Morgunblaðið - 08.08.1999, Blaðsíða 36

36 SUNNUDAGUR 8. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
SKOÐUN
REYKJAVÍKURFLUGVÖLLUR
RÉTT eftir áramótin birtist grein í
Morgunblaðinu eftir Friðrik Han-
sen Guðmundsson verkfræðing um
flugvöll í Skerjafirði. Birti hann tii-
lögu um staðsetningu hans og gat
hann þess að hann hefði gert hana í
samstarfi við Islenska aðalverk-
taka. Síðan hefur hann og ýmsir
aðrir ritað um málefnið. Hugsunin
bak við þetta var að Islenskir aðal-
verktakar fengju landsvæðið þar
sem Reykjavíkurflugvöllur stendur
til umráða sem byggingarland
gegn því að fyrirtækið gerði nýjan
flugvöll við Löngusker úti í Skerja-
firði í staðinn. Greininni fylgdi
mynd eða réttara sagt skissa af
flugvallarhugmyndinni. Um skiss-
una ætlar höfundur þessarar
greinar ekki að ræða frekar þar
sem henni hefur verið hafnað. I
framhaldi af þessari grein var þátt-
ur í sjónvarpinu um málið. Honum
stjórnaði hinn góðkunni fréttamað-
ur Ómar Ragnarsson. Sem viðmæl-
. andi Friðriks valdi hann fuglafræð-
ing Ólaf K. Nielsen. Ekki ætla ég
að gera lítið úr frammistöðu hans,
en hann er efalaust eins fær og
fuglafræðingur verið getur. En það
var annað sem sló mig. Nú er
framtíð flugvallarins alvörumál
bæði frá sjónarmiði samgangna og
skipulags borgarinnar en þó kallar
stjórnandinn fuglafræðing til að
ræða málin. Þetta eitt sýnir algert
dómgreindarleysi stjórnandans.
Fyrst útskýrði höfundurinn hug-
, myndina og síðan romsaði stjóm-
andinn einhverjum tölum um fjar-
lægðir sem ferðafólk þarf að leggja
á sig ef innanlandsflugið yrði flutt
til Keflavíkur (en gleymdi auðvitað
slysahættunni á leiðinni) og undir
lokin sneri hann sér að fuglafræð-
ingnum og spurði þeirrar spurn-
ingar sem orðin er klassísk: Hvaða
áhrif hefur mannvirkið á fuglalífið?
Nú, hinn svaraði að margt væri um
æðarfulg á firðinum en jaðrar fyll-
inganna yrðu gerðir úr stórgrýti
sem ætti afar illa við æðarfuglinn.
Þar með datt andlitið af stjómand-
anum og viðtalinu lauk skömmu
síðar.
Blaðaskrif um framtíð flugvall-
■. arins hafa til þessa snúist að vem-
legu leyti um fuglalífið í Skerjafirð-
inum. Spurningin: Hvað segir fugl-
inn heyrist oft líka þegar rætt eru
um virkjanalónin væntanlegu uppi
á hálendinu og víðar. Hvernig var
til dæmis um Þjórsárverin? Heið-
argæsin í hættu! Samt flæðir hún
víða og er komin langt norður á
Jökuldalsheiði. Mikill skaðvaldur á
gróðri. Úrtölufólkið lætur hátt ef
sést til gröfu uppi á öræfum. En
hverjir hafa hugleitt
það hvort lón langt
inni á öræfum geti síð-
ar með tímanum orðið
yndisstaður fyrir
menn og jafnvel fugla?
Þeir sem alast upp í
sjávarplássum verða
gjarna sjómenn. Eins
verður það að þeir sem
í æsku hafa flugvélar
fyrir augunum fá
áhuga á fluginu og af
vellinum hafa þeir
fyrst lyft sér upp í
heiðloftið bláa. Segja
má því með nokkram
rétti að lega vallarins
við bæjardyrnar hérna hafi stuðlað
að því að flugið er orðið svo veiga-
mikið í þjóðlífinu sem það er. Hér
hefur sannarlega verið vagga þess
og þá má spyrja hvernig væri því
háttað ef við hefðum ekki eignast
einmitt þennan flugvöll?
Annað er að Reykjavík sem höf-
uðborg landsins ber beinlínis
skylda til að sjá til þess að sam-
göngur við aðra landahluta séu
greiðar og taki ekki of langan tíma.
Raunar má segja að hún hafi líka
skyldur gagnvart nágrannabæjar-
félögunum sem hún hefur stutt að
ýmsu leyti, þrátt fyrir að þau hafi
ekki kunnað að þakka fyrir sig.
Þeir agnúar sem helst hafa farið
fyrir brjóstið á mönnum vegna
legu vallarins era þeir að hann
hindrar stækkun miðborgarinnar í
suðurátt og að háreysti frá flugum-
ferðinni traflar ró manna. Lang-
mest er ónæðið frá smávélunum
vegna þess hve oft þær era á ferð-
inni og þá alloft fram eftir kvöldi.
Borgarstjórninni er sérstaklega
annt um miðborgina og vill gera
veg hennar sem mestan en það eru
takmörk fyrir hvað má þétta
byggðina þar frá því sem hún er í
dag. Byggð á flugvallarsvæðinu
gæti bætt þar allmikið úr, en ekki
má heldur gleyma því að langflest-
ir borgararnir búa annars staðar.
Helst safnast fólk saman í mið-
borginni á hátíðar- og gleðistund-
um.
Segja má að flugvöllurinn sé
bam síns tíma sem hefur gegnt
þýðingarmiklu hlutverki á sínu
sviði. Á liðnum árum hefur starf-
semin þar veitt hundruðum manna
vinnu og bætt við tekjur borgar-
innar. Verði flugvöllurinn fluttur
flyst sú starfsemi frá borginni að
veralegu leyti. Á honum eru ýmis
mannvirki sem fellur líklega í hlut
borgarinnar að bæta fyrir ef hann
verður lagður niður og hér er vafa-
laust um milljarða
króna verðmæti að
ræða. En hvað er
hægt að reikna með
mikilli búsetu á flug-
vallarsvæðinu? Varla
væi'i um að ræða
meira en 3.000 til
5.000 manna byggð.
Sá bæjarhluti sem þar
gæti risið kæmi ekki
til með að tengjast
beint miðborginni
vegna Tjarnarinnar.
Það var ekki ætlun
höfundar að tíunda
kosti og galla stað-
setningar flugvallarins
en vegna margra misvísandi greina
lætur hann það sem hefur komið
fram fljóta með. En með þessum
orðum vill hann koma fram með
hugmynd hvernig draga má stór-
lega úr háreystinni frá flugumferð-
inni.
Hávaði
*
A suður- og austur-
hluta Reykjavíkurflug-
vallar er engin byggð,
sefflr Olafur Pálsson.
Hann leggur til, að þar
verði afmarkað at-
hafnasvæði fyrir eins-
hreyfíls- og léttar
tveggj ahreyflavélar.
Eins og fram hefur komið valda
smávélarnar mesta ónæðinu, í
þeim hópi era kennsluvélar, aðrar
einshreyfilsvélar og léttar tveggja-
hreyflavélar og verður hér fjallað
sérstaklega um þær. Mest hefur
verið kvartað undan kennsluvélun-
um þegar þær æfa lendingar á
brautunum. Þurfa mjög stutta
braut, snerta rétt brautina og
fljúga hring og snerta aftur, endur-
taka það mörgum sinnum. Nú hafa
samgönguráðherrann og borgar-
stjórinn komið sér saman um að
beina þessum æfingum frá vellin-
um með því að í nánustu framtíð
verði gerð snertiflugbraut hér í ná-
grenninu. Við þetta er það að at-
huga að vegna ríkjandi vindátta
þarf að hafa tvær brautir en ekki
eina vegna þess að léttar vélar þola
lítinn hliðarvind. Þá má gera ráð
fyrir að á slíkum flugvelli þurfi að
halda uppi einhverri lágmarks-
þjónustu. Þrátt fyrir þetta má bú-
ast við að vélarnar verði viðloðandi
að talsverðu leyti á Reykjavíkur-
flugvelli eftir sem áður, vegna þess
að lendingar eru aðeins einn þáttur
flugnámsins. Og ekki má gleyma
því að fleiri smávélar eru á vellin-
umen kennsluvélarnar.
Á suður- og austurhluta Reykja-
víkurflugvallar er engin byggð
a.m.k. ennþá. Til að minnka ónæðið
enn frekar, er hugmynd mín sú að
á því svæði mætti afmarka at-
hafnasvæði fyrir allar þær minni
vélar sem minnst er á hér að fram-
an, fyrir allar einshreyfilsvélar og
léttar tveggjahreyflavélar. Þær fá
skemmri brautarlengd til að at-
hafna sig á en fljúga jafnframt
hærra yfir hin byggðu svæði borg-
arinnar og valda þar með minna
ónæði.
I reglum Alþjóðaflugmálastjórn-
arinnar um flugvöll er gerður
greinarmunur á blindlendingar-
flugbrautum og flugbrautum til
sjónlendinga. Umræddar flugvélar
falla undir síðari flokkinn nema þá
í alveg sérstökum tilfellum. Hver
flugvélargerð krefst ákveðinnar
lengdar flugbrautar til að athafna
sig á. Lítil vél þarf stutta braut en
stór að jafnaði langa. Segja fram-
leiðendur þeirra til hvaða kröfur
era gerðar til brautarlengdar fyrir
hverja tegund.
Til að gera málið einfalt skal því
hér slegið föstu að tvær flugbrautir
séu á flugvellinum sem skerast
nærri miðju hans. Lengd NS-
brautar verður hér talin 1.800 m en
AV-brautar 1.450 m.
I reglum Alþjóðaflugmálastjórn-
arinnar um flugvelli er flugbraut-
um skipt í fjóra flokka:
Flug- Minnsti Minnsti
brautar- bratti halii
lengd í flugtaki í lendingu
l.fl. Styttri en 800 m 5% 5%
2. fl. 800-1.200 m 4% 4%
3. fl. 1.200-1.800 m 2% 3,33%
4. fl. yfir 1.800 m 2% 2,5%
Umræddar flugvélar falla undir
fyrsta flokkinn. Sumar hverjar
geta jafnvel lent á mun styttri
braut en þessum 800 m. En hér á
flugvellinum hefja þær nú flugið
oft á brautarenda og hafa þá full-
langa brautina fyi'ir framan sig. Til
skýringar vill undirritaður nefna
nokkur dæmi.
Flugvél stendur á norðurenda
NS-brautarinnar og undirbýr flug-
tak með þeim gný sem hún orkar.
Framan við sig hefur hún 1.800 m
langa braut en þarf aðeins 800 m.
Ólafur Pálsson
Með því að athafna sig inni á
brautinni hefði hún getað hlíft ná-
grenninu við hávaðanum. - Sama
má segja um aðra sem snertir
brautina nærri endanum. - Ef endi
800 m langrar brautar væri til
dæmis ákveðinn um 300 m frá suð-
urenda NS-brautar hefur flugvél í
flugtaki 800 m og 700 m þar að
auki framundan. - Hliðstætt má
segja um AV-brautina, flugtak til
austurs getur vel hafist 5-600 m
austar en það gerir nú og þar með
minnkað ónæðið. - Við lendingu er
þá líka óþarfi að vélar skríði rétt
yfir umferðina á Suðurgötunni eins
og oft kemur fyrir.
Eins og hér er greint frá að
framan er hér aðeins átt við litlar
vélar sem mestu trufluninni valda.
Á það skal líka bent að í töflunni
sést að vélarnar geta komið hærra
að og stigið brattar en aðrar í
hærri flokkunum og þar með látið
minna í sér heyra. Fyrir vélar af
stærri gerðinni og vélar í blind-
lendingu eru flugbrautirnar síst of
langar.
En hvað þarf til þessara breyt-
inga? I fyrsta lagi viljann, þá þarf
að mála hin nýju takmörk á braut-
irnar og bæta nokkram lendingar-
ljósum við og að lokum ákveða
lendingarreglur fyrir hinar stuttu
brautir og í framhaldi af því að
halda námskeið fyrir flugstjórnar-
mennina og flugkennara. Það er
allt og sumt og kostar sáralítið.
Þá er það Tjörnin. Vatnasvæði
hennar takmarkast í stórum drátt-
um af Hringbraut, þaðan í Öskju-
hlíð, að Loftleiðahótelinu, í norð-
vestur við AV-flugbrautina og
norður eftir við Suðurgötuna.
Drjúgan skerf vatnsins til Tjarnar-
innai- leggja hin víðáttumiklu mal-
bikuðu svæði flugvallarins. Nú er
augljóst að vatnsrennsli til hennar
hefur minnkað talsvert á undan-
förnum árum og eru þær ástæður
helstar að lögð hefur verið holræs-
islögn meðfram flugvallarsvæðinu
að norðanverðu, byggingar reistar
á svæðinu, mýrarsvæði ræktuð svo
jarðvegurinn geymir ekki eins vel
vatn. Merki þessa sýnir hið
grugguga vatn Tjarnarinnar. Að
öllu óbreyttu kemur einhverntíma
að því að lögð verður sérstök
vatnslögn að henni til að bæta
vatnið. Reyndar hefur hinn ágæti
fuglafræðingur skýrt frá því að
Tjarnarvatnið endurnýi sig 24 til
25 sinnum á ári, en það getur hver
maður séð að það getur ekki átt sér
stað, því þá væri vatnið ekki svona
sóðalegt. Verði flugvallarsvæðið
nýtt undir íbúðabyggð, þá mun enn
minna vatnsmagn renna að Tjörn-
inni og verður að taka það með í
dæmið. Satt að segja er Tjörnin nú
í dag hálfgerður drallupollur
(a.m.k. að haustlagi) og er það
varla ánægjuefni fyrir okkar ágæta
borgarstjóra þegar hann kemur
galvaskur til vinnunnar að morgni
og speglar sig í honum.
Höfundur er verkfræðingur.
Heimur viðskiptanna
er á mbl.is
Fylgstu með viðskiptalífinu
á Viðskiptavef mbl.is
|§)mbl.is
^ALL.TAf= GITTH\SAÐ IMÝTI