Morgunblaðið - 27.11.1999, Blaðsíða 38

38 D LAUGARDAGUR 27. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Æskilegur matur
fyrir alla
iðhorf til fæðis
fyrir sykursjúkra
hefur breyst mikið á
síðustu tveimur áratug-
um,“ segir Valgerður Hildi-
brandsdóttir, forstöðumaður
eldhúss Landspítalans. „Mataræði
sem mælt er með fyrir þá er æski-
legt fyrir alla. Sykursjúkir þurfa að
borða trefjaríkt fæði með lítilli mett-
aðri fitu. Trefjaefni draga úr hækk-
un blóðsykurs eftir máltíð. Þar sem
hjarta- og æðasjúkdómar eru mun
algengari meðal sykursjúkra en
annarra þurfa þeir að gæta hófs í
neyslu á mettaðri fitu.
„Draga má úr mettaðri fitu með
því að nota örlítið mjúkt viðbit eða
sleppa því alveg. [ matargerð ætti
að nota eins litla fitu og mögulegt
er og nota olíur með hátt hlutfall
ómettaðrar og einómettaðrar fitu,
t.d. ólífuolíu og rapsolíu. Stðast en
ekki síst þurfa sykursjúkir að forð-
ast feitar fæðutegundir eins og feitt
kjöt, feitar unnar kjötvörur, feitar
mjólkurafurðir, tólg og mör, sætar
og feitar kökur, sælgæti, sæta og
feita eftirrétti og ís.
Hér eru tvær smákökuuppskriftir
frá Valgerði, sniðnar að þörfum
sykursjúkra.
Appelsínukökur
Deigið þarf að gera daginn áður
en bakað er, en uppskriftin er sér-
sniðin að næringarþörf sykursjúkra.
___________70 g smjörlíki________
___________70 g kotasæla_________
______2-3 msk. appelsínusafi_____
___________120 g hveiti__________
8 tsk. gervisykur, (sweet’n low,
______hermesetas eða canderel)___
börkur af 2 appelsínum____
10 möndlur, saxaðar
Hrærið saman smjörlíki, kotasælu
og gervisykur. Setjið appelsínubörk
og smátt saxaðar möndlur saman
við.
Bætið hveiti saman við og bleyt-
ið í með appelsínusafa. Látið deigið
bíða í kæli yfir nótt.
Stráið hveiti á hreina borðplötu
og fletjið deigið út með kökukefli.
Mótið litlar kringlóttar kökur með
þar til gerðum mótum. Úðið fitu á
ofnplötu og raðið kökum á hana.
Bakið við 170°C í 10-15 mínútur.
Hnetusmákökur
Uppskriftin dugar í um 40 kökur.
Ðeigið þarf að gera daginn áður en
bakað er.
__________300 g smjörlíki__________
2 dl gervisykur (sweet’n low,
_______hermesetas eða canderel)____
____________4 msk. rjómi__________
____________3 tsk. kanell ________
____________3 tsk. engifer________
____________2 tsk. negull_________
3 tsk. kardimommudropar/duft
_____________1 tsk. lyftduft_______
_____________6 dl hveiti___________
_______2 dl heslihnetur, saxaðar___
heilar heslihnetur
Þeytið saman smjörlíki og gervisyk-
ur. Saxið heslihnetur smátt. Bætið
rjóma, hnetum og kryddi út í og
hrærið vel í. Setjið hveiti saman við.
Látið deigið bíða í kæli yfir nótt.
Rúllið út sívalning og skerið niður í
bita. Búið til kúlur og stingið hnetu í
hverja kúlu. Bakið við 170°C í
10-12 mínútur.
Grænmetisfæði
Helga Jóakimsdóttir tók upp á
því fyrir 20 árum að gerast græn-
metisæta. „Ég borða enn mikið
grænmeti og sneiði að mestu leyti
hjá kjöti, en borða fisk,“ segir hún.
Á jólum segist hún borða uppá-
haldsmatinn sinn, rjúpur. „Meðan
ég neytti eingöngu grænmetisfæð-
is, eldaði ég alltaf baunabuff fyrir
mig, en annan jólamat fyrir hina í
fjölskyldunni.“
Helga hefur um árabil stundað
Zen-búddisma. „En,“ áréttar hún,
„þótt ég sé Zen-búddisti, er ég al-
in upp í kristnu samfélagi og held
jól ætíð hátíðleg með fjölskyldunni.
Zen-iðkun hjálpar mér að halda
huganum hreinum og athyglinni
vakandi. Hún er góð leið til að
losna undan því mikla valdi sem
græðgi hugans hefur. Með því
móti getum við betur notið jólahá-
tíðar og fundið helgi hversdagslífs-
ins.“
Hluti Zen-iðkunar eru formlegar
máltíðir. Eru þá viðhafðir margvís-
legir helgisiðir, jafnt í matreiðslu
sem borðhaldi. „Þá er leitast við að
halda huganum vökulum og kyrr-
um. Matur er bæði undirbúinn og
snæddur í einbeitingu og þögn.“
Helga gefur uppskriftir að nokkr-
um grænmetisréttum hér að aftan
og segir hún þá standa vel fyrir
sínu sem stakir smáréttir, eða
saman sem stærri máltíð. „Þá má
einnig nota sem meðlæti með öll-
um mat, líka kjöti og fiski.“
Hrísgrjónasalat
með karríi og
cashew-hnetum
_________400 g hýðisgrjón________
__________2 msk. ólífuolía_______
1 laukur, saxaður smátt
2 hvítlauksrif, pressuð eða söxuð
2 tsk. karríduft_________
_______2 tsk. svört sinnepsfræ
__________120 g kúrenur__________
110 g ósaltaðar cashew-hnetur,
______________saxaðar____________
2 meðalstórar gulrætur, rifnar niður
1 rauð paprika, söxuð_________
2 meðalstór græn epli, rifin á rifjárni
_______3 vorlaukar, saxaðir______
'A bolli söxuð fersk steinselja
Sósa:
1 eggjarauða
2 msk. epiaedik
1/3 bolli (80 ml) ólífuolía
3 tsk. karríduft
Hrísgrjón eru soðin við vægan hita í
um 30 mínútur, eftir að suða kemur
upp, og grjónin síðan kæld. Þá er
olía hituð á pönnu og laukur, karrí
og sinnepsfræ sett út í. Steikt við
vægan hita þar til laukur verður
mjúkur. Sinnepsfræ springa þegar
þau eru steikt, svo menn ættu ekki
að láta sér bregða þótt „popphljóð"
heyrist.
Cashew-hnetur eru ristaðar lítil-
lega á þurri pönnu, þar til þær fá
gylltan lit. Lauk og kryddi er því
næst blandað saman við grjónin
ásamt hvítlauk, kúrenum, ristuðum
hnetum, papriku gulrótum, eplum,
vorlaukum, og helmingi af steinselj-
unni.
Salatsósa er hrærð hressilega
saman með gaffli og henni blandað
saman við hrísgrjónin. Afgangi af
steinselju er síðan stráð yfir.
Réttinn er hægt að bera fram
einan sér með salati, hvítlauksolíu
og ciabatta-brauði og segir Helga
að sér þyki mjög handhægt að eiga
hann tilbúinn ef gesti ber að garði.
„Ég pressa hvítlauksrif út í ólífuolíu,
en gott er að hella svolítilli olíu yfir
brauðið, eða dýfa því ofan í.“
Einfalt salat
____________1 höfuðsalat_____________
'k dós sýrður rjómi eða álíka
magn af ab-mjólk
Salatblöð eru losuð í sundur en
höfð heilleg. Sýrður rjómi er hrærð-
ur lítillega með handþeytara og
hellt yfir salatblöðin. Sé notuð ab-
mjólk er vökvi síaður úr henni með
því að hella henni í gegnum kaffi-
poka. Afganginum er síðan hellt yfir
salatblöðin.
Fylltar pönnukökur
___________Hn'sgrjónasalat______
ósætar pönnukökur_______
mango-chutney úr krukku
Helga bakar oft ósætar pönnukök-
ur til tilbreytingar og ber þær fram
með hrísgrjónasalatinu og mango
chutney. Hún segist nota hefð-
bundna uppskrift að pönnukökum.
„Raunar nota ég ólífuolíu í stað
smjörlíkis og hita hana ekki upp,
auk þess sem ég sleppi sykrinum.
Ég ber pönnukökurnar fram í stafla.
Hver og einn getur þá smurt sér
pönnuköku með mango-chutney,
sett hrísgrjónasalat ofan á og brot-
ið pönnukökuna saman. Mango-
chutney er hægt að búa til, en hag-
kvæmast finnst mér að kaupa það
tilbúið í krukku.“
Sveppir með engifer
Fyrir 4
____________800 g sveppir____________
____________3 msk. ólífuolía_________
____________1 tsk. kúmenfræ__________
2 meðalstórir laukar, saxaðir smátt
________1 msk. rifið ferskt engifer__
2 msk. hvítlauksrif, pressuð
2 stk. grænn chile-pipar, saxaður mjög
________________smátt________________
________1 tsk. turmeric-krydd_________
'k tsk. salt
NS-7 hljómflutníngstæki
1 2x50W RMS-útvarpsmagnari með 24 stöðva minni
> Einn diskur • Aðskilin bassi og diskant
> Stafræn tenging • Tvískiptur hátalari (2 way)
> Subwoofer • Hátatarar líka til f rósavið_ Wm \
Þau hrífa bæði I 59.9ÖÖJ
stgr.
augu og eyru
NS-9 hljómflutningstæki
• 2x50W RMS-útvarpsmagnari með 24 stöðva minni
• Einn diskur • Aðskilin bassi og diskant
• Stafræn tenging • Tvískiptur hátalari (2 way)
• Subwoofer • Hátalarar líka til í rósavið
39.900
stgr.
NSDV-1 Hljómtækjablaðamenn voru ekki í vafa um
hverjum ætti að veita EISA verðlauninn þetta árið.
Pioneer NSDV-1 er fyrirferðarlrtil, glæsilega hönuð og
hugsuð fyrir þá sem eru kröfuharðir á hljóð- og
myndgæði. Pioneer NSDV-1 eru hljómtæki
framtíðarinnar og allt í senn: útvarp/cd og DVD, fimm
hátalarar + djúpbassi. Dolby digrtal (AC-3) hljóði. 5X30
Rms W magnara
’ - ’■
900...

er3.árs ábyrgö é Pioneer
hjá Bræðrunum Oonsson.
þegar hljómtæki skipta máli
i--i BRÆÐURNIR
tpORMSSON
LágmúTa 8 • Sími 533 2800
UMBOÐSMENN UM.AtLT LAND
www.ormsson.is