Morgunblaðið - 27.07.1999, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 27. JÚLÍ 1999 4?*
UMRÆÐAN
SLÆÐUFOSS í Laugará.
YTRI-GJÖGURFOSS í Jökulsá í Fljótsdal.
Hagafellsjökull er að gera núna.
Erum við tilbúin að bjóða náttúr-
unni hvarvetna birginn? Er íslensk
náttúra ekki magnaðri og jafnframt
viðkvæmari en svo, að við getum
verið herrar hennar? Höfum við
rétt til þess? Sjáum við allar afleið-
ingar virkjana fyrir?
Ég hef séð stórkostlegar stíflur í
Olpunum. Þar var vatni ekki safnað
saman á flatlendi eins og við virð-
umst neyðast til að gera, heldur í V-
eða U-laga dali, hátt til fjalla.
Kaprunerwerk í Salzburgarlandi er
mikilfenglegt mannvirki í svo
þröngum dal að það var ekki hægt
að leggja veg hluta leiðarinnar og er
m.a. ferðast þangað upp með „ská-
braut“. Gaman er að koma upp í
þann fjallasal þó eyðilegur sé og sjá
lónin og stíflurnar. í júní flutu enn
jakar á efra lóninu í 2000 m hæð. í
Sviss er Grande Dixence í Val
d’Herence hæsta stífla í Evrópu 284
m há. Lónið er 5 km á lengd í rúm-
lega 2000 m hæð. I næsta dal; Val
de Bagne er 237 m há stífla. Stífla
við Kárahnjúka yrði 99 m lægri en
Dix.
Ég hef lengi haft áhuga á þessum
málum og á í fórum mínum erindi
sem Eysteinn Jónsson flutti á fundi
Sambands Náttúruverndarsamtaka
Islands og birtist í Tímanum 24.
apríl 1977. Hann vitnar í þingræðu
sem hann flutti á árinu 1971. „Menn
verða því að gera sér grein fyrir því
að hreinlegt, óspillt umhverfi sem
almenningur hefur aðgang að, eru
landkostir eins og gott búland, góð
fiskimið, fallvötn, jarðhiti og önnur
náttúrugæði. En þessi skilningur
verður að koma til og setja sitt mót
á þjóðarbúskapinn áður en það er
orðið of seint.“
Því miður hafa forystumenn
þjóðarinnar á þeim 28 árum sem
liðin eru ekki tileinkað sér þessi
varnaðarorð. Erum við ekki búin að
misþyrma landinu nóg í aldanna
rás? Haldið þið að landið hefði verið
numið fyrir 1100 árum hefði gróður
þess verið eins og hann er í dag?
Síðar í greininni segii’ Eysteinn:
„Er það t.d. raunsætt að gera ráð
fyrir að fylla af vatni ýmsar mestu
lægðir á hálendinu á stórum land-
svæðum en þar er gróðurinn og
dýralífið mest, eða flytja stórfljót á
milli byggðarlaga o.s.frv.? Ég held
ekki. Areiðanlega hafa menn ekki
enn getað áttað sig á hvað af þess
háttar gæti leitt í landsspjöllum,
t.d. ágangi vatns, veðurfarsbreyt-
ingum o.fl. Hér er því brýnt að fara
með gát og í hvaða skyni ætti að
færa slíkar fórnir. Umtuma land-
inu með þvílíku móti? Til þess að
koma upp orkufrekum iðnaði út-
lendinga? Ekki geri ég ráð fyrir að
landsmenn vilji það í raun og veru.
En þá er líka vissara að kryfja
þessi mál til mergjar í tæka tíð og
taka þá með í reikninginn að okkur
ber skylda til að koma bamabörn-
um okkar eða þeirra börnum, ekki í
þá klípu að þau telji sig til neydd að
vinna stórskemmdir á landinu til
þess að afla sér orku í lífsnauðsyn.“
Það er sorglegt að vita til þess að
ekki skuli hafa verið hlustað á orð
hins framsýna stjórnmálamanns.
Ég hitti nýlega konu frá Reyðar-
firði. Ég spurði hana hvort hún
vildi álver. Hún hélt nú það. I ein-
feldni minni sagði ég: „Til þess að
þú getir flutt aftur austur.“ „Nei.“
svaraði hún:“ Svo að ég geti selt
húsið mitt.“
Við skulum hugsa til orða lista-
skáldsins góða. Er framkvæmda-
gleðin svo rík í eðli stórhuga manna
að þeir hafi glatað eða aldrei öðlast
náttúmsýn Jónasar? Séu jafnvel
blindir á náttúruna. Að skoðun nát-
úrunnar veiti þeim enga gleði eða
nautn. Við höfum misnæmt tón-
eyra. Er tilfinningin fyrir náttúr-
unni kannski áþekkt fyrirbæri,
nokkuð sem verður að rækta frá
bemsku, hlúa að og efla með
ástundun rétt eins og tónlistina?
Við skulum segja ungu heiðagæs-
unum að hypja sig til Grænlands.
Man nokkur eftir að hafa skrifað
undir samning um vemdun vot-
lendis? Ég hélt að við hefðum með-
al annars skrifað undir hann fyrir
hönd heiðagæsanna, vængi þeirra í
sámm. Við skulum gleyma þessu.
Ungum og óbornum Islendingum
skulum við kenna að reisa sand-
kastala á suðrænum ströndum.
Höfundur er læknir.
Ég mótmæli v
HVAD í ósköpunum
hafa Vestfirðingar eigin-
lega gert fjölmiðlum á
íslandi undanfarið? Það
virðist vera í gangi
skipulögð herferð ís-
lenskra fjölmiðla með
þann tilgang einan að
leiðarljósi að leggja
Vestfirði í rúst. Ekkert
nema slæmar fréttir
dynja yfir landsmenn
með stómm íyrirsögn-
um svo sem, hran Vest-
fjarða, ægilegt áfall,
engin framtíð og annað í
þeim dúr. Með þessum
fréttaflutningi er mark-
visst verið að brjóta nið-
ur andlegt ástand íbúa á
Vestfjörðum og fá okkur til að trúa
því að hér sé óbyggilegt og það eina
rétta sé að flytja héðan sem fljótast.
Ég mótmæli þessari herferð harðlega
og krefst þess að þeir fjölmiðlamenn
sem fjalla um okkur Vestfirðinga láti
svo lítið að afla sér réttra upplýsinga
Fréttaf I utn i ng ur
Með þessum frétta-
flutningi er markvisst
verið að brjóta niður
andlegt ástand íbúa á
Vestfjörðum, segir
Lilja Magnúsdóttir, og
fá okkur til að trúa því
að hér sé óbyggilegt.
um það sem þeir era að fjalla um og
segi frá málinu frá öllum hliðum.
I grein sem birtist í DV í dag, 9.
júlí, eftir Stefán Ásgrímsson er að-
eins fjallað um neikvæðu hliðamar á
atvinnuástandinu hér á Vestfjörðum
en alls ekki sagt frá allri þeirri starf-
semi sem gengur vel hér á Vestfjörð-
um og gegnumgangandi virðist frétt-
in vera skrifuð með það fyrir augum
að draga upp sem svartasta mynd af
ástandinu. Ég vil koma á framfæri við
landsmenn því sem er að gerast hér á
sunnanverðum Vestfjörðum sem er
ekki á neinn hátt í líkingu við það sem
fjöhniðlar vilja láta vera.
Á Tálknafirði eru stai'fandi þrjú
saltfiskverkunarfyrirtæki sem jafn-
framt gera út hátt í tuttugu smábáta
auk þeirra mörgu einyrkja sem gera
hér út smábáta og leggja upp allan
sinn afla hér á Tálknafirði. Hér era
öflug þjónustuíyrirtæki, verslun,
verkstæði sem sinna bæði járn og
plastvinnu og trésmiðja. Hér er veit-
ingahús og tvö gistiheimili og iyrir-
huguð mikil og fjölbreytt uppbygging
í ferðaþjónustu. Hér var fjölgun íbúa
á síðasta ári og þá er ég ekki að tala
um erlent vinnuafl sem mikið er af
hér eins og annars staðar á Vestfjörð-
um. Hér á Tálknafirði eru um 120
íbúar undir tvítugu af um 360 manns,
það er einn þriðji hluti íbúanna. Það
vantar húsnæði fyrir það unga fólk
sem vill setjast hér að og kaupa hús.
Allt þetta segir okkur að
í Tálknafirði er enginn
uppgjafarhugur í fólki
og ég veit að þetta sama
á við annars staðar á
Vestfjörðum. Ég veit að
íbúar á Suðureyri era
sama sinnis, á Flateyri
ganga hlutirnir vel, á
Patreksfirði er mikill
hugur í mönnum og
unnið af krafti að upp-
byggingu atvinnulífsins.
Síðastliðið haust vantaði
þar fólk í um þrjátíu
störf og ekkert þessara
starfa var í fiski, heldur
í þjónustu og öðram
slíkum atvinnugreimnn.
Á Bfldudal er líka mikil
uppbygging í atvinnulífinu, þar er
rekin saltfiskverkun og kraftmikil
matvöruverslun auk Rækjuvers sem
hefur verið vel rekið í mörg ár.
Allt þetta hefur ekki komið fram í
fjölmiðlum að undanfómu, sennilega
vegna þess að þetta era jákvæðar
fréttir og hljóta þess vegna ekki náð
fyrir augum fjölmiðlamanna. Við höf-
um/ulla samúð með íbúum Þingeyrar
og Isafjai’ðar vegna þess að við vitum
hvemig þeim líður. Við höfum staðið í*~
sömu sporam og vitum hversu auð-
velt er að hlusta á svartsýni og nei-
kvæðni og smitast af þeim hugsunar-
hætti. Það eina sem hægt er að gera
er að bretta upp ermarnar og vinna í
sínum málum sjálfir, það bjargar
ykkur enginn ef þið reynið ekkert
sjálf. Ég neita að trúa því að það finn-
ist ekki fólk á þessum stöðum sem er
tilbúið að berjast fyrir tilverurétti
sínum og vinna að lausn á þeim vanda
sem að steðjar. Hættið að bíða eftir
frumkvæði ráðamanna og farið og_
segið þeim hvað þið viljið gera og
vinnið síðan í því með kjafti og klóm.
Stjórnvöld koma ykkur ekki til bjarg-
ar nema að þið komið með tillögur að
lausn vandans. Þetta kann að hljóma
harkalega en þetta er eina leiðin útúr
vanda okkar Vestfirðinga, við verðum
að bjarga okkur sjálf.
Við ykkur fjölmiðlamenn vil ég
segja þetta: Þið hafið geysilega mildl
áhrif á skoðanii- almennings með um-
fjöllun ykkar um málefni. Ef umfjöll-
unin er neikvæð eða einhæf fær fólk
ekki rétta mynd af málefninu og
myndar sér skoðun sem ekki á við
rök að styðjast vegna ónógra upplýs-
inga. Því hvflir mikil ábyrgð á ykkur
að segja rétt og hlutlaust frá málum
þeim sem era efst á baugi hverj^*
sinni. Landsbyggðin á undfr högg að
sækja gagnvart höfuðborgarsvæðinu
og víða úti á landi stendur byggð
mjög höllum fæti ýmissa orsaka
vegna. Þess vegna er nauðsynlegt
íyrir ykkur að vanda vinnubrögð ykk-
ar því ef hallað er réttu máli eykur
það enn á vanda okkar sem viljum
búa úti á landi því skilningur á sjón-
armiðum okkar er oft lítill, því miður.
Ég vil líka hvetja ykkur til að vera
duglegri við að segja frá öllum þeim
góðu hlutum sem verið er að vinna að
alls staðar á landinu því lifið er miklu
skemmtilegra þegar horft er á já-
kvæðu hliðarnar.
Höfundur er formaður íitvinnumála.-r.
nefndar Tálknafjarðarhrepps.
Lilja
Magnúsdóttir
HEIMILISLÍFIÐ HEFIIR SIALDAN VERIÐ
EINS FJÖRUGT OG EINMITT NÚNA.
Útsala 22. júlí -14. ágúst • Minnst 15% afsláttur.
habitat Heimaerhest.