Morgunblaðið - 19.09.1999, Side 20

20 SUNNUDAGUR 19. SEPTEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR

ítUKi'Kp,
Líflínan, Barbara og Kicki.
Píramíði Lone Larsen.
„Hraun og
menn
ií
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
Verk Arnar Þorsteinssonar.
MYNÐLIST
Vestinannaeyjar
ÚTILISTAVERK
24 NORRÆNIR LISTAMENN/
2 HEIMAMENN
Framtiðarverkefni. Opið alla daga og
nætur. Aðgangur öllum heimill.
TRÚLEGA hefur stórum meira
verið hugsað og hoggið í Vest-
mannaeyjum á aflíðandi sumri en í
annan tíma, í öllu falli hef ég engar
spumir af viðlíka athöfnum á eyjun-
um og nú áttu sér stað. Voru hér að
verki 24 aðkomnir norrænir víking-
ar í skúlptúrlist ásamt tveim heima-
mönnum, flestir á miðjum aldri og
yngri. Fóru átökin við grjótið og
hraunið fram vítt og breitt um
Heimaey, og þeim pataldri er enn
ekki að fullu lokið, þar fyrir utan
hefur ekki verið gengið frá stað-
setningu nokkurra verka. Hér var
ekki um frumsköp að ræða hvað
sjálfan athafnavettvanginn áhrærir,
því að það hefur færst í vöxt að
kalla á lík umbrot myndhöggvara
úti um allar trissur, jafnvel Græn-
landi. Eru sums staðar árviss við-
burður, auk þess sem höggmynda-
sýningar í borgum og dreifbýlinu
ásamt sérhönnuðum görðum fyrir
skúlptúrlist spretta upp sem aldrei
fyrr í öllum heimsálfunum fimm.
Skyldar athafnir en að mestu innan
dyra hafa einnig og lengi tíðkast um
málara, teiknara og grafíklistamenn
og það er af hinu góða að listamenn
hittist og skiptist á skoðunum. Til
muna farsælla að þeir taki á verki
en fundi daglangt, skilji fleira eftir
sig en suð í eyrum, óhreina diska og
tóm glös. Þetta lífgar upp
hvunndaginn og líkast til hefur
höggmyndin vinninginn um menjai'
framnínganna, því grjótið og járnið
úti undir berum himni nær til flem
en tvívíð list innan dyra.
Fyrir nokkrum árum átti svipuð
en alþjóðlegri athafnasemi sér stað í
Hafnarfirði og þar sér hennar enn
stað á afmörkuðu svæði, enn einum
skúlptúrgarðinum. Til nánari at-
hugunar, að hópurinn í Vestmanna-
eyjum er svo til hinn sami og í
Grænlandi og má setja spumingar-
merki hér við, því þótt enginn sé í
sjálfu sér að fetta fingur út í það,
eru til fjölmargir myndhöggvarar
aðrir á Norðurlöndum, og þá eru
Færeyingar ekki á blaði en sem
mun hafa sínar ástæður. Að íslend-
ingum undanskildum, sem eru allir
vel þekktir í sínu heimalandi, utan
Vestmannaeyinganna, er hér mikið
til um lítt þekkta listamenn að ræða
þótt það segi minna um gæðin. Nor-
rænir eiga vel að merkja heilan hell-
ing af framúrskarandi myndhöggv-
urum.
Það hefur áður verið fjallað vel og
skilmerkilega um fræmkvæmdina í
Lesbók 31. júlí, forsögu hennar og
framkvæmd í bak og fyrir. Oþarfi
að endurtaka það hér, en þá voru
átökin nýhafin og ýmsir lausir end-
ar óhnýttir. Við það má þó bæta að
kostnaðurinn í það heila mun kom-
inn upp í tíu milljónir og af því mun
framlag norræna menningarsjóðs-
ins hafa numið tveim, hitt eru fram-
lög frá Norrænu stofnuninni á
Grænlandi, menntamálaráðuneyt-
inu, Vestmannaeyjabæ og ýmsum
fyrirtækjum. Vaxi einhverjum þetta
í augum má vísa til þess, að upp-
hæðin er svipuð og þekktur mynd-
höggvari fær fyrir eitt verkefni á
hinum Norðurlöndunum, sem ætti
að láta allar gagnrýnisraddir stein-
þagna. Þetta fékk ég fyrst af öllu að
vita og í óspurðum fréttum er til
Vestmannaeyja kom, þar sem Árni
Johnsen, sem er ábyrgur fyrir hug-
myndinni, var staddur í flughöfn-
inni, og að sjálfsögðu var heilsað
upp á galvaskan þingmanninn.
Avinningurinn felst svo ekki ein-
ungis í verkum listamannanna,
heldur einnig og öðru fremur því lífi
sem heimsókn þeirra fæddi af sér,
og þykir svo eftirsóknarvert úti í
heimi. Kemur greinilegast fram í
því að hverfi sem listamenn flytja í
verða fljótlega þau eftirsóttustu og
dýrustu í stórborgum, þótt þau hafi
áður verið þau ömurlegustu og
skítugustu. Þetta má að marggefnu
tilefni enn einu sinni koma fram, því
á þessu sviði er þroska landsmanna
eitthvað ábótavant.
- Miðað við stuttan undirbúnings-
tíma og stutt vinnuferli hefur vel
tekist í mörgum tilvikum og í sum-
um mjög vel, þó eru enn ekki öll
kurl komin til grafar vegna þess að
sem fyrr segir er sumum verkanna
ólokið og ekki hefur verið ákveðið
hvar önnur verða staðsett. Þegar
öllu er lokið verður ástæða til að
gera sér aðra ferð til Vestmanna-
eyja og rýna betur í verkin í heild
sinni, ekki rétt að kveða hér upp
einn allsherjardóm fyrr en allir sitja
við sama borð. Sum verkanna eru
mjög vel staðsett og drjúg prýði að
þeim, en önnur virka dálítið ódýr og
tilbúin og þó sömuleiðis ekki rétt að
vísa hér til þeirra fyrr en öll eru
komin á sinn stað og heildarmynd
fæst. Heimsókn hluta úr degi er
engan veginn fullnægjandi fyrir
þann sem hér rýnir í hluti. Eitt má
þó koma fram fyrir sérstöðu sína,
sem er hve Erni Þorsteinssyni heíúr
lánast vel með sitt verk. Hér er ein-
faldlega komið skúlptúrverk þar
sem fyrirferðin og þéttleikinn eins
og streymir á móti skoðandanum og
tekur í hendi hans, sem er afar
sjaldgæft um íslenzk skúlptúrverk.
Sér helst stað í bestu verkum Sigur-
jóns Olafssonar og er þó ekki mikið
samband þar á milli. Om hefur farið
höndum um allan steininn og eins og
hitt á sál hans, þannig að hann fær
mál. Skyldi það rétt að verkið sé
ekki fullgert og listamaðurinn hygg-
ist krukka frekar í það, ætti pólitíið
að vera á varðbergi og handtaka
manninn áður en hann vinnur spjöll
Lundi, eftir Pál Guðmundsson.
Gert sérstaklega fyrir bæjar-
veiturnar og staðsett verður á
Stakkagerðistúni. Hoggið með
hamri og meitli í gabbró frá
Hornafirði.
á því! Gild listaverk hafa nefnilega
þann eiginleika helstan, að vera ekki
fullgerð, þar er falinn leyndardóm-
urinn er grípur skoðandann fyrir
framan þau. Það eru einungis slakir
listamenn sem klára verk með full-
komleikann sem draumsýn, útópíu.
Listaverk á alltaf að gefa fyrirheit
um eitthvað á næsta leiti, eitthvað
mikið óskeð og óhöndlanlegt, sem
gerir þau einmitt svo óhagganleg og
fullkomin, hluta af framrás allífsins.
Að klára listaverk, að lesa það í
botn, tæma það, er eins og að stöðva
tímann fyrir fullt og allt, kyrrsetja
framþróunina. Verður fróðlegt að
sjá hvort verk Amar muni njóta sín
jafn vel á snúningspunkti á Stór-
höfða og við Stakkagerðistúnið í ná-
grenni Akóges-hússins, þar sem ég
horfði á það furðu lostinn. Fleira má
gott segja um skúlptúrverkin og
þannig vekur Líflínan (steingarður)
fyrir neðan Eldfell, eftir Barböra og
Kicki upp ýmsar áleitnar hugleið-
ingar. Píramíði Lonu Larsen fellur
vel að umhverfínu, einfalt og hugvit-
samlega útfært verk. Þá hefur Páll
Guðmundsson frá Húsafelli náð að
vekja ásjónu Freymóðs Þorsteins-
sonar bæjarstjóra rækilega til lífs-
ins. Þetta era allt verk á endanlegri
staðsetningu að segja má og þó fleiri
væri hægt að nefna eins og eyra Ma-
rit Bente Norheim og lás Poul Bæk-
höj skal staðar numið á ófullkominni
rýni og beðið þar til allt er komið
upp.
Vil að lokum nefna ánægjulega
heimsókn í lista- og minjasafnið, en
þar eiga Vestmannaeyingar mikinn
fjársjóð sem öllu betur þyrfti að
hlúa að, gera að stolti og sóma stað-
arins.
Bragi Asgeirsson
Fj ölskylduleikritið
Töfratívolí frumsýnt
KULA LUMPUR .*>★
„Eitl frcmsta hótcl heimsins“
flusturfönd Fieitta þijjl
Stóra Taílandsferðin 16. sept. uppseld
3. nóv.: 8 sæti. -12. jan. 2000 örfá sæti.
Undra-Taíland 7. okt.: 6 sæti. 24. nóv.: laus sæti.
12. des. jólaferð, fá sæti. 26. jan:10 sæti.
Eftirsóttar ferðir, sem hljóta lof: „Ótrúíega sRemmtiíegt og ódýrtl*
Þér býðst ekki betri kostur í vetur: 2 v. 4-5* hótei, rómuð fararstjórn,
spennandi staðir og kynnisferðir. Verð frá kr. 104.900.-
‘MftLftSÍ<ll-(Þrenmn s(œr ígegní
Umsögn farþega: Jíöfum aCdrá áðurfmið íjaftyjóða og ódýraferð. !puW<pmml‘
Næsta brottför 9. jan. 2000.
FfROASKKIFSTOFAN
ÍUIMSKLÚBBUR INGÓLFS
Sími 562 0400
Útvalin í alþjóðl. samtökin
EXCELLENCE IN TRAVEL
á PENANGEYJU 5*
JEitt fremsta hótcl heimsins“
Valiö bcsta nýja hótel heimsins 1998. Sérslæðasta hótel Asíu
FJÖLLISTAHÓPURINN
H.E.Y. frumsýnir barna- og
fjölskylduleikritið Töfratívolí í
Tjarnarbíói sunnudaginn 19.
september. Þetta er ævintýra-
leikrit með söngvum og leikjum
þar sem áhorfendur hjálpa til
við framvindu verksins.
I fréttatilkynningu um verk-
ið segir: „Frændi segir Teddu
og krökkunum söguna af Töfra-
tívolíinu og svörtu perlufest-
inni. Fyrir langa löngu var
Kiddi kúreki dæmdur fyrir að
stela svörtu perlufestinni henn-
ar fröken Melónu. Kiddi kúreki
var einn af starfsmönnum
Töfratívolísins, sem birtist einu
sinni á öld. I Töfratívolíinu eru
margir kynlegir kvistir: Brún-
hildur og Lufsa eru systur sem
aldrei eru sammála. Halli
hestamaður eigandi hringekj-
unnar og hesturinn hans, Sörli,
birtast en þeir eru orðnir gaml-
ir og lúnir, enginn vill koma í
svona gamaldags hringekju. Jói
byssa er skotskífustjóri. Aust-
urlenskur guð, spámaður og
doktor Önd eru í tívolíinu en
þar eru einnig Bói og Bóbó, líf-
verðir hins ógurlega prófessor
Vaxmanns, sem á vaxbyssu og
getur því gert vaxmyndir úr
fólki. Tedda, ung stúlka sem er
á réttum stað á réttum tíma
þegar Töfratívolíið bfrtist,
kynnist Þorra þúsundþjala-
smið, starfsmanni tívolísins,
sem hjálpar henni að leita að
perlufestinni svörtu og sanna
þannig sakleysi Kidda kúreka.
Þau verða að passa sig á pró-
fessor Vaxmanni sem vill vaxa
alla. Með hjálp áhorfenda tekst
þeim að finna perlurnar. Eins
og í öllum góðum ævintýrum
endar allt vel, en spurningin er
hvort Töfratívolíið var draumur
eða veruleiki."
Leikarar eru Aino Freyja,
Stefán Sturla, Skúli Gauta,
Brynhildur Björnsdóttir, Níels
Ragnarsson og Gunnar Sig-
urðsson sem einnig er leikstjóri
sýningarinnar.