Morgunblaðið - 12.02.1999, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 12. FEBRÚAR 1999 27
UMRÆÐAN
Stjörnur og
hauskúpur
KÆRI Ólafur.
Eins og þú veist sem
fyrrverandi gagnrýn-
andi er ekkert eins
hvimleitt og svar við
gagnrýni. Það er svo
óendanlega tilgangs-
laust að þrefa um álit
gagnrýnanda að það
tekur engu tali. En
vegna þess að þú ert
ekki einn um að and-
mæla gagnrýni minni á
sýningu Sveinbjörns
Halldórssonar á Horn-
inu - sjá Morgunblaðið
5. febrúar, bls. 31 - kýs
ég að svara þér með fá-
einum orðum.
Skætingurinn í Isak Harðarsyni
er hvort sem er ekki svaraverður,
og lágkúruleg tilraun hans til að
höfða til ritstjóra Morgunblaðsins -
í von um að þeir ritskoði mig eða
reki - er svo stalínísk að það væri
ekki vanþörf að kenna greyinu hvað
átt er við með orðunum rit- og
prentfrelsi. Þar sem ég skrifa allar
mínar greinar undir nafni er við
mig einan að sakast, en hvorki mið-
ilinn né ritstjóra hans. Hugmyndir
Isaks um ritstjórn á dagblaði eru
greinilega ekki annað en hlálegur,
gamaldags fasismi.
Mér þykir því leitt að þú skulir
gera eins og hann; sleppa vísvitandi
„... og annað normalt fólk,“ úr
setningunni: „Þannig hefur Hornið
oftastnær verið eins
lags ruslakista fyrir
skrítnar skrúfur og
annað normalt fólk.“
En th að þú getir
ranglega vænt mig um
akademískan hroka,
ásamt annars konar
fordómum gagnvart
alþýðumálurum, naí-
vistum og öðrum
áþekkum hrálistar-
mönnum, er þér nauð-
ugur einn kostur að
klippa - senorera -
setninguna til og af-
baka með því orð mín.
Síðar í grein þinni
kemur reyndar í ljós
að þú ert ekki allsendis laus við
akademískt skrautfjaðratog sjálfur,
þegar þú reynir að „verja“ Svein-
björn með því að tíunda námsferil
hans; líkt og margi-a ára nám sé
óbrigðul töfraformúla að góðum
listamanni. En til að það fari ekki
milli mála þá tel ég sýningu Svein-
björns of tætta, sundurleita og
stefnulausa. Hann hefur ágætt
handbragð - veit hvernig á að mála
- en það vottar varla enn fyrir per-
sónulegum tilþrifum. Tæknina í
myndum hans má alla rekja til
þekktra meistara 20. aldarinnar. Þá
er myndefnið einnig afar ópersónu-
legt, enn sem komið er.
Glæpur minn er þá sá að gefa
ekki Horninu og sýnandanum þar
Halldór Björn
Runólfsson
fullt hús af stjörnum. Fyrir þær
sakir skal ég níðingur heita, svo
vitnað sé í stílsnillinginn ísak
Harðarson. Og þó er hvergi nein
hauskúpa í gi'ein minni enda hef ég
aldrei vænt nokkurn mann um að
vera vonlausan. Ég tel þig heldur
ekki vonlausan sem sýningastjóra
þó svo mér finnist dálæti þitt á al-
þýðulistamönnum og einforum
býsna einsleitt, öruggt, flatt og
kjarklítið. Þetta er nefnilega sú
tegund listar sem þorri manna er
dús við. Listamenn eru gjarnan
Gagnrýni
Glæpur minn er þá sá
að gefa ekki Horninu
og sýnandanum þar
fullt hús af stjörnum,
segir Halldór Björn
Runólfsson í svari til
Olafs Engilbertssonar,
taldir óskiljanlegir og hálfgalnir og
því finnst mörgum áreiðanlega frá-
bært að fá það jafnríkulega staðfest
hjá þér og raun ber vitni.
Að þér komi til hugar að horfa í
átt til þess besta sem íslensk sam-
tímalist hefur að bjóða? Nei; þess
háttar framtak sérðu ekki ástæðu
til að styðja, enda fáa styrki að hafa
fyrir slíkt. Það er einmitt þetta
áræði sem ég sakna í hvert sinn
sem ég heimsæki galleríið þitt. Og
veistu Ólafur; héðan í frá mun ég
ábyggilega varast að kvitta í gesta-
bókina þína, vitandi vits hve hnýs-
inn þú ert.
Höfundur er gagnrýnandi.
Vímuvarnir andspænis
auknu frelsi í verslun
og markaðssetningu
NEYSLA löglegra
og ólöglegra vímuefna
hefur farið vaxandi
meðal íslenskra ung-
menna frá árinu 1990
samkvæmt niðurstöð-
um rannsókna sem
birtar eru í ritinu
Vímuefnaneysla ungs
fólks og aðstæður. (Ut-
gefið 1998.) Þær sýna
jafnframt sveiflur í út-
breiðslu vímuefna síð-
ustu áratugi mismikið
eftir hvaða efni á í hlut.
Þessar sveiflur hefur
reynst erfitt að skýra
þar sem skilgreina má
fjölmarga áhrifavalda
og samspil þeirra getur verið marg-
breytilegt.
Áhrif í nútímasanifélagi
A sama ári og þessar niðurstöður
birtast fer ungt fólk í fararbroddi
með tillögur um afnám einkaleyfis
Afengis- og tóbaksverslunar ríkis-
ins til smásölu. Á sama ári hyggjast
framleiðendur áfengra drykkja láta
reyna á réttarstöðu sína gagnvart
banni við birtingu áfengisauglýs-
inga. Á sama ári reifar ungt fólk
opinberlega hugmyndir um lögleið-
ingu fíkniefna. Þar við bætist að
með vaxandi notkun netsins hafa
opnast nýjar leiðir fyrir þá sem
vinna að markaðssetningu og sölu
fikniefna. Ofangreint eru dæmi um
aðferðir sem auka frelsi í verslun
og markaðssetningu áfengis- og
vímuefna. Getur verið að slíkar að-
ferðir gangi þvert á hugmyndir um
félagslega ábyrgð? Ef svo er þá er
áhyggjuefni að með sífelldu áreiti í
fjölmiðlum og þjóðfélagsumræðu
geta ákveðin viðhorf öðlast það
fastan sess, ef ekkert er aðhafst, að
erfitt sé að sniðganga
þau seinna meir.
Hlutverk áfengis-
og vímuvamaráðs
Hinn 1. janúar síð-
astliðinn tók til starfa
áfengis- og vímuvarna-
ráð en stofnun þess er
liður í heildstæðri
áætlun í fíkniefna-,
áfengis- og vímuvörn-
um sem ríkisstjórnin
samþykkti 3. desem-
ber 1996. Samkvæmt
lögum nr. 76/1998 um
áfengis- og vímuvarna-
ráð er tilgangurinn
með stofnun þess að
efla og styrkja áfengis- og vímu-
varnir, sérstaklega meðal barna og
ungmenna og sporna gegn afleið-
Forvarnarstarf
Markmiðið er að fá
fram með samstilltu
átaki, segir Kolfínna
Jóhannesdóttir, brýn-
ustu áherslur í áfengis-
og vímuvörnum.
ingum neyslu áfengis og annarra
vímuefna. Þá er markmiðið með
starfsemi áfengis- og vímuvarna-
ráðs að uppræta fíkniefnaneyslu og
draga stórlega úr áfengisneyslu.
Jafnframt skal ráðið stuðla að sam-
vinnu og samræmingu milli þeirra
sem starfa að áfengis- og vímuvöm-
um. Meðal verkefna er að fram-
fylgja stefnu ríkisstjórnar á hverj-
um tíma, gera tillögur til heilbrigð-
isráðherra um veitingu styrkja úr
Forvarnarsjóði, stuðla að rann-
sóknum á sviði áfengis- og vímu-
varna og útgáfu fræðslugagna.
Stefnumótun
Það er ljóst að áfengis- og vímu-
varnaráðs bíður ærinn starfi og
hefur þegar verið hafist handa um
undirbúning að stefnumörkun fyrir
þetta ár sem og næstu ár. Að þeirri
stefnumörkun munu koma fjöl-
margir sem vinna að áfengis- og
vímuvörnum. Markmiðið er að fá
fram með samstilltu átaki brýnustu
áherslur í áfengis- og vímuvörnum
þar sem við stöndum frammi fyrir
því sem áður sagði um vaxandi
neyslu.
Eftirfylgni
Það er jafnljóst að ríkisvaldið
verður í heild sjálft að fylgja eftir
þeim markmiðum sem sett eru með
lögum um áfengis- og vímuvarna-
ráð. Komi til álita að auka svigrúm
til markaðssetningar og aukins
frelsis í viðskiptum með áfengi og
vímuefni þarf að gæta allrar varúð-
ar. Afstöðu og ákvarðanir þessa árs
getur verið of seint að endurskoða
eftii' einn ái'atug og þvi er mikil-
vægt að hyggja að því í tíma að þær
gangi ekki þvert á markmið í vímu-
vörnum. Verum síðan minnug þess
að nú þegar er varið tugum miUj-
óna króna til forvarna vegna áfeng-
is og vímuefna.
Höfundur er varaformaður áfengis-
og vímuvarnaráðs.
Heldur þú að 2
Hvítlaukur sé nóg ? -
NATEN 1
________- er nóg l_5
Kolfinna
Jóhannesdóttir
Sjaldan bregður
mær vana sínum
DAVÍÐ Oddsson er
þeirrar náttúru að
honum fer illa að lenda
í mótlæti. Þá er einsog
köttur hafi verið kró-
aður af úti í horni:
Hann setur upp
kryppu og hvæsir, - en
ekki einsog kisa að
þeim sem að henni
veitist heldur í allar
áttir og helst að fólki
sem ekkert hefur gert
á hlut hans. Þetta er
sjálfsagt sérlegt per-
sónulegt viðbragð en
Davíð hefur tekist að
búa til úr því háþróað
pólitískt forvarnavopn.
Með því að skamma einn og beygja
er komið í veg fyrir að annar segi
síðar meiningu sína eða sinni starfi
Prófkjör
Davíð reynir að eyða
málinu, segir Mörður
Arnason, en ekki eink-
um með því að taka á
andstæðingum sínum
í Samfylkingunni
heldur skammar hann
fréttamenn.
sínu ef sú iðja kynni að koma Davíð
Oddssyni illa.
Af ýmsum einstaklingum og
hópum sem hafa orðið fyrir hvæsi
frá formanni Sjálf-
stæðisflokksins upp á
síðkastið má nefna
lækna, hæstaréttar-
dómara og háskóla-
prófessora en iðnastur
er Davíð þó að berja á
blaða- og fréttamönn-
um, einkum frétta-
mönnum fjölmiðla í
þjóðareigu. Er
skemmst að minnast
mikilfenglegs mála-
rekstrar sem útvarps-
stjóri var látinn setja
af stað eftir geðlægð í
StjórnaiTáðinu í vor
leið.
Nú hefur forsætis-
ráðherrann fundið út að fylgisaukn-
ing Samfylkingarinnar samkvæmt
DV-könnun og samsvarandi tap
Sjálfstæðisflokksins sé að kenna
„fjölmiðladansi“ sem fram hafi farið
„á kvöldvöku Samfylkingar“ - eink-
um „auðvitað á Ríkisútvarpinu".
Þetta eru kunnugleg viðbrögð. Da-
víð reynir að eyða málinu, en ekki
einkum með því að taka á andstæð-
ingum sínum í Samfylkingunni
heldur skammar hann fréttamenn.
Það er annarsvegar hans frægi per-
sónulegi still, en hinsvegar heldur
Davíð þannig við þeim hvíta terror
sem Sjálfstæðisflokkurinn vill að
ríki á fjölmiðlunum til að fréttamat
brenglist af ótta við valdið.
Sjaldan bregður mær vana sín-
um, einsog kerlingin sagði í þjóð-
sögunni þegai- heimasætan pissaði
undir.
Höfundur skipnr 6. sœti Samfylk-
ingarinnar við þingkosningarnar í
Reykjavík.
Mörður
Árnason
ÁLNABÆR
Síðumúla 32, Reykjavík
Símar 553 1870 & 568 8770
Tjarnargötu 12, Keflavík
Sími 421 2061
50%
afsláttur af
glugga-
tjaldaefnum.
Efni frá kr.
200,- m.