Morgunblaðið - 22.05.1999, Blaðsíða 52

52 LAUGARDAGUR 22. MAÍ 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Valgerður Daní-
elsdóttir fædd-
ist 19. mars 1912 í
Guttormshaga í
Holtum og ólst þar
upp. Hún lést á
Dvalarheimilinu
Lundi, Hellu, 11.
maí síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Daníel Daní-
elsson og Guðrún S.
* Guðmundsdóttir.
Valgerður var
næstelst í hópi 8
systkina sem upp
komust, en þau eru:
Guðmundur, Gunnar, látnir, eft-
irlifandi systkini eru Þorsteinn,
Dagur, Elín, Steindór og Svava.
Hinn 10. febrúar 1934 giftist
Valgerður Jóhanni S. Kristins-
syni, en hann lést 25. apríl
1988. Valgerður og Jóhann
eignuðust 5 börn, þau eru: 1)
Daniel Rúnar, f. 18.6. 1934, lést
á sjötta aldursári, 2) Haukur, f.
31.8. 1935, maki Stella B. Ge-
orgsdóttir, eiga þau þijú börn,
átta barnabörn og eitt barna-
' barnabarn. 3) Dagrún Helga, f.
29.6. 1941, maki Jón Karlsson,
eiga þau þrú börn og fjögur
barnabörn. 4) Sigrún, f. 19.3.
Það er laugardagur í upphafí
hvítasunnuhelgar. I dag fylgjum
við móður minni, Valgerði, til graf-
ar, þar sem hún verður lögð til
hinstu hvíldar við hlið pabba í Sel-
fosskirkjugarði. Þau eru nú sam-
einuð á ný eftir ellefu ára aðskilnað,
•^en hann lést á nánast sama árstíma
1988.
Mig langar að minnast mömmu
nokkrum orðum og reyndar þeirra
beggja. Þegar hugsað er til baka
hrannast minningarnar upp og þá
er vandi að velja hvað setja á í litla
minningagrein. Mamma og pabbi
byrjuðu sinn búskap í Gíslholti í fé-
lagi við Kristin bróður pabba og
íoður þeirra, þar fæddust þeim tvö
íyrstu bömin, þeir Daníel Rúnar og
Haukur. Kringum 1940 keyptu þau
jörðina Ketilsstaði sem var þeirra
heimili næstu þrjátíu árin. Ketils-
staðir voru fremur landlítil jörð og
illa húsum búin þegar þau tóku við
henni, en með mikilli vinnu og
■prautseigju tókst þeim að breyta
þessu. Það var mikið ræktað, byggt
upp íbúðar- og útihús og bústofninn
stækkaður smátt og smátt. Að lok-
um var þetta orðið að góðu býli sem
skilaði góðum afurðum. Eins og
aðrir af þessari kynslóð upplifðu
þau geysilega miklar breytingar í
atvinnuháttum og öllum aðbúnaði á
heimilum til sveita, líklega meiri
breytingar en orðið hafa á mörgum
öldum þar á undan. Eg nefni sem
dæmi alla þá tækni við heyskap
sem nú er en var óþekkt í upphafi
búskapar þeirra, ég nefni rafmagn-
ið sem kom eftir tuttugu ára bú-
skap, síminn litlu fyrr og svo mætti
*(> lengi telja. Það skiptust á skin og
skúrir í lífi þeirra á Ketilsstöðum.
Eftir stuttan búskap urðu þau fyrir
því að missa sitt fyrsta barn, Daníel
Rúnar sem þá var á sjötta ald-
ursári, úr sjúkdómi sem þá var ekki
hægt að greina eða lækna, en sem
ef til vill væri hægt í dag. Það er ef-
laust sú sárasta reynsla sem nokk-
ur getur orðið fyrir, að missa barn-
ið sitt, og held ég að þetta hafi sett
nokkurt mark á sálarlíf þeirra alla
tíð, þó að sjálfsagt hafi fennt í
dýpstu sporin. A Ketilsstöðum
^fæddumst við þrjú yngstu bömin.
Ejölskyldan var númer eitt, tvö og
þrjú alla tíð hjá foreldrum mínum
og núna spannar þessir hópur yfir
hálft hundrað. Þau fylgdust með
hverjum og einum, stórum sem
smáum og aldrei leið sá afmælis-
dagur hjá neinum að þau minntust
þess ekki með einhverjum hætti.
jGestrisnin fylgdi þeim alla tíð og
var nánast útilokað að nokkur færi
úr húsi frá þeim án þess að hafa
1945, maki Heiðar
Alexandersson,
eiga þau þrjú börn
og eitt barnabarn.
5) Garðar, f. 18.11.
1946, maki Erla G.
Hafsteinsdóttir,
eiga þau fjögur
börn og fjögur
barnabörn. Val-
gerður og Jóhann
hófu búskap í Gísl-
holti, Holtum, í fé-
lagsbúi við Qöl-
skyldu Jóhanns,
fyrstu þrjú til Ijög-
ur árin er fluttu þá
að Ketilsstöðum í sömu sveit og
bjuggu þar um þrjátíu ára
skeið. Þau fluttu til Reykjavík-
ur 1970 og bjuggu á Maríu-
bakka 6. í október 1982 fluttu
þau að Hellu í eigið hús, sem
byggt var í tengslum við Dval-
arheimilið Lund og bjó Val-
gerður þar áfram eftir lát eig-
inmanns síns þar til í október
1996 er hún fluttist inn á Dval-
arheimilið Lund og naut þar
einstakrar umhyggju og um-
önnunar þar til hún lést.
Útför Valgerðar fer fram frá
Selfosskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
þegið a.m.k. kaffibolla eða konfekt-
mola. Mamma hafði alla tíð mikinn
metnað íyrir öllu námi og fannst
mér oft skína í gegn að hún hefði
viljað læra meira sjálf en kostur
var á, á þeim tíma. Sérstakt gildi
virtist stúdentsnámið hafa fyrir
hana og benti hún oft stolt á allar
myndirnar af barnabörnunum með
hvítu kollana sem héngu á veggjum
hennar. Mamma var félagslynd að
eðlisfari og eignaðist alls staðar
góða vini, hvar sem hún var. Hún
var lengi starfandi í kvenfélaginu
Einingu í Holtahreppi og formaður
þess um árabil.
I minningunni held ég að
mamma hafi verið afskaplega létt-
lynd og hláturmild. Mér er sérstak-
lega minnisstætt þegar þær hittust
hún og Óla mágkona hennar í Gutt-
ormshaga, þá var hlegið svo undir
tók í húsinu.
Síðustu þrjátíu árin hefur
mamma átt við heilsuleysi að stríða
og eru sjúkrahúsdvalirnar ófáar
þennan tíma. Hún tók þessu af
æðruleysi og alltaf var hún jafn
þakklát þeim sem önnuðust hana á
hverjum stað. Nú síðustu árin
dvaldi hún á Dvalarheimilinu
Lundi, þar sem annast var svo frá-
bærlega vel um hana að betra gæti
varla verið. Eru starfsfólki og vist-
mönnum hér með færðar innilegar
þakkir.
Elsku mamma! Það er komið að
leiðarlokum. Við kveðjum þig með
virðingu og þakklæti í huga.
Hvfl í friði.
Garðar og fjölsk.
Mig langar að kveðja tengda-
móður mína með örfáum orðum. Ég
man eins og gerst hafi í gær þegar
ég hitti Völu fyrst. Það var í desem-
ber 1969. Vala og Jói voru í „kaup-
staðarferð" að útrétta fyrir jólin og
langaði þau til að hitta stúlkuna
sem hafði heillað yngsta son þeirra.
Ég var boðin í mat hjá elsta synin-
um á Álfhólsveginn þar sem Vala
og Jói dvöldu í ferðinni. Var það
kvíðin ung stúlka, sem fór á þeirra
fund, en kvíðinn hvarf eins og dögg
fyrir sólu, þegar hún tók mig í
faðminn og bauð mig velkomna.
Svona var hún Vala, alltaf hlý og
góð.
Gott var að koma til Völu og Jóa
og Völu eftir að Jói dó, enginn
mátti fara án þess að þiggja þær
veitingar sem hún hafði fram að
færa. Barnabömin og barnabarna-
bömin voru sérlega hænd að henni,
alltaf átti hún hlýtt faðmlag og eitt-
hvað gott til að stinga upp í litla
munna eða pening í litla lófa. Vala
var mjög stolt af fjölskyldu sinni
sem er mjög samrýnd, ekki síst fyr-
ir hennar tilstilli. Vala var þakklát
fyrir allt sem fyrir hana var gert og
talaði hún aldrei illa um nokkum
mann. Við söknum hennar öll,
hennar glaðlyndis og jákvæði sem
alltaf einkenndu hana á hverju sem
gekk, þrátt fyrir heilsuleysi sem
hún átti við að stríða í gegnum tíð-
ina (sem ekki verður tíundað hér),
en alltaf stóð hún upp brosandi eft-
ir hverja raun.
Ég vil þakka Völu fyrir öll árin
sem ég átti með henni og bið Guð
að styrkja okkur ástvini hennar í
þessari miklu sorg.
Erla.
Vala amma verður sjálfsagt í
huga okkar systkinanna úr Reykja-
vík hún amma í Breiðholti, þótt hún
hafi í raun stystan tíma ævi sinnar
búið þar. Hún og Jói afi, sem saman
höfðu stundað búskap á Ketilsstöð-
um í Rangárvallasýslu, bmgðu búi
um 1970 þegar heilsa þeirra fór að
bila og fluttu að Maríubakka í
Breiðholti, þar sem við vorum tíðir
gestir. Afi fór að vinna í Ölgerð
Egils Skallagrímssonar og var ís-
skápurinn á Maríubakka óþrjótandi
uppspretta af malti og appelsíni.
Ósjaldan fór maður heim með
vömbina kýlda af óhóflega miklu
góðgæti og ef það var eitthvað sem
amma hafði ánægju af, þá var það
að veita vel - enginn mátti fara
svangur heim. Þrátt fyrir það hvað
af henni var dregið undir það síð-
asta var eitt það fyrsta sem kom
upp í huga hennar að gesturinn
fengi eitthvað í gogginn, súkkulaði
og kökur, en sjálf vildi hún helst
venjulegan sykurmola með kaffinu
sínu sem gengur nú heima undir
nafninu langömmunammi. Stund-
anna í Breiðholti minnumst við með
hlýju og söknuði, því sannariega
voru þær allar góðar: afmælisveisl-
ur, jólaboð sem og venjulegar
heimsóknir, þar sem við áttum oft
stefnumót við ættingja okkar aust-
an Hellisheiðar. í kringum 1980
veiktist afi mikið, en náði sér
þokkalega og í kjölfar þess fluttu
þau hjónin sig nær heimahögum og
fóru að búa á Bakka, eins og segir í
kvæðinu.
Bakki er lítið fallegt hús sem
Garðar smiður sonur þeirra, ásamt
fleirum hjálpfúsum höndum, reisti í
tengslum við Dvalarheimilið Lund
á Hellu. Þar var alltaf mikill gesta-
gangur, því mestur partur afkom-
enda, vina og ættingja þeirra er bú-
settur á Hellu, Selfossi og þar um
kring. Þeim auðnaðist að eignast
heila herskara af góðu fólki, allt frá
börnum til barnabarnabarnabams.
Saman áttu þau nokkur góð ár á
Bakka, þar til afi dó. Amma bjó þar
áfram þar til hún fékk gott her-
bergi á Lundi. Maður gat vel merkt
hvað fjölskyldan var ömmu mikils
virði á því, að erfitt var að greina
litina á veggjunum í herbergi henn-
ar fyrir fjölskyldumyndum og alltaf
vissi hún hvað hver fjölskyldumeð-
limur var að sýsla. Amma náði há-
um aldri og lifði góðu lífi. Því er það
með sátt, en þó með söknuði, sem
við kveðjum hana í dag.
Unnur Vala, Karl Jóhann
og Sæþór.
Það eru forréttindi að eiga
ömmu, góða ömmu. Þannig ömmu
átti ég. Nú er hún amma mín góða
dáin og minningarnar streyma
fram og þakklætið. Æska mín var
svo samofin nærveru ömmu og afa
á Ketilsstöðum. Á heimili þeirra
skaust ég í heiminn jafn eðlilega og
annað ungviði í sveitinni.Næstu
fimmtán árin var ég hjá þeim í öll-
um mínum fríum, um sumur, jól og
páska.
Við amma vorum samrýndar og
áttum sameiginlegt áhugamál sem
snérist um skepnurnar á bænum.
Okkur leið vel í fjósinu. Amma
kunni best að meta kýrnar.Góðar
mjólkurkýr voru guðsgjöf. Fjósa-
tíminn var líka kennslustund, þar
vorum við, ég og Rúnar bróðir
minn, spurð út úr íslandssögunni,
um öll ártölin sem amma mundi alla
tíð en ég gleymdi í hraða lífsins.
Ljóð voru yndi ömmu, ég vildi að ég
kynni brot af þeim ljóðum sem
amma mín kunni. I sveitinni var
vinnudagurinn langur og alltaf var
amma mín að. Húsfreyja í sveit átti
sjaldnast frí. En lífið er ekki alltaf
dans á rósum. Þung voru spor
ömmu minnar þegar heilsan leyfði
ekki lengur búskap í sveitinni og
hún flutti á mölina. Þá lauk líka á
vissan hátt æsku minni. Ég þurfti
að finna eitthvað annað að gera á
sumrin. Árin í borginni voru ömmu
minni oft erfið, afi vann úti og dag-
urinn gat verið langur. Þá voru
margar krossgátur ráðnar. En leið-
in lá aftur austur þegar afi hætti að
vinna. Þau byggðu sér hús á Hellu
og þar áttu þau heima saman síð-
ustu árin, alltaf eins og nýtrúlofuð.
Afi minn dó fyrir ellefu árum og
eftir það bjó amma ein. Missir
ömmu var mikill en hún var þakklát
fyrir allan afkomendahópinn. Það
veitti henni styrk og gleði. ,Ættin
mín á veggnum" sagði hún og hló
og leit með hlýju og stolti á mynd-
irnar sem alls staðar héngu.
Síðustu mánuði hefur heilsu
ömmu minnar hrakað. Líkaminn
látið undan en hugsunin alltaf skýr.
Að kvöldi ellefta maí kvaddi hún
þennan heim. Amma mín, þú hélst
reisn þinni fram að andláti. Um-
hyggja þín og væntumþykja um-
vafðir okkur alla tíð. Við vorum
lánsöm að eiga þig og þakklát fyrir
hversu lengi við fengum að hafa þig
hjá okkur. Við erum þakklát hjúkr-
unarfólki Lundar fyrir alla þá alúð
og nærgætni sem þér var sýnd.
Hvfl þú í friði, amma mín, og
þakka þér fyrir allt.
Þín
Jóhanna Valgerður.
Elsku besta amma okkar. I fáein-
um orðum langar okkur að minnast
þín og þeirra yndislegu stunda sem
við höfum átt saman. Það sem ein-
kenndi þig var umhyggjusemi, létt-
lyndi og hlýja í garð okkar og allra
sem í kringum þig voru og alltaf
svo stutt í hláturinn og grínið.
Þegar við hugsum til baka eru
samverustundirnar um jólin ofar-
lega í huga okkar því við höfum
verið með þér síðan við munum eft-
ir okkur, fyrir utan síðustu jól, þá
komst þú ekki vegna veikinda
þinna.
Við heimsóttum þig um kvöldið
þegar þú varst nýfarin frá okkur,
jafnvel þá var gott að koma til þín,
svo hlýlegt í litla herberginu þínu
á Lundi. Friður var kominn yfir
þig og við trúum því að nú líði þér
vel og Jói afi hafi tekið vel á móti
þér.
Elsku amma, hjartans þakkir
fyrir allt sem þú gafst okkur, minn-
ingarnar um þig munu lifa um
ókomir, ár. Við kveðjum þig með
söknuði. Guð blessi þig ætíð.
Auður Svala, Valgerður Rún
og Heiðrún Jóhanna.
Okkur langar til að minnast fóð-
urömmu okkar, Valgerðar Daníels-
dóttur, með nokkrum orðum. Það
eru forréttindi að fá að kynnast
konu eins og Völu ömmu. Konu sem
lifði nær alla þessa öld og upplifði
mestu þjóðfélagsbreytingar sem ís-
lenska þjóðin hefur gengið í gegn-
um. Hún tileinkaði sér þessar
breytingar með þeirri mildu já-
kvæðni sem alltaf einkenndi hana.
Hún þurfti líka að ganga í gegnum
meiri veikindi en flestir en stóð þau
af sér með þrautseigju og bjartsýni,
því hún var einstaklega lífsglöð og
kát manneskja.
Amma var mikil ættmóðir og
stolt af fjölskyldunni sinni. Það var
ekkert sem veitti henni meiri
ánægju en þegar afkomendur
hennar komu saman t.d. í jólaboð-
um hjá Sigrúnu, útilegum, afmæl-
um eða öðru slíku. Þetta hefur orð-
ið til þess að fjölskyldan er sam-
heldin og hittist nokkuð oft. Öll litlu
langömmubörnin héldu mikið upp á
hana. Það var svo gaman að heim-
sækja Völu „löngu“ eins og Hafrún
Hlín kallaði hana.
VALGERÐUR
’ DANÍELSDÓTTIR
Hún hafði mjög gaman af að fá
gesti og þá helst sem flesta sama
daginn. Það kom enginn til hennar
öðruvísi en að þiggja eitthvað í
gogginn. Henni fannst það ekki
nógu gott ef fólk þáði ekki eitthvað
hjá henni. Jafnvel þegar hún var
orðin mjög veik byrjaði hún á því
að bjóða upp á nammi þegar komið
var til hennar.
Hún hafði mjög gaman af að vera
vel til höfð og passaði það vel fram
á það síðasta, því aðeins sex dögum
áður en hún lést bað hún um að það
yrðu settar rúllur í hárið á sér.
Þetta er smá dæmi um það hvernig
hún hélt virðingu sinni til enda.
Elsku amma það er .skrítið að
geta ekki lengur farið niður að
Lundi til að heimsækja þig. Það
leið öllum betur eftir að hafa hitt
þig, því lífsgleði þín var smitandi.
Við þökkum þér fyrir samfylgdina
og það sem þú heíúr kennt okkur.
Við söknum þín sárt en huggum
okkur með því að nú hefur þú feng-
ið hvfldina og ert komin til afa og
Rúnars litla sem þú talaðir svo oft
um.
Far þú í ffiði,
fritar guðs þig blessi
hafðu þökk fyrir allt og allt
(V. Briem)
Hafdís, Hanna Valdís, Eydís
og Garðar Már.
Hún ólst upp við túnaslátt, engja-
heyskap og heybandslestir. Þá var
hesturinn ennþá þarfasti þjónninn.
Þá var kembt, spunnið og prjónað
alla vetrardaga, en einn las upphátt
fyrir alla hina úr bókunum frá
Lestrarfélaginu. Foreldramir voru
mætar manneskjur, en hún átti
fleiri góða að, t.d. ömmuna, nöfnu
sína. „Hún gaf mér fyrstu stígvéla-
skóna og var mér afskaplega góð,“
sagði Vala. Þar að auki voru allar
sögumar og kvæðin, sem hún fiutti
okkur krökkunum. Þetta er kjarni
þess, sem hún elst upp við. Um-
hyggja var henni í blóð borin. Val-
gerður kynntist ung manni sínum,
Jóhanni Sverri Kristinssyni, þau
hófu búskap í Gíslholti en fluttu
fljótlega að Ketilsstöðum í Holtum.
Á þessum stöðum fæddist þeim
myndarlegur barnahópur. Bú
þeirra reyndist arðsamt, enda
fylgdust þau vel með gagnlegum
nýjungum. Börnin unnu við bú for-
eldra sinna meðan þau uxu úr grasi.
Síðar sóttust barnabörnin eftir
sumardvöl hjá ömmu og afa, enda
var þeim fagnandi tekið og þau
fengu að takast á við lifandi og
vandasöm verk.
Þau hjón munu hafa hætt búskap
á Ketilsstöðum fyrr en ella vegna
þess að heilsubrestur gerði vart við
sig hjá þeim. Þau fluttu um tíma til
Reykjavíkur, en þegar þau nálguð-
ust ellilaunaaldur settust þau að á
Hellu. Þá var Hjúkrunarheimilið
Lundur tekið til starfa. Þar hafði sú
nýbreytni verið tekin upp að ein-
staklingar fengu að byggja sín eigin
hús í námunda og fengu notið ör-
yggis frá stofnuninni.
Þetta fyrirkomulag reyndist þeim
vel. Jóhann andaðist 1988. Valgerð-
ur býr þá ennþá nokkur ár í húsi
þeirra, en síðustu árin inni á Lundi.
Ég held að þessi kona hafi verið
hamingjubam. Alla tíð var hún um-
vafin umhyggju sinna nánustu. Og
sambúð þeirra hjóna virðist hafa
verið einstaklega farsæl. Vala og
Jói áttu nokkur börn og jafnmörg
tengdabörn og svo stóran hóp barna
barna.
Myndir af þessu fólki þöktu veggi
herbergisins. Otrúlega samstæður
hópur. Sjónin dofnaði að lokum, en
hún sá fólkið sitt jafnt skýrt fyrir
því og einu sinni sagði hún „og
sjáðu, hér erum við fimm Völurn-
ar“.
Þó hún hafi að lokum misst heils-
una og orðið öðrum alveg háð var
hún óendanlega þakklát þeim sem
hjálpuðu henni. Hún fylgdist vel
með öllu og vissi hvað tímanum leið.
Hún sagðist vera tilbúin að kveðja.
Hún sagðist vita að hún fengi góðar
móttökur í nýrri veröld hjá ástvin-
um sínum sem áður voru farnir
Hennar verður lengi minnst.
Steindór Daníelsson.