Morgunblaðið - 07.01.2000, Blaðsíða 20

20 FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 2000
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
Verðbólguspár bankanna
FBA spáir 4,2%
verðbólgu á ári
BANKARNIR senda frá sér spár
um hækkun neyUuverðsvísitölu um
þessar mundir. I spá sem FBA gef-
ur út í dag er spáð 4,2% verðbólgu
yfir árið. Spá Islandsbanka F&M
fyrb- sama tíma hljóðar upp á 3%
verðbólgu. Samsvarandi spár Seð-
labankans og Þjóðhagsstofnunar
eru 3,7% og 3,5%. Hagstofan birtir
vísitölu neysluverðs fyrir janúar-
mánuð 13. þessa mánaðar.
FBA og íslandsbanki gera ráð
fyrir 0,8% hækkun neysluverðsvísi-
tölu í janúar. Landsbankinn gerir
ráð fyrir 0,9 til 1,1% hækkun á vísi-
tölu neysluverðs á sama tíma og
Búnaðarbankinn telur að hækkunin
í janúar verði 0,67-0,93%.
í spá íslandsbanka segir: „Nú
stefnir í um 6% hækkun vísitölu
neysluverðs á árinu 1999 (jan.-jan.).
Til að koma megi í veg fyrir að slík-
ar verðhækkanir verði viðvarandi
er mikilvægt að gengi krónunnar
haldist áfram sterkt og að sátt náist
um hóflegar launahækkanir í kom-
andi kjarasamningum. I kjölfarið er
lykilatriði að hagræðing í rekstri
fyrirtækja haldi áfram til að standa
undir launahækkunum.“
í spánni kemur fram að þar er
gert ráð fyrir 4% hækkun nafn-
launa í febrúar. Miðað við 6%
hækkun nafnlauna breytist spáin í
4,1% hækkun neysluverðsvísitölu í
stað 3% hækkunar yfir árið.
„Ýmsar vörur og þjónusta hækk-
uðu nú um áramótin. Má þar nefna
hlut sjúklinga í lyfjakostnaði,
mjólkurvörur, gjaldskrá leigubifr-
eiða, bensín, póstþjónustu, leik-
skólagjöld og fasteignagjöld," segir
einnig í spá Islandsbanka.
A ársgrundvelli jafngildir spá
Landsbankans 11-13% verðbólgu,
að því er fram kemur í markaðsyfir-
Morgunblaðið/Ásdís
Sveiflur gætu orðið á gengi krónunnar á næstunni að því er fram kemur í
mánaðarskýrslu FBA
liti viðskiptastofu Landsbankans. í
markaðsyfirlitinu segir að bensín-
verð hafi hækkað í byrjun janúar
um 1,4% og valdi það 0,06% hækk-
un á verðbólgunni. Aðrir þættir
sem áhrif hafi á hækkun vísitölunn-
ar séu búvörur en mjólk hækkaði
um 5% um áramót og einnig hækk-
aði svínakjöt nokkuð í verði.
Landsbankinn telur að hækkun
fasteignagjalda sveitarfélaga muni
valda hækkun á vísitölu neyslu-
verðs. Fasteignagjöld vegi um 2,1%
í vísitölunni og því valdi 18% hækk-
un á þeim 0,38% hækkun á vísitöl-
unni. Þá segir í spánni að leikskóla-
gjöld hækki um 13% í byrjun árs og
vegi þau 0,9% í vísitölunni. Einnig
hafi ýmis stór fyrirtæki tilkynnt
hækkun á verði hjá sér að undan-
förnu og ljóst að önnur hafi fylgt á
eftir.
Tekið er fram að nokkur óvissa
sé um spána enda sé ekki ljóst
hversu mikið almennt verðlag hafi
hækkað um áramótin.
Mánaðarskýrsla FBA
Gengi krónunn-
ar ógnað
Stálsmiðjan - Slippstöðin hf. 15 stærstu hluthafar eftir samþykkt samrunaáætlunar 6. j'anúar 2000 Hiutaté, kr. Hiuttaii
1 Slippfélagið í Reykjavík hf. 102.463.816 31,07%
2 Málning hf. 36.125.267 10,96%
3 Burðaráshf. 35.337.255 10,72%
4 Marel hf. 35.337.255 10,72%
5 Olíuverslun íslands hf. 15.884.342 4,82%
6 Fjárfestingarbanki atvinnulífsins hf. 15.399.259 4,67%
7 Stálsmiðjan hf. (eigin bréf) 12.733.246 3,86%
8 Valgeir Hallvarðsson 9.658.418 2,93%
9 Ásgeir Pálsson 9.405.138 2,85%
10 Björgunhf. 5.573.454 1,69%
11 Hilmir Hilmisson 4.125.651 1,25%
12 Ágúst Einarsson 3.917.042 1,19%
13 íslandsbanki hf. 3.772.917 1,14%
14 Haraldur Böðvarsson hf. 3.019.112 0,92%
15 Þormðður rammi - Sæberg hf. 3.019.112 0,92%
15 stærstu samtals 295.771.284 89,70%
flðrir hluthafar (163) 33.980.862 10,30%
Heildarhlutafé 329.752.146 100,00%
Lífeyrissjóðir
hafa áhrif á
vaxtaþróun
KRÓNAN styrktist mikið á síðasta
ári og endaði vísitala hennar í lok árs í
um 110. í gær endaði hún í 110,91.
I mánaðarskýrslu Fjárfestingar-
banka atvinnulífsins, sem kom út í
gær, kemur fram að ekkert lát hafi
verið á streymi fjármagns til landsins
með erlendum lántökum. Drifkraftur
þessa streymis hefur verið hið háa
vaxtastig sem hér er í samanburði við
vexti erlendis. Einnig megi nefna þá
stefnu Seðlabankans að halda krón-
unni sterkri sem veitir mönnum sjálf-
söiyggi í því að kaupa krónur og
hagnast á vaxtamuninum.
,Á næstunni má telja að nokkur at-
riði ógni gengi krónunnar. í fyrsta
lagi má nefna háa verðbólgu sem ver-
ið hefur að undanfómu. Hefur hún
ekki komið niður á gengi krónunnar
hingað til eins og hún ætti að gera til
lengri tíma. í öðru lagi má nefna óv-
issu vegna kjarasamninga, þeir geta
ógnað stöðugleikanum enn frekar. I
þriðja lagi hafa verið samþykktar nýj-
ar lausafjárreglur sem gera þann
möguleika ekki jafn aðlaðandi fyrir
banka að fá lán annars staðar en á
millibankamarkaði því hvort tveggja
hefur nú sömu áhrif á laust fé. Það
dregur úr drætti sumra íslenskra fyr-
irtækja á lánalínur erlendis og þegar
þeir lánasamningar sem stofnað var
til vegna gömlu lausafjárreglnanna
renna út gæti það haft áhrif til veik-
ingar krónunnar."
I mánaðarskýrslunni segir að það
helsta sem stuðli að styrkingu krón-
unnar sé afstaða Seðlabankans sem
veit af þeim þáttum sem geta haft
áhrif til veikingar og gæti brugðist við
þeim. „Ekki er ljóst hvort Seðlabank-
inn mun bregðast við áður en eða eftir
að þessir þættir myndu hafa áhrif en
VIÐSKIPTI með hlutabréf í sjáv-
arútvegsfyrirtækjum á VÞI virtust
ekki verða fyrir verulegum áhrifum
af dómi Héraðsdöms Vestfjarða í
hinu svokallaða Vatneyrarmáli.
Gærdagurinn var um margt líkur
deginum áður hvað varðar viðskipti
með hlutabréf sjávarútvegsfyrir-
tækja, þ.e. fremur lítil viðskipti og
nokkuð um gengislækkanir en þó
voru þær lækkanir óverulegar. 22%
hækkun á gengi bréfa Skagstrend-
ings setti mark sitt á viðskipti dags-
líklegt er að snemma á árinu verði
vextir hækkaðir. Þess vegna er líklegt
að krónan muni haldast nokkuð sterk
enn um sinn þótt örlítillar veikingar
gæti gætt og sveiflur verið nokkrar,"
að því er fram kemur í skýrslu FB A.
Vísitala krónunnar hefur undanfar-
ið nálgast nokkuð neðri vikmörk Seð-
labankans í 108,11. Hefur Seðlabank-
inn því annars vegar það markmið að
halda krónunni sterkri og hins vegar
að halda vísitölunni fyrir ofan vik-
mörkin.
„Ef Seðlabankanum tekst vel til við
að ná báðum þessum markmiðum
ætti vísitala krónunnar að sveiflast á
mjög þröngu bili. Vilji er fyrir því að
afnema vikmörkin svo Seðlabankinn
geti einbeitt sér að markmiði sínu að
halda verðlagi stöðugu og þurfi ekki
að leitast við að ná markmiðum sem
virðast að mörgu leyti stangast á.
Seðlabankinn mun ekki verða í
vandræðum næstu misserin með að
stöðva styrkingu krónunnar niður
fyrir 108,11 vísitölustig, verði hætta á
slíku. Það getur hann einfaldlega gert
með kaupum á gjaldeyri á mOlibanka-
markaðnum en sem kunnugt er hefur
Seðlabankinn og íslenska ríkið yfrið
nóg af íslenskum krónum um þessar
mundir til að greiða fyrir gjaldeyrinn.
Á hitt ber hins vegar að líta að það
samrýmist tæpast stefnu Seðlaban-
kans um þessar mundir að veita
mörgum krónum í umferð enda er
slíkt þensluhvetjandi. Hin tvö
markmið Seðlabankans gætu því
bráðlega verið í mótsögn hvort við
annað sem bendir eindregið til þess
að breytingin í hreint verðbólgumar-
kmið bankans sé skynsamlegur kost-
ur,“ að því er fram kemur í mánaðar-
skýrslu FBA.
ins en þar var einungis um verðleið-
réttingu frá deginum áður að ræða.
Vísitala sjávarútvegs hækkaði
um 0,11% í gær en hefur frá ára-
mótum lækkað um 0,55%. Svipaða
sögu er að segja af úrvals- og heild-
arvísitölunum. Úrvalsvístitalan
hækkaði um 0,4% í gær en 1,03%
lækkun hefur orðið á henni frá ára-
mótum. Heildarvísitala Aðallista
VÞÍ hækkaði einnig í gær, um
0,38%, en lækkun frá áramótum
nemur 0,68%.
ÍBÚÐALÁNASJÓÐUR greiðir í
janúar stórar afborganir af hús- og
húsnæðisbréfum og mun, að mati
FBA, væntanlega einnig hefjast
handa við að draga hraðar út eldri
flokka húsbréfa vegna uppgreiðslna
á fasteignaverðbréfum. Þessar
greiðslur gætu samanlagt numið 6-7
milljörðum króna sem ætti að skapa
eftirspurn eftir skuldabréfum og
leiða til vaxtalækkunar. Væntingar
um uppkaup ríkissjóðs á skulda-
bréfum í janúar gætu einnig haft
áhrif í þá átt, að því er fram kemur í
mánaðarskýrslu FBA.
Þar segir enn fremur að til lengd-
ar lætur verði það áhugi lífeyris-
sjóða á fjárfestingum í skuldabréf-
um sem muni ráða miklu um
vaxtaþróunina. „Á síðustu tveimur
árum hefur áherslan verið á fjár-
festingar í hlutabréfum og hluta-
bréfasjóðum og hlutfall þessara
eigna af heildareignum lífeyrissjóð-
anna í heild sinni liggur nú á bilinu
23-24%. Haldi þeir áfram að fjár-
festa af sama hraða í hlutabréfum
og þeir hafa gert síðustu tvö árin
verða þeir rúm 2 ár að ná leyfilegu
hluthfalli hlutabréfa af heildareign-
um, sem er nú 35%. Breytingar á
lögum um fjárfestingaheimildir lí-
feyrissjóðanna liggja nú fyrir á Al-
þingi og verða væntanlega af-
greiddar í vor en þar er gert ráð
fyrir að þetta hlutfall hækki í 50%,
sem þýðir að með sama hraða tæki
það lífeyrissjóðina rúm 5 ár að ná
því hlutfalli.
Auknar fjárfestingar í verðbréf-
um með breytilegum tekjum draga
úr ráðstöfunarfé sjóðanna þar sem
afborganir af verðbréfum með
breytilegar tekjur eru hverfandi í
samanburði við afborganir af verð-
bréfum með föstum tekjum. Þess-
ara áhrifa gætti í reynd á árinu 1998
þegar hreint ráðstöfunarfé lífeyris-
sjóðanna dróst saman þrátt fyrir að
vöxtur iðgjalda væri 3,5 ma.kr. um-
fram vöxt lífeyrisgreiðslna. Viðbót-
arlífeyrissparnaður sem hófst í upp-
hafi árs 1999 eykur hins vegar
ráðstöfunarfé séreignasjóðanna um
allt að 4 ma.kr. á ári næstu árin.
Hvort þátttaka lífeyrissjóðanna á
skuldabréfamarkaði glæðist eitt-
hvað á næstunni veltur fyrst og
fremst á því hversu hratt þeir ætla
sér að ná leyfilegu hámarki hluta-
bréfa af heildareignum. Ætli þeir
sér 5 ár í það verða fjárfestingar
þeirra í skuldabréfum með svipuðu
móti næstu árin og á þessu ári en
með lengri tímaramma aukast fjár-
festingar þeirra í skuldabréfum,“ að
því er fram kemur í mánaðar-
skýrslu FBA.
Viðskipti með sjávarútvegsfyrirtæki á VÞÍ
Overulegar lækkanir
Afkomuviðvörun
Búnaðarbankans
Betri afkoma
en áætlað var
NÚ liggur fyrir að afkoma Búnaðar-
bankans hf. á árinu 1999 verður betri
en áður útgefnar áætlanir hafa gefið
til kynna en að því er fram kemur í
afkomuviðvörun frá bankanum er
þessi batnandi afkoma einkum vegna
hagstæðrar þróunar á síðasta árs-
fjórðungi nýliðsins árs.
í útboðslýsingu vegna sölu á 15%
hlut í-íkisins í Búnaðarbankanum var
áætlað að hagnaður bankans fyrir
skatta yrði a.m.k. 1.300 milljónir
króna á árinu. Nú liggur hins vegar
fyrir að hann verður meiri.
Endurskoðað ársuppgjör Búnað-
arbanka Islands hf. fyrir árið 1999
verður birt í febrúarmánuði og verð-
ur tilkynnt um birtingardaginn síðar.
Nýtt fjárfest-
ingarfélag
EYJÓLFUR Sveinsson, fram-
kvæmdastjóri Frjálsrar fjölmiðlun-
ar, hefur stofnað Fjárfestingarfélag-
ið Dalsmynni ehf. og er hlutafé
félagsins 500 milljónir króna.
Eyjólfur er einn skráður í stjórn
samkvæmt Lögbirtingablaðinu en í
varastjórn situr Árni Hauksson, að-
stoðarframkvæmdastjóri Frjálsrar
fjölmiðlunar.
Tilgangur félagsins er þátttaka í
nýsköpun og hagræðingu í atvinnu-
lífinu, kaup og sala verðbréfa, hluta-
bréfa og fasteigna. Inn- og útflutn-
ingur, útgáfustarfsemi, lánastarf-
semi, rekstur fasteigna og skyld
starfsemi, að því er fram kemur í
Lögbirtingablaðinu.
--------------
Leiðrétting
Eignar-
skattsfrelsi
óbreytt
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi leiðrétting frá Ásmundi
G. Vilhjálmssyni.
„í grein minni í viðskiptablaði
Morgunblaðsins í gær hélt ég því
fram að tvenns konar breytingar
hefðu verið gerðar á 78. gr. skatta-
laganna. Annars vegar hefði verið
ákveðið að láta sömu reglur gilda um
eignir í hvers konar ríkisbréfum og
aðrar eignarskattsfrjálsar eignir og
hins vegar hefði verið ákveðið að af-
nema takmarkanir á eignarskatts-
frelsi stofnssjóðseigna og hluta-
bréfa. Þessi síðari fullyrðing er röng.
1. mgr. 78. gr. skattalaganna er tveir
málsliðir og hljóða þeir svona:
„Heimilt er mönnum að draga frá
eignum sínum, sbr. 73. gr., innstæð-
ur sínar í bönkum og sparisjóðum,
innlánsdeildum og á stofnsjóðsreikn-
ingum samvinnufélaga, póstgírór-
eikningum og orlofsfjárreikningum,
svo og verðbréf, sem hliðstæðar
reglur gilda um samkvæmt sérlög-
um, og hlutabréfaeign í hlutafélög-
um, sbr. 1. tl. 2. gr., að því marki sem
innstæður þessar, verðbréf og hluta-
bréfaeign er umfram skuldir, enda
séu eignir þessar ekki tengdar at-
vinnurekstri eða sjálfstæðri starf-
semi. Frádráttur vegna hlutabréfa-
eignar og stofnsjóðsinnstæða skal þó
aldrei vera hærri en 1.260.180 kr. hjá
einstaklingi og 2.520.216 kr. hjá
hjónum." Með 3. gr. laga nr. 101/
1999 er einungis fyrri málsliðnum
breytt. Síðari málsliðurinn er fjallar
um takmörkun á eignarskattsfrelsi
stofnsjóðseigna og hlutabréfa er því
óbreyttur, því miður. Samkvæmt því
verða þar af leiðandi áfram takmörk
á eignarskattsfrelsi stofnsjóðseigna
og hlutabréfa. Harma ég þessi mis-
tök er mér sást yfir við vinnslu grein-
arinnar og bið alla hlutaðeigandi vel-
virðingar á þeim.“