Morgunblaðið - 27.03.1999, Qupperneq 6

6 LAUGARDAGUR 27. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Vilja eitt
fyrirtæki
í mjólkur-
iðnaði
ÁRSFUNDUR nautgriparæktar-
ráðs Búnaðarsambands Eyjafjarðar,
sem haldinn var í vikunni, samþykkti
að fela stjóm ráðsins að vinna að
stofnun félags um rekstur eins fyrir-
tækis í mjólkuriðnaði á Norður- og
Austurlandi. Fyrirtækið verði í
meirihlutaeigu framleiðendasam-
vinnufélags mjólkurframleiðenda.
Einnig var á fundinum samþykkt
tillaga þar sem því er beint til
stjómar og eigenda Osta- og smjör-
sölunnar í Reykjavík, að flytja
vinnslu og pökkun frá fyrirtækinu
og út á land. Stefán Magnússon, for-
maður nautgriparæktarráðs, sagði
að til greina kæmi þá m.a. að flytja
pökkunina á afurðastöð eða stöðvar,
þar sem vinnsla gæti dregist saman
komi til stofnunar eins fyrirtækis í
mjólkuriðnaði á Norður- og Austur-
landi.
Stefán sagði að tillagan um stofn-
un eins fyrirtækis í mjólkuriðnaði
snérist í meginatriðum um tvennt.
Annars vegar að ná iðnaðinum í þess-
um tveimur landshlutum undir eina
stjóm en það gerðist væntanlega T
einhverjum áfongum. Hins vegar sé
það vilji mjólkurframleiðenda að ná
meirihluta í slíku fyrirtæki. Um er að
ræða sjö afurðastöðvar í þessum
landshlutum, tvær í Húnavatnssýsl-
um, í Skagafírði, Akureyri, Húsavík,
á Héraði og í Vopnafirði.
Iðnaðurinn lúti stjórn bænda
I greinargerð með tillögunni kem-
ur fram að markmið mjólkuriðnað-
arins sé að vinna mjólk frá bændum
og greiða þeim hæsta mögulega
verð fyrir mjólkina. Það sé álit
mjólkurframleiðenda að mjólkuriðn-
aðurinn skuli vera að meirihluta í fé-
lagslegri eigu og undir stjórn
bænda. Fyrir því liggi einnig gild
söguleg rök.
Ennfremur segir í greinargerðinni
að í núgildandi búvömsamningi í
mjólk komi skýrt fram mikilvægi
áhrifa bænda í iðnaðinum þar sem
eigi að semja við hann um viðbótar-
verð við það lágmarksverð sem skráð
er hverju sinni.
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Jóhann
sterkastur
stórmeist-
aranna
VEITINGASTAÐURINN
Grandrokk stóð í gær fyrir
skákmóti þar sem allir níu stór-
meistarar þjóðarinnar voru
meðal þátttakenda. Hefur það
ekki gerst áður að þessir kapp-
ar hafí allir verið með í sama
mótinu.
Tveir þeirra, Friðrik Ólafs-
son og Guðmundur Sigurjóns-
son, hafa ekki teflt á móti ár-
um saman. Ekki tókst þeim fé-
lögum að blanda sér í toppbar-
áttuna enda í lítilli æfingu. Svo
fór að lokum að Jóhann Hjart-
arson stóð uppi sem sigurveg-
ari en næstir komu Hannes
Hlífar Stefánsson, Helgi Ólafs-
son og Margeir Pétursson. Á
myndinni má sjá sigurvegar-
ann Jóhann Hjartarson hefja
taflið gegn Þresti Þórhallssyni.
Tekjur hins opinbera voru 792 þús. kr. á hvern mann á síðasta ári
132 þús. kr. tekjuauki á
mann síðustu fímm árin
Um 8,2% af landsframleiðslu
fara til heilbrigðismála
TEKJUR hins opinbera reyndust
vera vera um 792 þúsund krónur á
hvem mann á síðasta ári og hafa
aukist jafnt og þétt á þennan mæli-
kvarða síðustu fímm ár eða um 132
þúsund krónur á mann. Útgjöldin
reyndust hins vegar vera um 784
þúsund krónur á mann á síðasta ári
og hafa sveiflast á fimmtíu þúsund
kr. bili á þennan mælikvarða á
þessum áratug.
Þetta kemur fram í nýútkomnu
riti Þjóðhagsstofnunar um búskap
hins opinbera á árunum 1997-1998.
Fram kemur að bráðabirgðatölur
bendi til þess að heildartekjur hins
opinbera hafi numið 216 milljörð-
um króna á síðasta ári eða sem
nemur 36,9% af landsframleiðslu,
sem er lítilsháttar hækkun á hlut-
falli af landsframleiðslu frá árinu
áður. Útgjöldin námu 213,5 millj-
örðum króna, sem jafngildir 36,5%
af landsframleiðslu.
Skattekjurnar jukust um 22
milljarða kr.
Skatttekjur hins opinbera jukust
um nálægt 22 milljarða króna í
fyrra frá árinu 1997 eða um 6,5% að
raungildi miðað við verðvísitölu
landsframleiðslu. í ríkissjóð runnu
um 156,2 milljarðar króna og til
sveitarfélaga 46,5 milljarðar. Fram
kemur að þessa raunaukningu megi
fyrst og fremst rekja til hagstæðrar
efnahagsþróunar, en kaupmáttur
ráðstöfunartekna hafi aukist um 9%
á árinu og einkaneysla um 11%.
Tekju- og eignatengdir skattar juk-
ust um 10,5 milljarða króna og
veltuskattar um rúmlega 11 millj-
arða króna á síðasta ári.
Útgjöld í krónum talið hækkuðu
um 20 milljarða króna milli áranna
1997 og 1998 eða um 5% að raun-
gildi. Mest er útgjaldahækkunin í
samneyslunni en hún hækkaði um
14,3% í krónum talið milh ára eða
um 3% að raungildi.
Þá kemur fram í ritinu að útgjöld
til heilbrigðismála á mann hafa auk-
ist um 3,4% á fóstu verði síðustu
átta ár, en á síðasta ári voru greidd-
ar 149 þúsund kr. á mann til heil-
brigðismála, sem jafngildir rúmlega
6,9% af landsframleiðslu. Séu út-
gjöld heimilanna einnig talin með
fara um 8,2% af landsframleiðslu til
heilbrigðismála.
Ellert B. Schram og félagar tilkynna að þeir séu hættir við framboð fyrir alþingiskosninga í vor
Viðræður við Frjálslynda
flokkinn sigldu í strand
Vona að við náum með einhverjum
hætti að sameina kraftana,
segir Sverrir Hermannsson
Ellert.
Hann kvaðst ásamt
félögum sínum hafa
lagt fyrir fulltrúa
Frjálslynda flokksins á
miðvikudagskvöld hug-
myndir um kosninga-
bandalag þeirra sem
breyta viija fram-
kvæmd kvótakerfisins,
sem FF gæti átt aðild
að eins og hver annar
hópur eða einstakling-
ur. Þær viðræður hafi
hins vegar verið árang-
urslausar en honum sé
ekki kunnugt um á
Sverrir Ellert B. hverju hafi steytt.
Hermannsson Schram „Frjálslyndi flokkurinn
ELLERT B. Schram tilkynnti í gær
að viðræður hans og Guðmundar G.
Þórarinssonar verkfræðings og Jóns
Magnússonar lögmanns við forsvars-
menn Frjálslynda flokksins hefðu
siglt í strand. í kjölfarið hefði hann
ákveðið að gefa ekki kost á sér til
framboðs til Alþingiskosninganna í
vor. Ellert kveðst hafa verið tilbúinn
til að gefa kost á sér til að leiða lista
flokksins í Reykjavík að uppfylltum
tilteknum skilyrðum.
Ellert sagði að fulltrúar Frjáls-
lynda flokksins hefðu þráfaldlega
óskað eftir liðveislu hans en hann
hefði jafnan vísað slíkum beiðnum á
bug. Formaður FF, Sverrir Her-
mannsson, hefði viljað að þeir gengju
í flokkinn og væru frambjóðendur
fyrir hönd flokksins, en það hefði
aldrei komið til greina af sinni hálfu.
„Þrennt hefur þar ráðið mestu. í
fyrsta lagi er ég flokksbundinn sjálf-
stæðismaður og hef enga löngun til
að fara í framboð fyrir annan flokk
enda þótt ég treysti mér ekki til að
kjósa Sjálfstæðisflokkinn í þessum
kosningum að óbreyttri stefnu. í
öðru lagi hef ég áður setið á þingi og
hef ekki haft metnað til að fara
þangað aftur. Eg hef talið þeim kafla
í lffi mínu lokið. I þriðja lagi er ég
oddviti stórrar almannahreyfingar,
íþróttahreyfingarinnar, og hef ekki
talið það henta hagsmunum hennar
að ég sé að vasast í flokkspólitísku
framboði," sagði Ellert þegar hann
tilkynnti ákvörðun sína skömmu eft-
ir hádegi í gær.
Ellert kvaðst eindregið vera mót-
fallinn núverandi kvótakerfi og hann
ásamt félögum í starfi hóps um auð-
lindir í almannaþágu telji brýnt að
breyta því hið fyrsta. Hér á landi sé
að þróast stéttaskipt þjóðfélag ann-
ars vegar lénsherra og hins vegar
leiguliða. Hann líti svo á að kosning-
ar til Alþingis í vor eigi að snúast um
þetta mál, sem sé stærsta lífshags-
munamál þjóðarinnar. „Kosningin til
Alþingis á að vera nokkurs konar
þjóðaratkvæði um gjafakvótann.
Eftir fjögur ár er það fjórum árum
of seint. Ef úrslit þingkosninganna
verða þau sem skoðanakannanir t.d.
í Morgunblaðinu í dag [gær] segja til
um, er það ávísun fyrir stjórnar-
flokkana um óbreytta stefnu. Traust
fylgi og atkvæði kjósenda þessara
flokka verða notuð til að halda hlífi-
skildi yfir óbreyttri stefnu," sagði
hefur með öðrum orð-
um hafnað þessari leið. Við því er
ekkert að segja. Þeirra var frum-
kvæðið að því að fá okkur til liðs við
sig og það er auðvitað flokksins að
ákveða hvernig hann stendur að sín-
um framboðsmálum. Af minni hálfu
og félaganna er það mál þar með úr
sögunni."
Ellert sagðist hafa íhugað mögu-
leikann á framboði og hafi ráðið
miklu um þar hugleiðingar að hann
hefði haft aðgang að niðurstöðum
skoðanakönnunar sem gerð var
dagana 15. til 22. mars, þar sem
30,2% þeirra sem afstöðu tóku kváð-
ust geta hugsað sér að kjósa nýjan
lista undir hans forystu, sem hefði
að markmiði að „berjast gegn
ókeypis afhendingu fiskveiðikvót-
ans.“
Fijálslyndi flokkurinn hyggst
birta lista fljótlega
Frjálslyndi flokkurinn sendi frá
sér tilkynningu í gær þar sem segir
m.a. að flokkurinn hygðist birta
framboðslista sína innan skamms.
Aðspurður kveðst Sverri Hermanns-
son telja það miður að ekki hafi verið
hægt að ná saman á þeim forsendum
sem Ellert og hans félagar lögðu fyr-
ir Frjálslynda flokkinn. „Mín mið-
stjórn gat ekki fellt sig við þær for-
sendur og því álitum við að þessar
viðræður hefðu ekki náð tilgangi sín-
um. Vegna þess að tíminn líður hratt
ákváðum við að tilkynna eins fljótt
og kostur er okkar framboð. En ég
vona innilega að þessir samferða-
menn okkar í hugsjónum um sama
meginmál og við, þ.e. breytingar á
stjórn fiskveiða, ljái þessu lið og við
náum með einhverjum hætti að sam-
eina kraftana."
Sverrir kveðst telja það veikja
stöðu andstæðinga kvótakerfisins ef
þeir nái ekki höndum saman. „En ég
ítreka, ég vona að við finnum ein-
hvern flöt á samstarfi þannig að
kraftarnir nýtist sem best í þessari
lífsnauðsynlegu baráttu. Annað væri
mikið slys,“ segir Sverrir.