Morgunblaðið - 12.02.1999, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 12. FEBRÚAR 1999 39w
+ Marta Jónsdótt-
ir var fædd 14.
júní 1911 á Vatneyri
við Patreksfjörð.
Foreldrar hennar
voru Jónína Guðrún
Jónsdóttir, f. 3.10.
1885, d. 20.3. 1961,
og Jón Indriðason
skósmiður, f. 20.5.
1884, d. 17.2. 1974,
bæði frá Patreks-
firði. Systkini henn-
ar eru: Tvö elstu
börnin, sem hétu
Sigurður og Rann-
veig, létust í æsku.
1) Sigurður Kristinn, f. 3.8.
1906, d. 17.11.1968; 2) Rannveig
Lilja, f. 17.1. 1919, d. 17.12.
1950; 3) Þorgerður, f. 5.11.
1913, d. 16.6. 1962; 4) Indriði, f.
9.7.1915, d. 30.4. 1998; 5) Jón úr
Vör, f. 21.1. 1917; 6) Sigrún, f.
8.9. 1918, d. 24.4. 1988; 7) Sól-
„Marta á allt gott skilið!" þessa
setningu sagði móðir mín í tíma og
ótíma. Hún sagði þetta svo oft, að
þessi setning grópaðist í huga og
hjarta okkar systkinanna. Mamma,
Sigurborg Eyjólfsdóttir, d.1997, og
Marta voru mjög góðar vinkonur.
Báðar voru þær afburða duglegar í
höndunum. Eg man vel þegar þær
voru að sníða á borðstofuborðinu
heima í Sörlaskjóli. Mér fannst
þetta bara vera tuskubútar út um
allt, en fyrr en varði var þetta orðið
að flík í höndum þeirra. Mér, barn-
inu, fannst þetta töfrum næst.
Þannig léku þær sér og höfðu gam-
an að, en vitaskuld gerðu þær þetta
ekki eingöngu sér til skemmtunar,
þetta var ódyrara en að kaupa föt.
Auk þess fengu þær ánægjuna af að
skapa eitthvað. En það var ekki að-
eins saumaskapurinn sem tengdi
þær svo sterkt saman. Báðar áttu
þær lifandi trú á frelsara sinn,
Jesúm Krist. Það knýtti þær saman
sterkum böndum. Báðar voru þær
meðlimir I KFUK, fóru oft á al-
menna mótið í Vatnaskógi og þá
staði, þar sem mótin voru haldin áð-
ur en Vatnaskógur var tilbúinn. Við
börnin fengum að fara með strax
sem lítil börn, víst er að þar var sáð
fræum í hjarta okkar, sem áttu eftir
að springa út og verða okkur til
ríkulegrar blessunnar. Fyrir það fæ
ég seint fullþakkað.
Eg man eftir Mörtu jafn lengi og
ég man eftir sjálfri mér. Hún var
ætíð hlý og góð, það var eitthvað
svo notalegt við hana. Hún var með
afbrigðum gjafmild, hjálpsöm og
trygg. Mér er sérstaklega
minnistætt eitt lítið atvik, sem ég
mun seint gleyma. Ekki man ég hve
gömul ég var, en lítil var ég. Á þeim
tíma var í gildi sú regla, að börn
sem veiktust af skarlatsótt voru sett
í sóttkví á Farsótt hjá Maríu Ma-
ack. Auk þess var fjölskylda við-
komandi barns líka sett í sóttkví
með því að allir áttu að halda sig
heima í eina viku. Þetta gerði það að
verkum, að ég fékk enga heimsókn
að heiman. Ein vika er lengi að líða
hjá litlu bami. Enginn fékk að koma
í heimsókn á Farsótt, en á hurðinni
var htill gluggi, þar sem aðstand-
endur fengu að heilsa upp á barnið
sitt. Gjafir fengum við með því skil-
yrði, að skilja þær eftir þegar við
fæmm heim. Ég gleymi seint þeirri
stund er mér var tilkynnt að það
væri heimsókn til mín. I litla glugg-
anum sá ég brosandi andlit Mörtu.
Það var ætíð stutt í brosið hjá henni
og þá ljómaði andlitið eins og sól.
Þannig var Marta. Hún kom með
gjafir handa mér, eitthvað sem
bragðaðist vel og tuskudúkku, sem
hún hafði að sjálfsögðu saumað
sjálf. Þetta var engin venjuleg
tuskudúkka, þetta var besta, falleg-
asta og skemmtilegasta dúkka sem
ég nokkurn timann eignaðist. Skal
ég nú skýra það nánar. Á þessum
tíma gengum við bömin í „koti“
með sokkaböndum til að halda
sokkunum uppi. Við telpurnar
gengum einnig í „klukku“, sem var
veig, f. 28.11. 1919;
8) Gunnar, f. 9.8.
1922, d. 20.12. 1992;
9) Hafliði, f. 20.10.
1923; 10) Fjóla, f.
8.7. 1925, d. 18.5.
1996; 11) Björgvin,
f. 26.8. 1929.
Marta var alla tíð
einhleyp en ól upp
bróðurson sinn, Sig-
urð Trausta, frá
unga aldri, sambýl-
iskona hans er Jó-
hanna Olga Björns-
dóttir og á hann
þrjú börn. Einnig
hélt hún heimili fyrir bróður
sinn og aldraða foreldra.
Marta var trúhneigð kona og
stundaði reglulega starf við
KFUK.
Utför Mörtu fer fram frá Ás-
kirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
heklaður eða prjónaður undirkjóll.
Dúkkan frá Mörtu var í þessu öllu.
Hún var í venjulegum fötum og
„klukku og koti“, þar að auki hafði
Marta saumað á hana náttföt, svo
ég þurfti bæði að hátta hana og
klæða. Þessi dúkka varð afar vinsæl
hjá okkur telpunum og hún gekk á
milli okkar. Það vora þessi litlu
smáatriði, sem Marta hafði gefið
sér tíma og þolinmæði að búa til.
Sárt fannst mér að þurfa að skilja
þessa dúkku eftir, en ég gleymi
henni seint. Marta kom oftar í
heimsókn til mín þennan tíma og
reyndist mér sem besta móðir.
Þessi litla saga lýsir gjafmildi og
tryggð Mörtu.
Marta bjó sér fallegt heimili í lít-
illi og hlýlegri íbúð. Allt bar vott um
myndarskap hennar. Hún tók að
sér og ól upp bróðurson sinn, Sig-
urð Trausta. Þá komu í ljós hennar
góðu eiginleikar, þolinmæði, fórn-
fýsi og kærleikur. Vona ég og bið
þess, að Sigurður Trausti, börn
hans og barnabörn hafi fengið í
veganesti allt það góða sem Marta
hafði að gefa. Eins og gengur fór
heilsan að gefa sig þegar árin færð-
ust yfir. Fluttist hún þá í litla þjón-
ustuíbúð á Dalbraut. Mamma var á
dagdeild á sama stað og veit ég að
oft fékk hún að hvfla sig hjá Mörtu,
er hún var þreytt. Ég á gull að
gjalda. Ég er í skuld. Að vísu bjó ég
mörg ár á Patreksfirði, en það er
einmitt fæðingar- og uppeldisstaður
Mörtu. Voru þau 14 systkinin sem
bjuggu í afar litlu húsi, sem nú er
búið að rífa. Eftir að ég og fjöl-
skylda mín fluttumst til Reykjavík-
ur verð ég að játa að ég hafði alltof
lítið samband við Mörtu, aðein sím-
töl af og til. Þá brást ég Mörtu, sem
átti allt gott skilið. Mér kemur í hug
frásögn í Biblíunni í Jóh. 5,7 um
sjúka manninn við Betesdalaugina;
hvar voru vinir hans? Hann var
veikur, svo veikur að hann var alltaf
of seinn til að komast í laugina, þeg-
ar vatnið hrærðist. Hefðu vinir hans
reynst honum vel hefðu þeir hjálpað
honum út í laugina þegar vatnið
hrærðist. Vinirnir bragðust, það
hendir okkur því miður allt of oft,
að við bregðumst þegar vinir okkar
þarfnast okkar. En sjúki maðurinn
mætti Jesú, það gerði Marta líka.
Hún átti bjargfasta tiú á frelsara
sinn, Jesúm Ki-ist. Marta hafði ver-
ið veik þó nokkurn tíma og komst
loks á sjúkrahús. Ég ásamt fleiram
sat hjá Mörtu þann tíma, sem hún
lá banaleguna. Við áttum saman
margar góðar stundir, er við vorum
saman tvær einar. Þá töluðum við
um það sem við áttum sameiginlegt,
trúna á Jesúm. Þótt hún gæti lítið
talað var þetta mál, sem hún skildi.
Mér fannst endilega að hún þyrfti
að fá prest til sín, svo ég hringdi í
hennar prest, séra Ama Berg Sig-
urbjömsson, hann var fús að koma,
hvenær sem var dagsins. Hann kom
oft til hennar óumbeðinn, veitti
henni blessun og frið. Vil ég þakka
honum hversu vel hann reyndist
henni. Ég las fyrir hana úr Bibh'-
unni, t.d. 23. og 121/Davíðssálm, þá
tók hún undir með mér þótt ekki
væri skiljanlegt það sem hún sagði
en það var augljóst að hún kunni
þetta utanað.
Vil ég að lokum þakka fyrir að
hafa kynnst Mörtu og bið ég góðan
Guð að fyrirgefa mér að ég skyldi
ekki rækta sambandið við hana bet-
ur þegar hún var hressari. Þetta
minnti mig á að starfa meðan dagur
er, núna, í „núinu“. Bið ég Drottinn,
sem öllu ræður, að hugga, styrkja
og styðja alla hennar nánustu ætt-
ingja og vini.
Guð blessi minningu Mörtu Jóns-
dóttur.
Fjóla Guðleifsdóttir.
Marta Jónsdóttir, vinkona mín til
margra ára, er látin. Þar sem því
hagar þannig til að ég get ekki verið
við útför hennar í dag, lét ég verða
af löngun minni, að senda kveðju-
orð.
Ég veit, að þau mega ekki vera
lofræða um hana sjálfa, það er svo
andstætt vilja hennar og í misræmi
við hana sjálfa og hvernig hún lifði.
Aðeins nokkrar staðreyndir.
Marta gekk hljótt um, barst ekki
mikið á, en var um leið svo ákveðin
og traust.
Fólkið hennar, „Fólkið úr Þorp-
inu“ hans Jóns úr Vör (bróður
Mörtu), hefur orð fyrir að vera ein-
staklega gott og traust fólk og var
Marta engin undantekning.
Marta var ein af þessum konum
sem aldrei fellur verk úr hendi. Við
stólinn hennar stóð ævinlega karfa
með útsaumsefni, hekludóti eða
prjónum til að grípa í þegar hún
settist niður. Ég held hún hafi sjald-
an eða aldrei horft á sjónvarp nema
hafa eitthvað handa á milli.
Marta minnti um margt á Mörtu
biblíunnar, um hana segir, að þegar
Jesú kom í þorp nokkurt hafi kona
að nafni Marta boðið honum heim,
hafi hún lagt sig alla fram um að
veita sem mesta þjónustu. Þannig
var Marta Jónsdóttir, höfðingi heim
að sækja. Um Mörtu biblíunnar
segir, að hún átti systur sem María
hét, hún settist við fætur Jesú og
hlýddi á orð hans.
Það er eins og Mörtu ofbjóði að
María skuli ekki hjálpa sér, því bið-
ur hún Jesú að segja Maríu að
koma henni til hjálpar. Við þekkjum
svar Jesú.
Marta, Marta, þú ert áhyggjufull
og mæðist í mörgu, en eitt er nauð-
synlegt, María valdi góða hlutskipt-
ið, það verður ekki frá henni tekið.
Marta var ekki aðeins Marta bibl-
íunnar, heldur var hún einnig Mar-
ía. Marta átti þjónustulund Mörtu
biblíunnar en hún valdi ung að ár-
um góða hlutverkið, að hlusta á orð
Jesú. Það hlutskipti var ekki frá
henni tekið frekar en Mörtu biblí-
unnar.
Það var um það leyti sem við
hjónin stofnuðum heimili okkar að
við kynntumst Mörtu náið. Það var
tæplega 20 ára aldursmunur á
Mörtu og okkur, hvað Marta var
eldri, en við fundum aldrei fyrir því.
Greiðvikni Mörtu var engu lík.
Hún var frábær saumakona, sat oft
við saumavélina nótt og dag, oftast
að sauma fyrir aðra sem þurftu á
hjálp hennar að halda og klaufa eins
og mig. Oft var farið með hálfunnar
flíkur til Mörtu, en móttökurnar
þannig að það var eins og verið væri
að gera Mörtu greiða, en ekki öfugt.
Uppgjöf fannst ekki í orðabók
Mörtu, þess vegna var það að hún
spurði mig einhverju sinni varfærn-
islega, hvers vegna ég gæfist svona
oft upp við saumavélina. Ég veit að
þú getur þetta, sagði Marta. Ég
vissi að mér var ekki undankomu
auðið að svara. „Það er ekki sauma-
vélin heldur eru það óhræsis spott-
amir og efnisafgangamir um alla
íbúð, sem gera mig svo geðvonda."
Það er drasl um allt þegar maður
saumar á saumavél. Það var auðséð
á Mörtu minni að nú var henni nóg
boðið. „Hvað áttu ekki sóp eða
ryksugu?" Augu Mörtu skutu
gneistum af hneykslan, en eftir
stutta stund sem mér fannst heil ei-
lífð, því ég var full geðshræringar
að sjá Mörtu mína svona illa í fyrsta
og eina skiptið á ævinni.
Mér létti þegar Marta sagði: „Æ,
komdu með það sem þú þarft til
mín, ég hef bara gaman að hjálpa
þér.“ Þetta atvik varð nú samt til
þess að ég hætti aumingjaskapnum
og saumaði á saumavélina upp frá
því.
Satt er það, að greiðvikni Mörtu
var engu lík. Fyrir mörgum árum
sat ég heima og hlustaði á útvarpið.
I útvarpinu var þáttur þar sem
stjórnandinn valdi númer af handa-
hófi og bað viðkomandi er svaraði,
að gera sér greiða.
Ég þekkti stjómandann, en
undraðist er ég heyrði hann ræða
við Mörtu. Hann sagðist vera í mikl-
um vandræðum með flík sem hann
þurfti svo mjög á að halda þá um
kvöldið, en á henni væri saum-
spretta og spurningin væri, gæti
Marta hjálpað? „Elsku vinur minn,
alveg sjálfsagt. Því miður kemst ég
ekki til þín, en ef þú getur komið til
mín, skal ég hjálpa þér með mestu
ánægju."
Stjórnandi þáttarins var félagi
bama minna. Hann hafði spurt þau,
hvort þau þekktu ekki einhvern sem
öragglega myndi ekki svara neit-
andi, því þá yrði þátturinn svo ein-
hæfur. Stjórnandinn bjóst fremur
við neitun en jáyrði.
Dóttir mín þekkti eina mann-
eskju sem öragglega segði ekki nei,
það væri hún Marta, og þannig at-
vikaðist sambandið við Mörtu, sem
aldrei sagði nei.
Ég minntist þess í upphafi að
þessi kveðjuorð yrðu ekki lofræða
um Mörtu, en öðravísi er ekki hægt
að skrifa um hana af sanngirni.
Þetta eru staðreyndirnar, svona var
Marta Jónsdóttir.
Mér hefur orðið tíðrætt um þjón-
ustulund Mörtu og hef líkt henni við
Mörtu biblíunnar. Marta valdi góða
hlutskiptið eins og María, að setjast
við fætur Jesú og hlusta á orð hans.
Ung kynntust hún og Sólveig systir
hennar starfi KFUM & K og
Kristniboðssambandinu, en eirimitt
í þeim félagsskap kynntist ég þeim
systram. Vitnisburður þeirra um líf-
ið í Kristi var svo sannur og sann-
færandi, að enn í dag er minnst á
vitnisburð þeirra.
Við hjónin vorum svo lánsöm að
vera í samfélagshóp til margra ára*"
með þeim systram. Trúin á Krist
batt okkur vináttuböndum. í dag
leitar hugrn- okkar til fjölskyldu
Mörtu, ekki síst til Sigurðar
Trausta Sigurðssonar, fóstursonar
Mörtu, sem jafnframt var bróður-
sonur hennar. Það hefur áreiðan-
lega ekki alltaf verið auðvelt að vera
Trausti og ekki heldur að vera
Marta, því oft á tíðum réð Marta
ekki við tápmikinn Trausta og hann
ekki við Mörtu, ráðsetta og alvar-
lega. Trausti var „ærslafullur gösl-
ari“, orkumikill strákur, sem gatf.'
fundið upp á ótrúlegustu hlutum.
Maður þarf eiginlega að hafa „í
genunum“ nokkra af eiginleikum
stráka eins og Trausta, til að geta
skilið þá. Ég skildi Trausta. Mann-
kynssagan, er hún ekki full af stað-
reyndum um sti'áka eins og
Trausta? Tápmiklum strákum sem
fundu upp á ótrúlegustu hlutum og
urðu síðan miklir menn sem heim-
urinn les um enn í dag. Liðleskjum-
ar eru löngu gleymdar.
í dag er Trausti kranamaður og
ég minnist þess hve það gladdi
Mörtu er ég sagði henni að maður-
inn minn vildi engan kranamann
fremur en Trausta í vinnu hjá sér.
Trausti væri sá besti. Ég vissi ac> -
Marta bað fyrir drengnum sínum.
Nú er Marta mín komin í himin
Guðs. Við trúuin ekki að Guð hjálpi
aðeins þeim er hjálpa sér sjálfir. Við
trúum ekki á góðverk okkar mann-
anna. Við trúum á Guð biblíunnar
sem í Jesú Kristi hefur sætt okkur
við sig.
Með virðingu og þökk kveð ég
Mörtu vinkonu mína. Við hjónin
sendum fjölskyldu Mörtu innilegar
samúðarkveðjur með sálm 68,20.
Lofaður sé Drottinn er ber osa,
dag eftir dag. Guð er hjálpráð vort.
Susie Bachmann.
+
Ástkær eiginmaður minn, fósturfaðir, tengda-
faðir, bróðir, mágur, afi og langafi,
JÓHANNES HEIÐAR LÁRUSSON,
Mávahlíð 16,
Reykjavík,
andaðist á Landspítalanum fimmtudaginn
11. febrúar.
Kristrún Guðjónsdóttir,
Sonja Andrésdóttir, Lárus Kristjánsson,
Matthildur Óskarsdóttir,
Jóhanna H. Óskarsdóttir, Kári Böðvarsson,
Björk Lind Óskarsdóttir, Pálmi Aðalbergsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og
afi,
ÞORGEIR IBSEN
fyrrverandi skólastjóri,
Sævangi 31,
Hafnarfirði,
sem lést mánudaginn 8. febrúar sl., verður
jarðsunginn frá Hafnarfjarðarkirkju mánudag-
inn 15. febrúar kl. 13.30.
Ebba Lárusdóttir,
Ásgerður Þorgeirsdóttir, Júlíus Valgeirsson,
Þorgeir Ibsen Þorgeirsson,
Heiðrún Þorgeirsdóttir,
Brynhildur Þorgeirsdóttir,
Árni Ibsen Þorgeirsson,
Denise M. Ibsen,
Benedikt Sigurðsson,
Magni Baldursson,
Hildur Kristjánsdóttir
og barnabörn.
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og
aðstoð við andlát og útför bróður míns,
GUÐJÓNS ÓLAFSSONAR,
Biómsturvöllum.
Þórdís Ólafsdóttir.
MARTA
JÓNSDÓTTIR