2 nætur á Selandia 35.211
Lcrnkn 3 nætur á Norfolk 35.61 o; dftiíinea. fCIIS 3 nætur á Best Western 34.490
* á mann í 2ja manna herbergi.
Innifalið erflug,
gisting og flugvallaskattar.
Faxafeni 5 • 108 Reykjavík
Sími: 568 2277 • Fax: 568 2274
Allar nánari upplýsingar hjá sölumönnum

Nú er rétti tíminn til að spara og taka slátur. í kjötmarkaði
GOÐA, Kirkjusandi v/Laugarnesveg, færðu slátur, nýtt kjöt
og innmat á góðu verði.
Kjötmarkaður GOÐA er opinn
mánudaga til föstudaga kl. 13-18.
Síminn er 568 1370.