Morgunblaðið - 01.04.1999, Blaðsíða 72

J2 FIMMTUDAGUR 1. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
Corpus Camera sýnd á Stöð 2 á föstudaginn langa
r
Ljósmynd: Pétur Leifsson
Ljósmynd: Magnús Ólafsson
Ljósmynd: Pétur Leifsson
HJÁLPA oss að sigrast á
óttanum við dauðann í ör-
uggri von um upprisu og
eilíft líf,“ biður prestur í
ónefndri jarðarför og orðar hugsanir
og þráj’ margra syrgjenda í kirkj-
unni. Ottinn við dauðann hefur fylgt
manninum frá ómunatíð og flesth’
forðast að dvelja við þá hugsun að líf
þein’a muni taka enda. „Nútíma Is-
lendingar hafa hrakið dauðann inn á
sjúkrahús og líkhús. Margir sjá
aldrei liðið lík eða mann deyja. Hann
er því að verða óraunverulegur,
jafnvel eins og goðsögn," segir
%Gunnar Hersveinn í bók sinni Um
það fer tvennum sögum og víst hef-
ur nálægð dauðans sjaldan verið
fjær almennu lífi Islendinga en
einmitt nú á tímum. Því vekur það
foi-vitni að heyra að margir taki
myndir af látnum ástvinum og
geymi sem sitt dýrasta djásn.
Sigurjón Baldm- Hafsteinsson er
forstöðumaður Ljósmyndasafns
Reykjavíkur. Hann segir að safnið
geymi margar myndir af látnum Is-
lendingum og sýni að þessi siður að
taka ljósmyndir af lokastund náinna
gsttingja hafí fylgt íslendingum í
gegnum tíðina. „Eg var í námi í
Bandaríkjunum og prófessorinn
minn hafði rannsakað þessa siðvenju
Ljósmyndin er
óður til lífsins
Sú sérstæða venja að taka ljósmyndir af
látnum ástvinum er algengari en margur
heldur. Heimildarmyndin Corpus Camera
fjallar um þessa venju og bregður ljósi á efni
sem sjaldan er rætt í nútíma samfélagi.
Dóra Osk Halldórsdóttir hitti leikstjóra
myndarinnar, þau Sigurjón Baldur Hafsteins-
son og Hrafnhildi Gunnarsdóttur, og spurði
þau um þennan sérstaka sið.
í Bandaríkjunum í mörg ár. Þegar
ég kom heim frá námi lék mér for-
vitni á að vita hvort þessi siður
þekktist hér og eftir að hafa kannað
Opnum kl. 12 á
hádegi um helgar
yÍíURS-Pis#
> Höfðabakki 1 - simi: 587 2022
Hinn frábæri dúett Blátt áfram leikur og heldur
uppi fjörinu hjá okkur um páskana.
Miðvikudagur: Opið til kl. 3.
Föstudagurinn langi: Opið frá kl. 24-4.
Páskadagur: Opið frá kl. 24-4.
Fimmtudagur: Opið til kl. 23.30.
Laugardagur: Opið til kl. 3.
Opið annan í páskum.
Oft er hægara um að
tala en í að komast....
Fimmtudaginn 8. apríl nk. boðar Félag viðskiptafræðinga
og hagfræðinga til morgunverðarfundar frá kl. 8.00-9.30 f
Sunnusal, Hótel Sögu.
Fyrirlesari á fundinum verður:
Bjarni Snæbjörn Jónsson framkvæmda-
stjóri ráðgjafafyrirtækisins Corporate
Lifecycles á íslandi - CL Ráðgjafar hf.
Stjórnun breytinga er hugðarefni margra
stjórnenda í dag enda reynist fyrirtækj-
um oft erfitt að bregðast hratt og rétt við
í síbreytilegu viðskiptaumhverfi. í þessu
samhengi mun Bjarni m.a. fjalla um;
Bjami Snæbjörn
Jónsson
áskorunina um að gera betur,
nokkur grundvallaratriði í ákvörðunartöku til þess að auðvelda framkvæmd
ákvarðana,
nauðsynlega eftirfylgni breytinga,
helstu erfiðleika við stjórnun breytinga.
FÉLAG VIÐSKIPTAFRÆÐINGA
OG HAGFRÆÐINGA
Opinn fundur - gestir velkomnir
málið komst ég að því að svo er.
Sýning var sett upp á Mokka-kaffí í
tengslum við Listahátíð árið 1996
með myndum frá Þjóðminjasafninu
af látnu fólki. Um það leyti hófst
samstarf okkar Hrafnhildai’ sem er
kvikmyndagerðarmaður og hefur
starfað lengst af í Bandaríkjunum.
„I upphafí fannst mér hugmyndin
furðuleg,“ segir Hrafnhildur. „Ég
átti bágt með að trúa að hægt væri
að gera góða mynd um tengsl fólks
við ljósmyndir sem er í raun og veru
viðfangsefni Corpus Camera. En
þegar við fórum af stað fundum við
strax að það var gífurlega mikil til-
fínningaleg dýpt í þessu efni og
SIGRÚN Jóna Sigurðardóttir
frá Hnífsdal ásamt Sigurjóni
Baldri og Hrafnhildi Gunnars-
dóttur við tökur myndarinnar.
tengsl fólks við myndirnar ótrúlega
sterk.“
„Eins og kemur íram í myndinni
verða þessar ljósmyndir nánast eins
og sáluhjálparatriði fyrir aðstand-
endur. Það má segja að skynsemin í
óskynseminni verði þama ijóslifandi.
Fólk hefur með ljósmyndinni í hönd-
unum haldbæra sönnun á því að
þetta gerðist. Margir fara alveg úr
sambandi þegar dauðsfall verður í
fjölskyldunni og þá er oft eins og að-
skilnaðui-inn verði ekki raunveruleg-
ur. Ljósmyndin er liður í því að gera
þetta ferli raunverulegt,“ segir Sig-
urjón.
- Er dauðinn ekki áþreifanlegur
'AFFI
REYMAVIK
r x r a y jt a m t
Opnunartími
yfir páskana
í

'*■* ” ! J«T1 l:
II iTlli 'i !■ 9k * II
ik laii.tot JI!
Skirdagur, 0Pið frá m. is.oo - 23.30
Föstudagurinn langi,
opið frá M. 18.00 - 4.00. Hljómsveitin Karma
Laugardagur, opið frá m. 15.00 - 3.00
Hljómsveitin Karma
Paskadagur, 0Pið frá m. is.oo - 4.00
Hljómsveitin Karma
Annar i paskum, 0Pið frá m. 15.00 - 2:00
Rut Reginaids og Magnús Kjartans.
Á föstudaginn langa og páskadag er eingöngu
opið fyrir matargesti frá kl. 18.00 - 24.00
GLEÐILEGA PÁSKA
nema hann sé skjalfestur á ljósmynd
eða með skrifum?
„Það er kafli í upphafi myndarinn-
ar sem við köllum sjávarkaflann.
Sem sjósóknarþjóð er hefð fyrir því
hér á landi að karlmennirnir róa til
fiskjai’ og ef mannskaði verður á sjó
eru engin lík til að jarða. Einn við-
mælandi okkar lýsir því hversu
óraunverulegur dauðinn sé við þess-
ar aðstæður. Það er allt önnur upp-
lifun að sjá bara kistuna standa í
kirkjunni eða að sjá viðkomandi
sjálfan. Þessi óraunveruleikatilfmn-
ing undirstrikar gildi ljósmynda við
þessi tækifæri. Dauðinn verður
áþreifanlegri, einnig fyrh’ þá sem
hafa ekki verið viðstaddir."
Sigm’jón og Hrafnhildur komust
að því að þessi siður að Ijósmynda
þá látnu er ekki einungis gömul
hefð. „Við komumst að því að margir
í okkar fjölskyldum áttu svona
myndir þótt þær væru ekki uppi á
borðum. Það er I mörgum tilvikum
ákveðin bannhelgi yfir þessum
myndum og fóik geymir þær vand-
lega faldai’ á heimilum sínum eða
jafnvel í bankahólfum. Ljósmynd af
látnum ættingja er mjög persónuleg
eign sem fæstir sýna öðrum. Tveir
einstaklingai’ sem við reyndum að fá
í viðtal treystu sér ekki til þess því
þeim fannst of erfítt að ræða þessa
hluti. Á því má sjá hversu gífurlega
mikið tilfinningalegt gildi þessar
ijósmyndir hafa. Kaldur drungi
dauðans sem endurspeglast í mynd-
unum sem vekja með sumum óhug
umbreytist þegar fólk setur alla
þessa ást og hlýju í myndirnar. Og
ljósmyndin alveg eins og kvikmynd-
in er að vissu leyti óður til lífsins.
Það er verið að framlengja einhvern
hluta af fortíðinni og ég held að það
sjónarhorn komi skýrt fram í mynd-
inni,“ segir Sigurjón.
Hrafnhildur segir að vinnan við
myndina hafí gert það að verkum að
henni.fínnist ljósmyndimar alls ekki
óhugnanlegar heldur eðlilegar. „Þær
verða eins og aðrar myndir sem
teknar eru á stórstundum fjölskyld-
unnar og hafa alveg sama gildi.
Myndú’nar eru eins og varða í sögu
fjölskyldunnar og mai’ka ákveðin
tímamót og er sönnun fyi’ir komandi
kynslóðir um að atburðurinn hafi
gerst. Óskráð saga hverfur inn í
óendanleikann en heimildirnar
standa eftir.“
- Hvuð kom ykkur mest á óvart
við vinnslu Corpus Camera?
„Það var mjög margt. En kannski
var það helst hversu viðmælendur
okkai’ voru tilbúnir að ræða opin-
skátt við okkur um þessa hluti og
veita okkur innsýn í mjög persónu-
legar hliðai’ þeirra iífs,“ svarar Sig-
urjón.
„Það sem kom mér mest á óvart
voru þessi sterku tilfínningalegu
tengsl sem fólk á við _þessar myndir,"
segir Hrafnhildur. „Eg nálgaðist
þetta verkefni í upphafi á mjög óper-
sónulegan hátt. Eg skoðaði þær
myndir sem við vorum með og fannst
sumar heldur óhugnanlegar. En þeg-
ar við komum inn á heimili fólks og
fórum að tala við viðmælendur okkar
þá breyttist gjöi’samlega sýn mín á
þessar ljósmyndii’ og þær fengu allt
annað tilfmningalegt gildi. Myndirn-
ar hættu að vera kaldar og urðu
sönnun fyrir sjóðheitum tilfinning-
um. Tilfmningum sem eru mjög
sjaldan ræddar og þá sérstaklega
ekki í íslensku þjóðfélagi þar sem við
erum ógjörn á að ræða miklar til-
fmningar og sjma þær. Það var eig-
inlega sálfræðilegt gildi þessara
mynda sem kom mér mest á óvart.“