Morgunblaðið - 27.11.1999, Blaðsíða 14
14 D LAUGARDAGUR 27. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ÍMMjiuttW^
Hæfni Svetlönu Kostic sem listakokk-
ur hefur spurst út fyrir vinahópinn.
Morgunblaöið/Ámi Sæberg
við góðar undirtektir. Matreiðslu-
bókin mun innihalda rétti á svipaðri
línu en hennar er að líkindum að
vænta í lok næsta árs.
Uppskriftirnar sem hér fylgja eru
tilvaldar svona milli jóla og nýárs, til
að létta ögn „álagið“ sem fylgir hin-
um oft og tíðum þungu en dásam-
legu jólamáltíðum. Proja-brauðið er
einnig tilvalið með heita víninu og
eins með parmaskinkunni sem
snarl fram eftir kvöldi í góðra vina
hópi.
Proja-brauð
2 egg
1 dl matarolía
2 dl Nutana-maísgrautur
2 dl hveiti
1 tsk. lyftiduft
1 dós fetaostur
Hellið jógúrti, eggjum, sódavatni og
olíu saman í skál og hrærið. Bætið
þurrefnunum út í og blandið vel
saman. Fetaosturinn er hrærður
varlega saman við í lokin. Blandan
er sett í eldfast mót eða litla ofn-
skúffu og bökuð í 20 mínútur við
200°C.
Moussaka
____________3 stór eggaldin__________
____________800 g nautahakk__________
____________1 stór laukur___________
____________1 blaðlaukur____________
______________6 egg_________________
____________salt og pipar____________
______________kjötkraftur____________
____________1 tsk. marjoram_________
______________3 dl mjólk____________
hveiti, olía og 2 egq til steikinqar
Afhýðið eggaldinin og skerið þau
eftir endilöngu í 1 cm þykkar
sneiðar. Saltið báðum megin og
látið standa í sigti f 30 mín. Hitið
olíu á pönnu, veltið eggaldinsneið-
unum upp úr hveiti- og eggja-
hræru og steikið báðum megin.
Látið sneiðarnar síðan þorna í
smástund á diski og látið fituna
leka af.
Saxið lauk og blaðlauk smátt og
hitið á pönnu í Vz dl af olíu. Bætið
hakkinu út í og brúnið vel. Kryddið.
Setjið eina röð af eggaldinsneið-
um í eldfast mót, helminginn af
hakkblöndunni yfir og svo koll af
kolli, en eggaldin efst. Mjólkinni, 4
eggjum ásamt marjoram er að síð-
ustu hellt yfir réttinn. Bakist í ofni í
20-30 mínútur við 175°C.
Agúrkusalat
______________1 agúrka_________
______2 dósir sýrður rjómi (10%)__
___________2 hvítlauksrif_________
ögn af salti (má sleppa)
Öllu blandað saman. Einnig gott
með kjúklingakjöti.
2 dósir hrein jógúrt
2 dl sódavatn
ERLENDIR GESTIR - Moussaka í mörgum lögum með Proja-brauði.
Jólin koma
aftur í janúar
Svetbmo/ Kostio kœjur vtru) búuett kér óo
ÍMicii b áratiuj oj keju ásamtfjöUkyldw
sÍHMttiUinkað sér ýmsar imilmÁar veHjur.
AÓrav siðt iwðvebtir kúrv jráv uyyruMAÍaMÁimr
JúcjósUwíw ocj ber ýor kœst jóLakald/ bjaMÁar.
sjaldséðar í heimalandi sínu. Annað
komi í staðinn. „Eftir matinn, þegar
íslendingar bera gjarnan fram
smákökur og kaffi, þá býð ég upp
á Proja-brauð, parmaskinku, súrar
gúrkur og litla lauka og vín með.
Svo situr fólk að spjalli fram eftir
kvöldi."
í Júgóslavíu borðar
maður sjaldan einn
vetlana Kostic flutti til ís-
lands árið 1989 ásamt
eiginmanni sínum og tveimur
börnum. Fjölskyldan býr á
hlýlegu heimili á Seltjarnar-
nesi en þar hefur Svetlana
starfað á líkamsræktarstöð um ára-
bil. Hæfni hennar sem listakokkur
hefur hins vegar spurst út fyrir
vinahópinn og því hefur Svetlana
nú vent kvæði sínu í kross, sett á
laggirnar veisluþjónustu og undir-
býr jafnframt útgáfu matreiðslubók-
ar.
íslensk jél með hangikjöti
Jólahald Kostic-fjölskyldunnar er
með sérstöku sniði því þar á bæ
eru jólin haldin hátíðleg tvisvar
sinnum með stuttu millibili; í des-
emberlok að lúterskum sið og svo
aftur í byrjun janúar til samræmis
við kennisetningar grísku rétttrún-
aðarkirkjunnar.
„Við höldum íslensk jól á að-
fangadag og þá borðum við hangi-
kjöt og opnum pakkana. [ eftirrétt
hef ég Tiramisu og síðan kaffi og
Söru Bernharðs-smákökur á eftir,“
segir Svetlana um leið og hún hellir
rjúkandi tei í bolla.
Vel á minnst, Sörur, er það satt
sem heyrist að Svetlana baki af
þeim margar útgáfur? „Já, ég baka
fjórar útgáfur af Söru-Bernharðs-
kökum,“ segir hún og brosir við.
„Ég baka þær með dökku
súkkulaði og með hvítu súkkulaði,
síðan baka ég Baileys-smákökur
sem eru eins konar tilbrigði við
Sörur með marsipanbotni og Bai-
leyskremi og loks baka ég koníaks-
rúsínuafbrigði sem er með valhnet-
um í deiginu í stað mandla."
Húsfreyjunni er smákökubakstur
þannig augljóslega tamur, en skyldi
vera hefð fyrir jólaglöggi í Júgó-
slavíu?
„Það er oft boðið upp á heitt
vín, já, sem allt eins er drukkið
með mat. Einföld uppskrift að því
er einn lítri af rauðvíni og hálfur lítri
af vatni, 6-8 skeiðar af sykri,
nokkrir negulnaglar og allt soðið í
svona 5 mínútur,'1 svarar hún að
bragði.
Meðlætið gerir
gæfumuninn
Svetlana og fjölskylda tilheyra
sem fyrr segir grísku rétttrúnaðar-
kirkjunni og samkvæmt þeirri trú
eru jólin haldin 6. janúar, en sá
dagur er sem kunnugt er einmitt
síðasti dagur jóla að íslenskum sið.
„Þá bjóðum við til okkar vinum,
ekki síst íslenskum, og okkar bestu
vinir gefa okkur gjafir þann dag,“
segir Svetlana. „Þennan dag höld-
um við okkar jól. Þá elda ég
léttreykt svínalæri sem við borðum
kalt og júgóslavneskt paprikusalat,
sem er einstaklega gott með svína-
kjöti. Það er þannig búið til að ég
grilla paprikur í ofni í nokkrar mínút-
ur, afhýði þær og bý til kryddlög úr
ediki, olíu, salti og mörðum hvítlauk,
helli yfir og læt bíða þannig í nokkra
klukkutíma. Ég ber einnig fram kart-
öflusalat með svínakjötinu og sér-
staka beikonvafða eggjabrauðbollu
auk heimabakaðs brauðs."
Hún kveðst leggja mikið upp úr
meðlæti, segir að kjöt sé alltaf kjöt
og þótt auðvitað megi matreiða
það á ólíkan hátt þá geri tvímæla-
laust gæfumuninn að meðlætið sé
spennandi og fjölbreytilegt.
„í forrétt hef ég alltaf sérstaka
júgóslavneska súpu, sem er tær og
er látin sjóða mjög lengi við vægan
hita. ( hana eru settar heimatilbúnar
núðlur, grænmeti og nauta- eða
kjúklingakjöt. Hluti af kjötinu sem
fer í súpuna er nýttur í millirétt sem
er borinn fram á undan svínasteik-
inni. Þá er kjúklingakjötið borið
fram með sérstakri tómatsósu og
nautakjötið með hvítlaukssósu og
hluti grænmetisins úr súpunni er
einnig nýttur sem meðlæti. Á und-
an steikinni ber ég einnig fram
soðna súrkálsböggla með kjöt- og
hrísgrjóna- og grænmetisfyllingu."
[ eftirrétt eru síðan nokkrar teg-
undir af tertum, en Svetlana segir
Júgóslava annars ekki borða mikið
af sætindum og að smákökur séu
Svetlana segir Júgóslava mjög
félagslynda og fólk geri mikið af því
að borða saman. Þeir setji ekki fyrir
sig þótt aðeins átta stólar séu til á
heimilinu, samt sé tuttugu manns
troðið við borðið og síðan sitji
menn og skrafi langt fram eftir, oft
ásamt börnunum. Henni finnst prjál
og skraut í kringum jól ekki mjög
mikilvægt, heldur skipti öllu að vera
[ góðra vina hópi og borða vel og
lengi.
Nýárið er 15. janúar samkvæmt
grísku rétttrúnaðarkirkjunni og því
fær jólatréð á heimili Svetlönu og
fjölskyldu oft að standa langt fram
eftir janúar. Það er því jólastemmn-
ing um tveggja mánaða skeið á
heimilinu. „Það má segja já, að
jólastemmningin ríki í nær tvo món-
uði. Ég legg líka mikið upp úr því
að borða léttari mat „milli jólanna"
en leggjast ekki í algert kjötsukk..."
Veisluþjónusta Svetlönu mun
bjóða upp á „öðruvísi rétti", að
hennar sögn, m.a. með júgóslav-
nesku og grísku ívafi, sem hún hef-
ur þegar „prófað" á vinum sínum