Morgunblaðið - 08.08.1999, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 08.08.1999, Blaðsíða 10
10 SUNNUDAGUR 8. ÁGÚST 1999 MORGUNBLAÐIÐ f AUNDANFÖRNUM árum hafa sífellt fleiri fyrirtæki lengt afgreiðslutíma sinn, nema ef vera skyldu fyrir- tæki í opinberri þjónustu, auðveldað viðskiptavinun- um að gera viðskipti sín í gegnum tölvu og fleira í þeim dúr, allt til þess að koma til móts við þarfir almennings, sem metur tíma sinn æ meir. Og alls staðar er krafan sú að fá fljóta og góða þjónustu. I umræðum manna á meðal hefur fólk kvartað yilr því að svo virðist sem hluti læknastéttarinnar hafi set- ið eftir hvað þetta varðar. Þeir hörð- ustu spyrja jafnvel hvort skort á þjónustu megi rekja til þess að enn eimi eftir að þeirri ímynd í huga læknanna sjálfra að þeir séu ein- hvers konar hálfguðir. Hér verður ekki farið inn á þjón- ustu sjúkrahúsa en horft til heimilis- lækna og annarra sérfræðinga. Helst er deilt á hversu erfitt er að ná símasambandi við heimilislækna, hversu mikið vafstur er að fá endur- nýjuð lyf, sem menn taka að stað- aldri og hversu langan tíma getur tekið að komast að hjá sérfræðing- um. Erfitt að ná símasambandi Þeir heilsugæslulæknar sem Morgunblaðið ræddi við sögðu skilj- anlegt að fólk væri óánægt með að sitja langtímum saman, jafnvel í vinnutíma, og reyna að ná sambandi við heimilislækni sinn. Aftur á móti sáu þeir ekki auðveldlega neina leið til að leysa það vandamál. Sigurður Guðmundsson landlækn- ir segir að þessi vandi hafi lítillega verið ræddur við heilsugæslulækna og ein af hugmyndunum sé að hafa símsvörunarkerfi, þar sem fólk lesi inn skilaboð og læknirinn hringir síð- an þegar vel standi á. Tregðulögmál- ið hafi stjórnað því að ekki hafi verið úr bætt, enda kerfið bæði flókið og þungt. Hann segir að landlæknisembætt- inu hafi einungis borist örfáar kvart- anir um skort á þjónustu eða að- gengi hjá heimilislæknum á þeim sex mánuðum sem hann hefur starfað hjá embættinu. Einn sjúklingur kvartaði yfir því að komast ekki að í símatíma og tvisvar var kvartað und- an margra daga bið hjá heimilis- lækni. Utan af landi berast ekki kvartanir á veittri þjónustu heldur um skort á læknum. Hjá flestum heimilislæknum er ákveðinn símatími daglega. Hjá sumum er þó sá háttur hafður á að móttökuritararnir taka niður skila- boð og síðan hringir læknirinn þegar vel stendur á. Katrín Fjeldsted, for- maður Félags íslenskra heimilis- lækna, telur að almennt hringi lækn- ar til baka þegar slíkt fyrirkomulag er. Hún tekur fram að móttökuritar- ar séu upp til hópa samviskusamt fólk, sem sinni starfi sínu af mikilli kostgæfni og langt umfram það sem á þá sé leggjandi. Hún segir þó að mannleg mistök geti alltaf átt sér stað og kveðst ekki geta tekið fyrir að mikil yfirhleðsla geti orsakað að hringingar farist fyrir. Koma sjúk- linga á heilsugæslustöð hafi forgang fram yfir símann. Björn Guðmundsson, yfirlæknir Heilsugæslustöðvarinnar í Kópa- vogi, segir að sama kerfi hafi verið hjá þeim um tíma, en það hafi ekki reynst vel. Þegar sjúklingamóttöku var lokið undir klukkan fimm sátu læknarnir stundum eftir með 20 skilaboð. Hann segir að hvert símtal geti tekið allt að tíu mínútur og þá ekki vegna samtalsins sjálfs heldur vegna þess hversu erfitt getur verið að ná í sjúklinginn. Sem dæmi nefnir hann að símtalið geti þurft að fara í gegnum skiptiborð fyrirtækis, þegar samband næst hafi viðkomandi kannski skroppið frá, það geti verið á tali og því þurft að marghringja og svo framvegis. Þeir hafi því gefist upp á þessu fyrirkomulagi. Síminn ofnotaður Viðmælendur blaðsins töldu al- mennt, að símatímarnir væri ofnot- aðir og andstaða þeirra gagnvart „símalækningum" er mikil. Þeir telja það ekki vera fagleg vinnubrögð. Þar fyrir utan hafi komið tilmæli frá landlækni um að takmarka slíkar lækningar. Símatíma eigi fremur að ÞJÓNUSTAN EYKST HRÖÐUM SKREFUM í ÞJÓÐFÉIAGINU LÆKNAR dregist aftur úr? Almenningur kvartar yfír að erfítt sé að ná í heimilislækna og of löng bið sé eftir sérfræðingum. Hildur Friðriksdóttir leit- aði álits nokkurra lækna á þessu og öðr- um umkvörtunum almennings á læknis- þjónustunni. Margvíslegar og flóknar ástæður liggja hér að baki, þar sem heilsupólitík stjórnvalda skiptir máli, skortur á læknum, uppbygging launakerf- is sérfræðinga svo og skipulagning hverr- ar heilsugæslustöðvar og sérhvers læknis, sem og viðmót starfsfólks. nota til að fá almennar upplýsingar og niðurstöður úr blóðprufum og slíku en ekki til greiningar á sjúk- dómum. Katrín Fjeldsted var þó fremur á móti því að símatímar væru notaðir til að fara yfir niðurstöður úr rannsóknum en sagði að það færi eftir eðli málsins hvemig það væri gert. Stundum vildi læknirinn hringja í sjúklinginn en í sumum til- vikum væri betra að sjúklingur kæmi á stofu, þar sem þeir gætu far- ið saman yfir niðurstöðurnar og ákveðið framhaldið. Mjög stór hluti símtala virðist tengjast endumýjun lyfseðla, en að því verður vikið hér á eftir. I þjónustukönnun, sem gerð var á heilsugæslustöðinni í Kópavogi í fyrra, var almenn ánægja með stöð- ina. Björn Guðmundsson yfirlæknir segir að það sem skorið hafi sig úr og fólk var óánægt með var símatím- inn, sem er hálftími á dag hjá hverj- um lækni. „Við vitum að fólk gerir orðið meiri kröfur, þar sem allir em að flýta sér og oft fær fólk ekki frí úr vinnu til að fara til læknis. Því er ákveðinn þrýstingur á okkur að vera með lengri símatíma. Hitt er annað mál að við höfum ákveðinn takmark- aðan tíma úr að spila. Við teljum honum betur varið í að fólk komi á stofu þar sem læknirinn á auðveld- ara með að átta sig á ástandinu. Sé fólk með hósta þá teljum við ekki rétt að meðhöndla slíkt með því að skrifa upp á pensilín í gegnum síma né að ákveða eftir lýsingu á útbrot- um hvernig meðhöndla eigi þau. Einnig hringir fólk út af vottorðum, en í þeim tilfellum er til dæmis ætl- ast til þess að læknir hafi skoðað við- komandi," sagði Björn. Þá má reikna með að hluti fólks noti símann í stað þess að koma á heilsugæslustöð til að spara peninga. I Gallup-könnun, sem gerð var vorið 1998 frestuðu tæplega 15% eða hættu við að fara til læknis á síðustu 12 mánuðum fyrir könnunina vegna fjárskorts. Þetta átti einkum við um konur, yngra fólk og þá tekjulægstu. Fjárhagslega skiptir það lækninn hins vegar ekki máli hvort hann fær sjúkling á stofu eða afgreiðir mál hans í gegnum síma. „Við gætum þess vegna verið í símanum allan daginn,“ sagði einn þeirra. Með aukinni teymisvinnu starfs- fólks heilsugæslustöðvanna hefur æ meira rutt sér til rúms að sjúklingi sé vísað á hjúkrunarfræðing hringi hann vegna aðkallandi vandamála. Sigurður Guðmundsson segir að með auknu sérnámi heilsugæsluhjúkrun- arfræðinga, sem menntaðir eru til að greiða úr og meðhöndla tiltekin heil- brigðisvandamál muni þetta aukast enn meir. Einn slíkur hjúkrunar- fræðingur er starfandi á Vopnafirði og segir Sigurður að mikil ánægja sé með starf hennar þar. „Þetta er ein þeirra lausna sem við viljum horfa til vegna vaxandi uggs manna af minnkandi mannafla innan heilsu- gæslunnar á landinu öllu,“ sagði hann. Þeir sem blaðið ræddi við töldu al- mennt að of fáir sjúklingar nýttu sér viðtöl við hjúkrunarfræðingana. Töldu menn að skýringin gæti verið sú, að menn vildu fremur tala við lækninn, en í fleiri tilfellum virðist sem ókunnugleiki á starfsemi stöðv- arinnar sé ástæðan. „Hjúkrunar- fræðingar geta leyst úr mjög mörg- um málum og það er gott fyrir okkur að svolítið sé búið að aðgreina það sem við fáum í hendumar," sagði Bjöm Guðmundsson. Á heilsugæslustöðinni á Seltjam- arnesi og víðar hafa menn tekið til þess ráðs að senda út fréttabréf um starfsemi stöðvarinnar. Endurnýjun lyfseðla Á heilsugæslustöðinni í Fossvogi var gert átak 1997 markvisst til að fækka innhringinum á stöðina, en þar getur fólk ennþá hringt milli kl. 8 og 17 og fengið samband við lækni eða hjúkrunarfræðing eða skilið eftir skilaboð um að hringt sé í viðkom- andi. Þar sem mikill hluti símtalanna var beiðni um endumýjun lyfseðla var fjölnota lyfseðlum fjölgað og Morgunblaðið/Ásdís STUNDUM getur þurft mikla þolinmæði til að bíða eftir því að komast að hjá læknum. gildir lyfseðilinn í þann tíma sem læknirinn telur eðlilegt að líði á milli þess að sjúklingurinn komi í eftirlit. Þegar endumýja á lyfseðlana vilja læknarnir fá fólkið í skoðun til að at- huga hvort breyta þurfi lyfja- skömmtum, hætta lyfjagjöf og al- mennt til að fylgjst með heilsu og ástandi sjúklingsins. Þómnn Ólafsdóttir hjúkrunarfor- stjóri og rekstrarstjóri Heilsugæslu- stöðvarinnar á Seltjamamesi leggur áherslu á mikilvægi eftirlitsins í sam- bandi við fjölnota lyfseðla. „Við mun- um í framtíðinni reyna að stuðla að notkun þeirra og þannig halda fólki í eftirliti. Það er áríðandi að fólki átti sig á mikilvægi þess að koma í reglu- legt eftirlit í stað þess að líta svo á að það geti bara látið endumýja lyf- seðlinn með einu símtali." Víða tekur hjúkranarfræðingur niður beiðni um nýjan lyfseðil sem læknirinn hringir í viðkomandi apó- tek. Víðast þarf að hringja fyrir há- degi vilji fólk fá lyfseðilinn afgreidd- an samdægurs. Bið á biðstofu Ein af umkvörtunum sjúklinga snýr að biðtíma á biðstofu. Önnum köfnu fólki þykir sér misboðið þegar það er látið bíða lengi umfram pant- aðan tíma. Þar koma ýmsar ástæður til, eins og ef læknar veita sjúkling- um of knappan viðtalstíma eða sjúk- lingar virða ekki tímamörk, en hvort tveggja veldur seinkandi keðjuverk- un. Sum erindi eru þess efnis að þau þurfa lengri úrlausnartíma. Viti sjúklingur af því fyrirfram þarf hann að bóka tvöfaldan tíma, en almennt virðist fólk ekki hafa hugmynd um að þessi möguleiki er fyrir hendi. Þá getur komið fyrir að læknir verði að sinna bráðatilfelli eða fara í bráða- vitjun, en að öllu jöfnu er vitjunum sinnt eftir vinnutíma séu veikindin ekki þeim mun meir aðkallandi. Tölvupóstur Sigurður Guðmundsson landlækn- ir er hlynntur notkun tölvupósts og segist hafa notað hann töluvert sjálf- ur í samskiptum við sjúklinga sína áður en hann tók við embætti land- læknis. Skoðanir annarra lækna eru líklega jafn mismunandi og þeir eru margir. Sumir benda á að það taki líka tíma að svara tölvupósti og það sé hrein viðbót við símatímann. Og þá kemur aftur að því sem Björn Guðmundsson benti á, að læknar hafa ekki nema ákveðinn tíma til að spila úr og því verði að takmarka
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.