Morgunblaðið - 08.08.1999, Blaðsíða 30

30 SUNNUDAGUR 8. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
JOHN Mulvaney framkværadastjóri Brunna hf. með sýnishorn af fljótandi ís.
Morgunblaðið/Ásdís
FLJOTANDIIS TRYGGIR
FERSKARIVÖRU
eftir Soffíu Haraldsdóttur
BRUNNAR hf. hafa þróað
nýja kælitækni þar sem
sérstakar ísvélar fram-
leiða ískristalla í míkron-
stærðum. Smæð kristallanna gerir
það að verkum að ísinn er fljótandi
og afar auðveldur í notkun.
Fyrr á þessu ári fóru forsvars-
menn Brunna þess á leit við John
P. Mulvaney að hann stýrði fyrir-
tækinu í hertri sókn á erlenda
markaði. En hvað rekur stjórn-
anda, sem hefur farsælan feril að
baki hjá stórfyrirtækjum í Banda-
ríkjunum, til að taka við litlu fyrir-
tæki á íslandi?
„Ég hef verið 25-30 ár í mat-
vælaframleiðslu. Starfsferill minn
hefur einkennst af því að snúa
rekstri til betri vegar, skipuleggja
verksmiðjur og sameina rekstur. I
20 ár starfaði ég hjá Nabisco í
Bandaríkjunurh, meðal annars sem
framkvæmdastjóri rekstrarsviðs
og um tíma sá ég um rekstur á 10
verksmiðjum þar sem störfuðu um
2.000 manns. Þegar samþjöppun
og hagræðingarferli innan fyrir-
tækisins lauk þá fór ég. Þá hafði
verksmiðjum fækkað úr 22 talsins
niður í 7. Ég sá því betri tækifæri í
að færa mig til og fór yfir til Drake
Bakeries en þegar það fyrirtæki
var selt þá hætti ég.
Þá var haft samband við mig
vegna þessa starfs á Islandi og
þar sem mig hefur alltaf langað til
að stýra fyrirtæki erlendis þá
vakti þetta áhuga minn. Ég byrj-
aði á að heimsækja viðskiptavini
fyrirtækisins í Bandaríkjunum til
að skoða vélar sem Brunnar fram-
leiða og heyra hvað viðskiptavin-
irnir höfðu um þær að segja. Eftir
það kom ég til íslands og ræddi
við Tómas Þorvaldsson stjórnar-
formann fyrirtækisins og Kjartan
Ragnarsson, stofnanda þess. Ég
sá þá eldmóð þeirra sem að þessu
standa auk þekkingar á tækninni
VIÐSKffTI ÆVINNULÍF
Á SUIMNUDEGI
► John P. Mulvaney lauk námi í viðskiptafræðum frá ríkishá-
skólanum í New York og hefur meira og minna starfað í mat-
vælaiðnaði eftir það. Á árunum 1966-1974 sinnti hann ýmsum
ábyrgðarstörfum hjá Central Soya Company. Þaðan flutti
hann sig til stórfyrirtækisins Nabisco og gegndi, á þeim 20 ár-
um sem hann starfaði þar, ýmsum stjórnunarstörfum. Árið
1994 sagði hann skiiið við Nabisco og gekk til liðs við Drake
Bakeries, 200 milljóna dollara bökunarfyrirtæki, sem aðstoð-
arforstjóri. Nú er hann kominn til íslands og starfar sem
framkvæmdastjóri framleiðslufyrirtækisins Brunna hf. Mul-
vaney er fráskilinn og á fjögur börn.
sjálfri. Áskorunin vakti áhuga
minn og hér er ég,“ segir John
Mulvaney.
Fljótandi ís kælir hraðar
„Megináherslan í rekstri Brunna
er á það sem við köllum fijótandi ís.
Við framleiðum vélar sem búa
hann til, en það er töluverður mun-
ur á honum og öðrum ís. ísinn hef-
ur silkimjúka áferð og smæð krist-
allanna í ísnum gerir það að verk-
um að hægt er að umlykja, til
dæmis, fisk alveg og kæla hann 10
sinnum hraðar en með venjulegum
ís. Því fyrr sem fiskurinn er kæld-
ur niður í það hitastig sem sóst er
eftir, því betur halda ferskleikinn
og gæðin sér. Það hafa verið gerð-
ar á þessu rannsóknir hér á landi
og munurinn er mikill á þeim fiski
sem kældur er í íljótandi ís og
þeim fiski sem er kældur í venju-
legum ís. Hinn fyrmefndi heldur
ferskleika sínum mun betur. Við
erum því að bjóða mjög lífvænlega
tækni sem getur gefið viðskipta-
vinum okkar forskot í samkeppni.
Við teljum okkur vera að framleiða
betri vöru en helstu keppinautar
okkar, enda erum við ekki einungis
að vinna nýja markaði með þessum
vélum heldur hafa fyrirtæki fjar-
lægt vélar keppinautanna til að
taka inn okkar vélar. Ég fullyrði
því að við séum með gæðavöru í
höndunum sem gefur ekki einungis
forskot í vinnslu og veiðum á fiski
heldur líka í ýmissi annarri notk-
un.“
Ýmsir notkunarmöguleikar
Mulvaney segir Brunna vera á
byrjunarstigi og stefni á alþjóða-
markað í meira mæli. Hann segir
að nú sé markvisst unnið að því að
leggja mat á markaði fyrirtækisins
og vaxtarmöguleika.
„Það er fremur auðvelt að selja
vöruna hér á íslandi því að smæð
markaðarins gerir að verkum að
menn frétta af vörunni með því að
tala um hana sín á milli. Á erlend-
um markaði þurfum við hins vegar
að markaðssetja vöruna mun betur
en hefur verið gert hér. Við höfum
þegar selt ísvélarnar til ýmissar
notkunar í nokkrum löndum, s.s. á
Spáni, Hollandi, Bandaríkjunum,
Hjaltlandseyjum og auðvitað hér á
íslandi. Auk þess er verið er að
ganga frá samningum um sölu til
Irlands og E1 Salvador.
Notkunarmöguleikar fljótandi
íss eru miklir í alls kyns kælingu
og þrátt fyrir að fyrirtækið hafi
fyrst og fremst einbeitt sér að sölu
í fiskiðnaði þá hafa jafnframt verið
gerðar tilraunir með aðra mat-
vælamarkaði. Til dæmis er stærsta
bakarí á Spáni með vélar frá okkur
og það gengur vel. Við vorum líka
að framleiða og senda vél til Sviss
sem nota á til kælingar eða fryst-
ingar á matvörum í stórmarkaði.
Það er gert með því að pumpa
fljótandi ís inn í pípurnar í kælun-
um. Einnig má nota fljótandi ís við
loftkælingu og í kjúklingaiðnaði,
svo eitthvað sé nefnt.“
Lækkar kostnað
í fiskútfiutningi
„Þá takmarkast notkun fljót-
andi íss í fiskiðnaði ekki aðeins við
skip og fiskvinnslu heldur má líka
nota hann í útflutningi á fiski. Við
stefnum að því að gera frekari til-
raunir til að sýna fram á að hægt
sé að flytja fisk í fljótandi ís og
auka þannig líftímann. Kostnaður
útflytjenda gæti þannig lækkað
verulega því að hægt væri að
flytja fiskinn með skipum í stað
þess að flytja hann með flugi, sem
er mjög dýrt. Hann er þá kannski
3-4 dögum lengur í flutningi en ef
ferskleikinn helst þá sparast pen-
ingar.
Það hefur líka sýnt sig að hærra
verð fæst fyrir fiskinn á markaði
þegar fljótandi ís er notaður við
kælingu. í Hollandi segjast við-
skiptavinir okkar fá 5-8% hærra
verð en ef notaðar eru hefðbundn-
ar kælingaraðferðir. Á Spáni segja
menn að verðið sem þeir fá fyrir
fiskinn sé 25-30% hærra.
Við viljum ná að vaxa í fískiðnaði
og leitum meðal annars umboðsað-
ila í Noregi og að sjálfsögðu höld-
um við áfram að leggja rækt við ís-
lenska markaðinn. Þegar reynsla
er komin á stórmarkaðskerfið þá
vonumst við einnig eftir að ná ár-
angri þar. Sem og í bökunariðnaði,
allar rannsóknir og reynsla sýnir
að það gengur mjög vel. Auk þess
er ég nú þegar farinn að ræða við
menn í kjúklingaiðnaði hér á landi
og sá iðnaður er mjög stór á öðrum
svæðum, til dæmis í Bandaríkjun-
um og Evrópu."
Mikill vöxtur næstu 5 árin
Mulvaney segir mögulegt að fyr-
irtækið fari á hlutabréfamarkað á
einhverjum tímapunkti en ákvörð-
un um það sé í höndum helstu hlut-
hafa, sem eru bæði bandarískir og
íslenskir fjárfestar.
„Núna erum við að reyna að
auka hlutaféð í fyrirtækinu og sjá
til þess að hluthafar okkar fái mjög
góða ávöxtun af fjárfestingum sín-
um, en fyrirtækið er samt sem áð-
ur á byrjunarstigi. Nýlega gátum
við selt hluti í fyrirtækinu en erum
samt sem áður alltaf að leita að
sterkum fjárfestum til að stækka
fyrirtækið enn meira.
Gerð hefur verið viðskiptaáætl-
un og við erum að vinna með fjár-
festum í áætlunum okkar um
markaðssókn, hverjir umboðsaðil-
ar okkar eiga að vera og á hvaða
svæðum við ætlum að vaxa. Við
höfum gert áætlun um vöxt fyrir-
tækisins og á næstu 3-5 árum mun
það vaxa umtalsvert.
Megináhersla okkar hefur verið
á Island en með sýningum erlendis
og öðrum atburðum mun fyrirtæk-
ið verða betur þekkt. Þess konar
atburðir hjálpa til við að breiða
fréttirnar út hraðar, en við teljum
að við getum leyst málin hvar sem
kæling er notuð. Við seljum heild-
arlausnir í kælingu. Til dæmis selj-
um við kerfi sem heldur ísnum góð-
um í 4-5 daga án þess að hann tapi
nokkru af eiginleikum sínum. Þeir
sem hafa aðgang að sjó, s.s. skip,
nota hann til að framleiða ísinn en
ef sjór er ekki til staðar þá seljum
við viðskiptavininum kerfi sem
framleiðir saltið sem þarf í ísinn.
Við útvegum sem sagt þá tækni
sem hentar þörfum viðskiptavinar-
ins best.“
Samstarf við erlend fyrirtæki
Mulvaney telur að staðsetning
Brunna sé ekki vandamál því að
ekki standi til að framleiða allar
vélar á íslandi og flytja út. Áhersla
sé lögð á að nota tæknina, sem
Brunnar hafa yfir að ráða, í sam-
starfi við framleiðendur í öðrum
löndum.
„Ég ímynda mér að heildaráætl-
anir hluthafa lúti að því að halda
sérstakri tækni eða hluta hennar
hér á Islandi og að vöxtur á erlend-
um mörkuðum verði í gegnum sér-
leyfi eða samstarf við önnur fyrir-
tæki. Þetta gæti jafnvel endað með
mörgum mismunandi deildum, s.s.
einni fyrir stórmarkaðslausnir,
annarri fyrir bökunarlausnir, enn
annarri fyrir kjúklingalausnir og
svo framvegis.“
Aðspurður um galdurinn sem
Mulvaney beitir við að snúa fyrir-
tækjum til betri vegar og ná viðlíka
árangri og hann spáir Brunnum,
segir hann að hvert fyrirtæki sé
sérstakt.
,ÁUtaf þarf að móta stefnu, ná
hópnum saman og setja rétt fólk á
rétta staði. Það er einnig alltaf
nauðsynlegt að fá þann stuðning
sem þarf. Við höfum tæknina og
mitt starf felst í að skipuleggja
hvernig við getum best notað þessa
tækni. Styrkja þarf innra skipulag
fyrirtækis og við höfum gert það
með því að fá til liðs við okkur
sterkt og nýtt fólk.“
Farsæld byggist á löngun
til að ná árangri
„Við hjá Brunnum höfum yfir
tækninni að ráða og nú þurfum við
að einbeita okkur að því að mark-
aðssetja hana. Farsæld okkar