Morgunblaðið - 04.11.1999, Blaðsíða 1

251. TBL. 87. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 4. NÓVEMBER 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Ratsjárstöð Bandaríkjanna á Grænlandi
Mikil neyð
á Austur-
Indlandi
ÍBÚAR í þorpi á Austur-Ind-
landi bíða þess að bátar ind-
verska hersins komi til að flytja
þá yfir fljót sem rofið hefur
skarð í veginn. Fljótið myndað-
ist í stórrigningum sem fylgdu
fellibylnum sem gekk yfir land-
ið í síðustu viku. Þúsundir
manna fórust í óveðrinu og
mikið tjón varð á mannvirkjum.
Að minnsta kosti 2.000 manns
eru heimilislausir. Mikil neyð
ríkir á svæðinu og er óttast að
hungursneyð og farsóttir kunni
að fylgja í kjölfar náttúruham-
faranna.
■ Öngþveiti/26
Minni líkur taldar á að biluð knývenda hafi valdið EgyptAir-flugslysinu
Otti við að leit muni tefjast
Kairö, Washington. AP, AFP.
SLÆMT veður og öldugangur held-
ur áfram að hamla leit að braki
Boeing-767 farþegaþotunnar sem
fórst skammt undan ströndum
Bandaríkjanna á sunnudag. Leitar-
menn óttast að frekari leit muni
frestast fram á laugardag vegna
slæmra skilyrða. Hingað til hafa að-
eins fundist líkamsleifar eins þeirra
sem voru um borð í vélinni.
Forstjóri egypska flugfélagsins
EgyptAir, Mohhammed Shaeen,
sagði á fréttamannafundi í gær að
knývendur farþegaþotunnar hefðu
verið gerðar óvirkar í vikunni áður
en slysið varð. Upplýsingarnar þykja
draga úr líkum á því að bilun í kný-
vendu annars af hreyflum vélarinnar
hafi valdið slysinu. Meira en tvö-
hundruð manns fórust með þotunni
sem var á leið til Kaíró frá New
York.
Forstjóri EgyptAir tók ekki fram
af hverju knývendurnar hefðu verið
gerðar óvirkar en þær munu ekki
vera skyldur búnaður á þotum af
þessari tagi. Knývendur beina afli
þotuhreyfla í gagnstæða átt miðað
við flugstefnu og þjóna þannig hlut-
verki hemlunarbúnaðar við lendingu.
Upplýst hefur verið að einn áhafnar-
meðlimur EgyptAir þotunnar til-
kynnti um bilun í knývendu annars
af hreyflum vélarinnar áður en hún
hélt áleiðis til New York frá Los
Angeles á laugardag. Vegna þessa
vöknuðu grunsemdir um að kný-
venda annars hreyfils þotunnar hefði
vegna bilunar farið í gang skömmu
eftir flugtak frá New York. Það hefði
þýtt að hreyflar vélarinnar hefðu
farið að vinna hvor á móti öðrum,
með þeim afleiðingum að vélin hefði
orðið stjórnlaus og „skrúfað sig“ nið-
ur til jarðar.
Kom eitthvað
fyrir áhöfnina?
Það þykir einnig mæla gegn „kný-
vendukenningunni" að þotan hrapaði
í beinni stefnu. Upplýsingar Flutn-
ingaeftirlits Bandaríkjanna (NTSB)
gefa til kynna að vélin hafi hrapað úr
33.000 feta hæð og náð 97% hljóð-
hraða áður en hún skall í heilu lagi í
hafið. Samkvæmt þessum upplýsing-
um mun fallið hafa tekið innan við
eina og hálfa mínútu.
Rannsókn slyssins beinist nú með-
al annars að þeim möguleika að eitt-
hvað hafi komið fyi-ir flugmenn eða
áhöfn þotunnar. Komið hefur fram
að flugstjórinn keypti sér líftrygg-
ingu fyrir jafnvirði nokkurra millj-
óna bandaríkjadollara skömmu áður
en slysið varð.
■ Skall heil/31
Motzfeldt setur
þrjú skilyrði
Kaupmannahöfn. AFP.
GRÆNLENDINGAR vilja heimila
endurbætur á ratsjárstöð banda-
ríska hersins í Thule svo hún geti
nýst sem hluti af fyrirhuguðu eld-
flaugavarnakerfi Bandai’íkjanna, séu
Rússar því ekki andvígir, samkvæmt
frétt í danska blaðinu Berlingske
Tidende
Jonatan Motzfeldt, fonnaður
grænlensku landstjórnarinnar, segir
í samtali við blaðið að Grænlending-
ar setji þrjú skilyrði fyrir því að
Bandaríkjamenn fái að endurnýja
stöðina. I fyrsta lagi krefst hann
þess að landstjórnin fái að vera við-
stödd hugsanlegar viðræður banda-
rískra og danskra ráðamanna um
málið, í öðru lagi
vill hann að tryggt
verði að Rússar
séu ekki á móti
endurnýjun, og í
þriðja lagi setur
hann það skilyrði
að framkvæmdir
valdi ekki skaða á
náttúru eða lífríki
landsins.
Boris Jeltsín, forsæti Rússlands,
hefur sent Clinton Bandaríkjafor-
seta bréf þar sem hann varar Banda-
ríkin við afleiðingum þess að koma
upp eldflaugavarnakerfi sem verji
þau fyrir kjarnorkuvopnaárás.
Jonatan
Motzfeldt
Nýr áfangi hafínn í viðræðum um gróðurhúsaáhrif
Búast má við hörðum
deilum á fundinum
Bonn. Reuters.
NÝR áfangi alþjóðlegra viðræðna á
vegum Sameinuðu þjóðanna um
gróðurhúsaáhrif hófst formlega á
þriðjudag, er umhverfisráðherrar
frá 173 ríkjum komu saman til fund-
ar í Bonn í Þýskalandi. Markmið
fundarins er að undirbúa jarðveginn
fyi-ir endanlegt samkomulag um að
draga úr gróðurhúsaáhrifum, en
stefnt er að því að það verði undir-
ritað á næsta ári.
Ymsir óttast að ef mengun heldur
áfram að aukast muni hitastig í and-
rúmslofti jai’ðar hækka enn frekai’,
sem gæti haft afar alvarlegar afleið-
ingar fyrir lífríkið. Búast má við að á
ráðstefnunni í Bonn, sem er fram-
hald Kyoto-viðræðnanna árið 1997,
verði hart deilt um hvernig draga
megi úr mengun án þess að það
komi niður á hagvexti.
Ólík sjdanarmið
Þróunarríki krefjast þess að hin
auðugu riki á Vesturlöndum taki
forystu í baráttunni gegn gróður-
húsaáhrifum með því að draga úr út-
losun mengandi lofttegunda. Banda-
ríkjamenn, sem menga mest allra
þjóða, vilja hins vegar að þróunar-
lönd fallist á ákveðin hámörk meng-
unar, sem hefði það í för með sér að
þau gætu ekki aukið iðnað sinn og
náð forskoti Vesturlanda. Þá hafa
ýmis aðildarríki samkomulagsins
gagnrýnt að útblástur hættulegra
lofttegunda hefur aukist í Banda-
ríkjunum síðan Kyoto-bókunin var
undirrituð, en Bandaríkjamenn eiga
sök á nær þriðjungi koltvísýrings-
mengunar í heiminum.
Einn helsti ásteytingarsteinninn
er deila Bandaríkjanna og Evrópu-
sambandsins um hvort takmarka
eigi heimildir auðugra landa til að
kaupa rnengunarkvóta fátækari
ríkja sem menga minna. ESB telur
að ef ekki verði settar takmarkanir
sé fyrirsjáanlegt að Bandaríkja-
menn muni kaupa mikið magn
slíkra kvóta af þróunarlöndum og
komast þannig hjá því að setja á
óvinsælar mengunai’hömlur heima
fyrir. Mörg þróunarríki eru á bandi
ESB.
Flóð, þurrkar og
hungursneyð
„Hitabreytingar eru orðnar að al-
varlegustu ógninni við tilveru sam-
félaga manna, jui’ta- og dýrateg-
unda og vistkerfa um heim allan,“
sagði Klaus Töpfer, yfirmaður um-
hverfisáætlunai- Sameinuðu þjóð-
anna, í viðtali við AP-fréttastofuna
við upphaf ráðstefnunnar. John
Prescott, aðstoðarforsætisráðherra
Bretlands, tók í sama streng og
sagði að ekki væri lengur spurning
um hvort heldur hvænær alvarlegar
afleiðingar gróðurhúsaáhrifa kæmu
í ljós. Nefndi hann eyðingu regn-
skóga, þurrka og hungursneyð á
harðbýlum svæðum og flóð á lág-
lendi.
Morðárás í Seattle
BYSSUMAÐUR í dökkum frakka
hóf í gær skothríð á skrifstofu
fyrirtækis í Seattle í Bandaríkj-
unum með þeim afleiðingum að
tveir létust og tveir særðust.
Árásin átti sér stað um klukkan
10:30 að staðartíma, eða um hálf
sjö leytið í gærkvöldi að íslensk-
um tíma. Lögregla leitaði enn
árásarmannsins seint í gær-
kvöldi.
Sjónarvottar segja að maður-
inn hafi komið inn um bakdyr
skrifstofunnar og skotið á þá sem
urðu á vegi hans án þess að til
orðaskipta hafi komið. Árásin
var gerð aðeins einum degi eftir
að maður skaut sjö manns til
bana á Hawaii. Á myndinni má
sjá þegar komið er með eitt fórn-
arlamba árásarinnar á sjúkrahús
í Seattle.