Morgunblaðið - 04.11.1999, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 4. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Hörmulegar afleiðingar mjög öflugs fellibyls sem gekk yfír Orissarflri á Indlandi
Eyöilegging af völdum fellibylsins er gífurleg og telja sumir, aö allt að 10.000 manns hafi látið lífíð.
Reuters
• •
Ongþveiti
og skelfíng
í Orissa
Bhubaneswar. Reuters.
MIKIÐ öngþveiti og skelfíng ríkir
meðal íbúa í Orissaríki á Indlandi
en fyrir sex dögum gekk þar á land
mjög öflugur fellibylur. Olli hann
miklum flóðum og talið er, að
nokkrar þúsundir manna hafi
farist. Farið er að skorta mat og
drykkjarvatn og óttast er, að
hættulegar farsóttir séu á næsta
leiti.
Segja má, að stríðsástand ríki í
Orissa en þar vinna meira en 5.000
hermenn við að hreinsa vegi og
koma vistum til nauðstadds fólks.
Ekki er enn vitað hve margir týndu
lífí af völdum fellibylsins, sem er sá
öflugasti frá 1971, en embættis-
menn telja, að þeir séu að minnsta
kosti 3.000. I gær var búið að finna
a.m.k. 350 lík. Indverska blaðið The
Statesman sagði í gær, að margir
óttuðust, að allt að 10.000 manns
hefðu farist en bylurinn olli um 20
milljónum manna meiri eða minni
búsifjum. Eru þúsundir þorpa ein-
angraðar vegna flóða og haft er eft-
ir embættismönnum, að vatns-
flaumurinn hafi hrifið með sér allt
að 1.500 þorp.
Birgðum varpað úr lofti
Vindhraðinn í fellibylnum komst
mest í um 260 km á klukkustund og
öldurnar, sem skullu á strönd
Orissa, voru allt að sex metra háar.
Var þetta annað fárviðrið í i-íkinu á
tveimur vikum. Ekki er vitað
hvernig ástatt er með hrísgrjóna-
ræktunina eða hrísgrjónabirgðirn-
ar en þótt Orissa sé mjög fátækt
ríki framleiðir það um sjö prósent
af indverskum hrísgrjónum.
Indverskar fréttastofur sögðu í
gær, að hungrað og örvæntingar-
fullt fólk hefði látið greipar sópa
um matvæli þar sem þau væri að
hafa en herinn hefur varpað til
fólks birgðum úr lofti. Bill Clinton,
forseti Bandaríkjanna, hefur heitið
að senda matvæli og önnur hjálpar-
gögn fyrir um 150 millj. ísl. kr. og
Alþjóða Rauði krossinn og Rauði
hálfmáninn ætla að leggja tvöfalt
meira af mörkum.
Julian Francis, fulltrúi Alþjóða
Rauða krossins, sagði í Bhubanes-
hwar í gær, að hann teldi, að 5.000
manns eða fieiri hefðu látið lífið í
hamförunum en hann varð vitni að
afleiðingum fellibylsins 1971, sem
kostaði 10.000 manns lífið.
Fréttamenn segja, að á mestu
hamfarasvæðunum megi sjá lík á
víð og dreif og voru hræfuglar
komnir í mörg þeirra. Er óttast, að
alls kyns sjúkdómar í meltingar-
færum og malaría gjósi upp á næst-
unni.
Friðarviðræðurnar
á N-írlandi
Stöðu-
skýrslu
að vænta
Lundúnum. AP, Rcuters.
GEORGE Mitchell, fyrrverandi öld-
ungadeildarþingmaður í Bandaríkj-
unum og sáttasemjari í viðræðum
um frið á N-írlandi, sagðist í gær
vonast til að ljúka í næstu viku end-
urskoðun þeirri sem honum var falið
að gera á friðarsamningnum, sem
kenndur er við föstudaginn langa en
ekki hefur komizt til framkvæmda
vegna ágreinings um afvopnun
skæruliða lýðveldissinna. Hann vildi
þó ekki ýta undir bjartsýni um að
samkomulag um framkvæmd friðar-
samningsins væri í nánd.
„Eg hef ekki dregið dul á að ég vil
ljúka þessu eins fljótt og auðið er,“
tjáði Mitchell blaðamönnum fyrir ut-
an Downingstræti 10 í Lundúnum,
þar sem hann átti viðræður um
stöðu mála við Tony Blair forsætis-
ráðherra.
„Eg fer aftur til Belfast um helg-
ina og hitti deiluaðila á mánudag og
þriðjudag,“ sagði Mitchell. „Ég von-
ast til að Ijúka skýrslu minni fljót-
lega eftir það.“ Hann hefur ekki
sagt hvort hann muni í skýrslunni
leggja fram eigin tillögur til lausnar
deilunni, eða hvort hann muni í
henni eingöngu benda á ástæður
þess að ekki hafí tekizt að brúa bilið
milli deilenda.
Sagði Mitchell málamiðlunarvið-
ræðurnar milli fulltrúa pólitískra
fylkinga mótmælenda og lýðveldis-
sinna tvímælalaust vera mikilvæg-
asta hluta endurskoðunar sinnar, en
þær væru þó aðeins hluti hennar.
Mitchell gerði hlé á viðræðunum í
Belfast á þriðjudag, eftir níu vikna
þrotlaust samningaþref, til að fara á
fund ráðamanna í Dyflinni, Lundún-
um og Washington.
Möguleikar metnir á afvopnun
fyrir umsaminn frest
Mitchell sagðist hafa beðið John
de Chastelain, formann fjölþjóðlegr-
ar nefndar sem hefur yfirumsjón
með því að taka vopn úr umferð á N-
Irlandi, um mat hans á því hvort
raunhæft sé að ætla að mögulegt sé
að ljúka afvopnun skæruliða fyrir
maílok á næsta ári. I friðarsam-
komulaginu umdeilda er kveðið á
um að afvopnun skuli lokið innan
þessa frests; enn sem komið er hef-
ur írski lýðveldisherinn (IRA) þó
enn ekki látið eitt einasta vopn af
hendi.
Rússnesk stjórnvöld segjast ekki ætla að hætta hernaðaraðgerðunum í Tsjetsjníu
Ætla sér að ná allri
Tsjetsjníu á sitt vald
AP
Rússneskur hermaður reynir að hafa hemil á flóttafólki frá Tsjetsjníu
við landamærin að nágrannahéraðinu Ingúsetíu.
Moskvu. Reuters.
ÍGOR Sergejev, varnarmálaráð-
herra Rússlands, sagði í gær að
Rússar hygðust ná allri Tsjetsjníu á
sitt vald og ekki kæmi til greina að
stöðva hemaðaraðgerðirnar sem
hafa staðið í sex vikur. Þúsundir ör-
væntingarfullra flóttamanna biðu
enn við rússneska varðstöð milli
Tsjetsjníu og Ingúsetíu í gær þótt
Rússar hefðu lofað að hleypa þeim
yfir landamærin.
Rússar lokuðu landamærum
Tsjetsjníu fyrir tæpum hálfum mán-
uði eftir að hartnæ'r 200.000
Tsjetsjenar höfðu flúið til nágranna-
héraðanna vegna hernaðaraðgerð-
anna. Rússar sögðust hafa opnað
landamærin fyrr í vikunni en í gær
höfðu þeir aðeins hleypt fimm rútum
yfir þau.
Rúslan Aushev, forseti Ingúsetíu,
kvaðst hafa krafist þess að dóms-
málaráðuneytið og ríkissaksóknari
, Rússlands hæfu rannsókn á lokun
landamæranna þar sem hún gengi í
berhögg við lög.
Ibúi þorps í Tsjetsjníu sagði í gær
að þorpsbúarnir dveldu í kjöllurum
allan sólarhringinn af ótta við
sprengjuárásir Rússa sem hefðu ráð-
ist nokkrum sinnum á þorpið. „Hér
eru útfarir á hverjum degi og alltaf
verið að grafa fólk,“ sagði hann.
Sendinefnd
kannar ástandið
Rússar segja að hernaðaraðgerð-
irnar beinist aðeins að stöðvum
tsjetsjenskra skæruliða, sem þeir
saka um að hafa orðið hartnær 300
manns að bana í nokkrum sprengju-
tilræðum í rússneskum borgum fyrr
á árinu. Sjónarvottar hafa þó stað-
fest að Rússar hafi gert árásir á sak-
lausa borgara, meðal annars hafi
rússneskar herþotur varpað
sprengjum á bílalest flóttafólks sem
reyndi að fara yfir landamærin en
var gert að snúa við. Rússar segja að
skæruliðar hafi verið í bílalestinni.
Sendinefnd á vegum Sameinuðu
þjóðanna hélt í gær til Ingúsetíu til
að kanna aðstæður 175.000
Tsjetsjena sem hafa flúið þangað.
Stofnanir Sameinuðu þjóðanna hafa
átt í erfiðleikum með að hjálpa
flóttafólkinu, meðal annars vegna
árása á starfsmenn þeirra.
Pútín ver árásirnar
Borís Jeltsín Rússlandsforseti,
sem var í fríi við Svartahaf, flýtti
heimferð sinni til að ræða við
Vladímír Pútín forsætisráðherra,
sem sneri aftur til Moskvu í fyrradag
eftir að hafa varið hernaðaraðgerðir
Rússa í Tsjetsjníu á fundi með Bill
Clinton Bandaríkjaforseta í Ósló.
Bandarískir embættismenn sögðu
að Clinton hefði skorað á Pútín að
leita pólitískra lausna á deilunni við
Tsjetsjena en rússneski forsætisráð-
herrann hefði óskað eftir stuðningi
Bandaríkjastjórnar við baráttu
Rússa við tsjetsjenska hermdar-
verkamenn.
Leiðtogar Vesturlanda viðurkenna
ekki Tsjetsjníu sem sjálfstætt ríki og
telja að Rússar hafi fullan rétt til að
grípa til aðgerða gegn tsjetsjenskum
skæruliðum. Bandarískir og evr-
ópskir embættismenn hafa hins veg-
ar sagt að Rússar hafi beitt of miklu
hervaldi og það geti torveldað hugs-
anlegar friðarviðræður.
Rússneskar hersveitir hafa um-
kringt tvær stærstu borgir Tsjetsjníu,
Grosní og Gudermes, og haft var eftir
Sergejev vai-nannálaráðhen-a í gær
að herinn ætti að ná allri Tsjetsjníu á
sitt vald. „Herinn veit að enginn mun
stöðva hann. Verkefnið hefur verið
ákveðið, stuðningm' stjórnarinnar og
einkum forsetans er tryggur.“