Morgunblaðið - 04.11.1999, Blaðsíða 38

38 FIMMTUDAGUR 4. NÓVEMBER-1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Hákon Aðal-
steinsson
Nýjar bækur
• GLOTT ígolukaldann er
eftir skáldið og skógarbónd-
ann Hákon Aðalsteinsson
í fréttatil-
kynningu seg-
ir að Hákon
Aðalsteinsson
sé löngu
kunnur sem
einn okkar
besti hagyrð-
ingur og
sagnamaður.
Endur-
minningar
hans, Það var
rosalegt, sem Sigurdór Sigur-
dórsson skráði, varð metsölu-
bók 1997. í þessum sögum
bregður Hákon upp eftir-
minnilegum myndum, t.d. af
jarðarför, þar sem allir fengu
vel í staupinu, ekki síst prest-
urinn sem flutti óborganlega
útfaraiTæðu. Af bóndanum
sem barnaði mágkonu sína og
taldi sér það heimilt með til-
vísan til konungsbréfs. Af ein-
búanum á Kleif sem hló svo
hátt að drundi í fjöllunum.
Hákoni er hugleikið að
segja frá kynlegum kvistum
og spaugilegum atvikum og
yrkja hnyttnar vísur um at-
burði líðandi stundar. En al-
varlegur tónn er þó aldrei
íjarri.
Útgefandi er Hörpuútgáfan
á Akranesi. Bókin er 184 bls.
Erla Sigurðardóttir mynd-
listarkona myndskreytti bók-
ina. Hönnun ogprentvinnsla:
Oddi hf. Verð 3.480 kr. Bókin
verður cinnig fáanleg sem
hljóðbók með lestri höfundar.
• MÉR líður vel þakka þér
fyrir er ljóðabók eftir Inga
Steinar Gunnlaugsson.
í fréttatil-
kynningu seg-
ir m.a.: „Ingi
Steinar er
ekki hávært
skáld. Hann
knýr ekki bás-
únu en lætur
sér nægja að
blása í flautu
. . . sínaígrænni
lnofi Steinar *
Gunnlaugs- aumardyrð-
son inni, í hverfulu
litskrúði
haustsins. Þó að hann gangi
ekki fram í ofsa er honum tíð-
um heitt í hamsi. Ádeila hans
er gjarnan blandin kaldhæðni
og þar er ekki stóryrðunum
fyrir að fara. Þess vegna hittir
hún í mark. Hann er ekki
orðmargur en myndimar,
sem hann dregur, eru skýrar.
Dýpsti tónninn mótast af ást
og hlýju og hljómbotninn
sjálfur er ljúfsár tregi."
Fyrir þremur árum kom út
eftir höfundinn bókin Sólskin.
Útgefandi er Hörpuútgáfan
á Akranesi. Bókin er 64 bls.,
prentuð í Odda hf. Ljósmynd
á kápu: er eftir höfundinn.
Verð 1.780 kr.
Sýningum
lýkur
Gallerí Fold
Sýningu Erlings Jóns Val-
garðssonar í Galleríi Fold,
Rauðarárstíg, lýkur á sunnu-
dag.
Sýningin sem nefnist Helg-
ur staður er í baksal gallerís-
ins og þar sýnir Erlingur
akrýlmyndir málaðar á striga
og plötur.
Magnús Pálsson sýnir „silfurstóla“ Galleríi í i8
Hugmyndin
um djásnið
I GALLERIINU i8 gefur nú að
líta agnarsmáa „silfurstóla"
Magnúsar Pálssonar, sem opnar
þar sýningu í dag kl. 17. Uppi á
endavegg gallerísins má einnig sjá
myndband með texta sem varpað
er út í Ingólfsstrætið með hjálp
hátalara í anddyrinu.
Á myndbandinu eru silfurstól-
arnir einnig í aðalhlutverki, en þar
eru þeir mun stærri en þeir sem
standa á hillu í galleríinu. Svo
stórir reyndar að Magnús situr á
þeim í myndbandinu - en hann
upplýsir þó að hann sé bara „mix-
aður“ inn. „Þetta gengur dálítið út
á það að sýna hvaða hugmyndir
maður hefur um stærð hluta og
hvernig hlutir verða kannski allt í
einu litlir eða stórir án þess að á
þeim verði fýsísk breyting," segir
listamaðurinn. „Þetta er spurning
um hvernig maður skynjar hlut-
ina."
Hef aldrei unnið með
svona góðmálma áður
Magnús segir aðspurður að
hugmyndin að baki silfurstólunum
sé hugmyndin um djásnið eða dýr-
gripjnn.
„Ég hef aldrei unnið með svona
góðmálma áður,“ segir hann, en
stólarnir eru úr silfri og silfur-
pletti.
Með myndbandinu er texti sem
Magnús hefur talað inn á það og
eins og áður sagði varpar hátalari
hljóðinu alla leið út á götu. Raunar
mun einnig verða hægt að sjá
myndbandið gegnum gluggann ut-
an þess tíma sem galleríið er opið.
Textann segir hann vera absúrd
en afskaplega eðlilega íluttan.
„Mig langar til að vita hvað kemur
út úr því, hvort svona texti sem
ekki hefur samhangandi fær
merkingu við flutninginn," segir
hann.
Óhætt er að segja að Magnús
hafi komið víða við á listferli sín-
um. Hann byrjaði í leikmynda- og
búningahönnun en sneri sér svo að
höggmyndagerð, bókagerð og
gjörningum. Þá átti hann stóran
þátt í stofnun nýlistadeildarinnar
við Myndlista- og handíðaskóla Is-
lands og veitti henni forstöðu í
nokkur ár.
Kennsla geggjaðasta
listgreinin
Eftir Magnúsi hefur verið haft
að listkennsla sé jafnmikil list og
önnur list. „Ég var við kennslu í
allmörg ár og mér fannst einhvern
veginn að kennslan tæki mann all-
an, allt manns ímyndunarafl og
allan listrænan þrótt - og væri þar
af leiðandi listræn tjáning. Ég
setti þetta svona fram sem „state-
ment“ á sýningu í Nýlistasafninu
1984, sem ég kallaði „Kennsla:
geggjaðasta listgreinin". Þar
Morgunblaðið/Ásdís
Magnús Pálsson og silfurstólarnir hans.
sýndi ég mikið af verkum sem ég
hafði unnið með nemendum mín-
um og einnig verk sem þeir höfðu
gert meðan ég var að kenna þeim.
Þetta hefur líka verið sett fram í
bókinni Teaching and learning as
performance art, sem er eftir
Robert Filliou og kom út á sjötta
áratugnum. Það var lykilbók, enda
var Robert Filliou lykilmaður,"
segir Magnús.
Frá árinu 1984 hefur Magnús
unnið að verkum sem hafa á ýms-
an hátt miðað að rannsókn á töl-
uðu máli og tónrænum eiginleik-
um þess. Verkin hafa spannað allt
frá tveggja radda gjörningum upp
í leiksviðsverk og tuttugu radda
kórverk. Enn kveðst hann vera að
prófa sig áfram með hið talaða
mál. „Ég er með nokkur verk til-
búin og hálftilbúin, sem mig lang-
ar að koma fram á næstunni," seg-
ir hann. Aðspurður hvenær og
hvar búast megi búast við að þau
verk verði sýnd og flutt vill hann
þó ekkert láta uppi um sinn.
Sýningin í i8 er opin fimmtu-
daga til sunnudaga kl. 14-18 og
stendur fram til 5. desember.
Váinamöinen í maga Anteros Vipunen, fullur sagna, eftir Vertti
Terasvuori.
Pre Kalevala í
Norræna húsinu
í ANDDYRI Norræna hússins hef-
ur verið opnuð sýningin Pre Kale-
vala. Um er að ræða ljósmyndir eft-
ir fínnska ljósmyndarann Vertti
Terasvuori, tveir búningar eftir
búningahönnuðinn Niinu Pasanen
og vopn úr gömlum við eftir stein-
og silfursmiðinn Eero Taskinen.
Listamennirnir vilja lýsa hvernig
veröldin var fyrir daga Kalevala.
Þau hafa sökkt sér niður í járn-
og steinöldina með sýningu sinni
sem goðsagnir Kalevala eru kveikj-
an að. Sýningin skapar mynd af
tímum fyrir Kalevala, en um þá er
ekki annað til frásagnar en fá-
skrúðugar fornleifar, segir í frétta-
tilkynningu.
Vertti Terásvuori ljósmyndari
hlaut Foto Finlandia-verðlaunin
1991. Hann gerði myndröðina Pre
Er laus við of háann blóðþrýsting - Loksins!
í Er laus vi
[56
-1-
3
Kalevala 1997 og við vinnslu mynda
sinna blandar hann saman mál-
verki og ljósmynd.
Niina Pasanen, lauk námi sem
fatahönnuður frá Taik-listaskólan-
um í Helsinki. Hún hefur aðallega
unnið sem búningahönnuður í kvik-
myndum og í leikhúsi.
Eero Taskinen lauk námi sem
stein- og silfursmiður frá Listaskól-
anum í Lahti. Hann var búsettur á
Papúa Nýju Gíneu og bjó þá meðal
frumbyggja. Hann rekur nú hönn-
unarsetur, Union Design, og leggur
áherslu á skartgripasmíð.
Sýningin stendur til 17. nóvem-
ber. Fjölbreytt dagskrá sem teng-
ist sagnabálkinum Kalevala verður
í Norræna húsinu í nóvember og
desember.
vfj) mbl.is
\LLTAf= eiTTHVAÐ /MÝT~T
Mikill áhugi
á þýðinga-
námskeiði
FÉLAG háskólakvenna
gengst fyrir þýðinga-
námskeiði sem hefst í
kvöld í Odda, húsnæði
félagsvísindadeildar Há-
skóla íslands. Kennari á
námskeiðinu er Halldóra
Jónsdóttir cand. phil. í
dönsku, þýðandi og
orðabókahöfundur.
Halldóra sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að
námskeiðinu væri ætlað
að vera kynning á þýð-
ingarhugtökum og
fræðimönnum í þeh’ri
grein. „Þetta er frekar
ung fræðigrein í há-
skólasamfélaginu þótt
menn hafl reyndar skrif-
að um þýðingar alveg frá því á
miðöldum. Menn hafa í gegnum tíð-
ina sett sér ýmsar reglur um
hvernig þýðingar skuli unnar. Við
munum einnig skoða þýðingar nú-
tímans þar sem við lifum í miklu
þýðingasamfélagi. Mjög mikið af
öllu sem við sjáum, héyrum og les-
um er þýðingar. Þetta er einkenni
allra lítilla málssamfélaga,“ sagði
Halldóra.
„Einnig munum við velta fyrir
okkur hversu langt sé eðlilegt að
ganga í að breyta texta við þýðing-
ar, hversu mikið frelsi hefur
þýðandinn tO að endursegja eða
endursemja textann. Um þetta
hafa verið skiptar skoðanir og sett-
ar fram ýmsar kenningar. Á að
staðfæra textann og láta hann líta
út sem íslenskan eða á hann að
halda einkennum sínum. Praktísk
atriði koma einnig til álita eins og
þýðingar á nöfnum, staðaheitum og
mynt. Við munum skoða ýmsar
tegundir þýðinga og velta fyrir
okkur hvað þýðandinn þurfi að
hafa til að bera tO að geta sinnt
Halldóra Jónsdóttir
þýðandi og orða-
bókahöfundur.
þýðingum sóma-
samlega. Þarf hann
að vera mikill tung-
umálamaður eða
fyrst og fremst góð-
ur íslenskumaður?
Það má líka benda á
að eftir því sem
sjónvarpsstöðvum
fjölgar þá kallar það
á meiri þýðingar.
Hins vegar er
greinilegt að efnið á
að vinnast sem
ódýrast og það kem-
ur niður á þýðing-
unum.
Halldóra bendir á
að talsverð umræða
sé um þýðingar og
fyrir fjórum árum hafi Bókaútgáf-
an Ormstunga hafið útgáfu tíma-
rits um þýðingar sem nefnist Jón á
Bægisá og þar sé að finna fróðlegar
greinar um þýðingar og viðtöl við
þýðendur. „Þýðingar eru menning-
arstarf og tO þeirra verður að gera
talsverðar kröfur.“ Námskeiðið
hefst sem áður sagði í kvöld og
verður vikulega í fjórar vikur tvo
tíma í senn. „Við munum svo gera
hlé þar til í febrúar en koma þá
saman aftur í önnur fjögur skipti
og þá verður námskeiðið með
málstofusniði þar sem starfandi
þýðendur munu koma og segja frá
starfi sínu.“
Að sögn Geiriaugar Þorvalds-
dóttur, formanns Félags háskóla-
kvenna, er aðsókn mikil að nám-
skeiðinu en „allir sem vilja taka
þátt munu komast að. Við höfum þó
í huga að skipuleggja þetta með
öðrum hætti næsta vetur og hafa
fleiri námskeið og sérhæfðari þar
sem aðsóknin núna sýnir að þörfin
fyrir svona námskeið er mikil,“
sagði Geirlaug Þorvaldsdóttir.