Morgunblaðið - 03.02.2000, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Stærð fyrirhugaðs álvers á Reyðarfírði rædd utan dagskrár á Alþingi
Var Norsk Hydro gefin
trygging fyrir stækkun?
Jónína Bjartmarz, nýr þingmaður Framsóknarflokksins í Reykjavík.
STJÓRNARANDSTÆÐINGAR
gerðu stærð álvers við Reyðarfjörð
og orkuöflun til þess að umtalsefni í
utandagskrárumræðu á Alþingi í
gær og innti Kolbrún Halldórsdóttir,
þingmaður Vinstrihreyfingarinnar -
græns framboðs, Valgerði Sverris-
dóttur iðnaðar-
ráðherra eftir því
hvort stjómvöld
hefðu geflð
norska álfyrir-
tækinu Hydro
Aluminium
tryggingu fyrir
stækkun álvers-
ins í 480 þúsund
tonn. Ráðherra
sagði engin slík
vilyrði hafa verið
gefin, enda væri það ekki hægt. Hitt
væri annað mál, að vilji manna hefði
ávallt staðið til þess að stækka álver-
ið í áföngum.
Kolbrún Halldórsdóttir sagði í
upphafi máls síns að ljóst væri af yf-
irlýsingum talsmanna Norsk Hydro
undanfarna daga að þeir vildu trygg-
ingu fyrir því að stærð fyrirhugaðs
álvers við Reyðarfjörð yrði 480 þús-
und tonn. Þetta hefði m.a. komið
fram í máli upplýsingafulltrúa Norsk
Hydro í fréttum Stöðvar 2 á mánu-
dagskvöld en þar hefði hann sagt að
menn vildu hafa álverið stórt, 120
þúsund tonna álver hentaði ekki.
Kolbrún rifjaði upp að Finnur
Ingólfsson, fyrrverandi iðnaðarráð-
herra, hefði sagt í umræðum um
Eyjabakkamálið fyrir jól að séð yrði
til þess að 120 þúsund tonna álver
stæði undir sér, þótt jafnframt ætti
að tryggja að stækkun þess væri
möguleg. Tii stækkunar yrði hins
vegar að taka afstöðu sérstaklega
þegar þar að kæmi. Kolbrún vildi fá
upplýst, í ljósi þess að Norsk Hydro
gerði það nú að skilyrði fyrir þátt-
töku sinni að trygging fengist fyrir
stækkun álversins, hvort samningar
við Norsk Hydro miðuðust við bygg-
ingu 480 þúsund tonna álvers, og ef
svo væri, hvernig
ætti að afla ork-
unnar.
„Hvaða virkj-
unarkostir eru til
umræðu?,“
spurði Kolbrún,
„og telur ríkis-
stjómin sig hafa
rétt til þess að
semja um svo
stóra verksmiðju
án þess að fyrir
liggi samþykki Alþingis fyrir þeim
virkjunarkostum sem væra forsenda
hennar? hélt Kolbrún áfram. Hún
spurði jafnframt hvenær iðnaðarráð-
herra hygðist upplýsa Alþingi um
það hvaða frekari virkjunarkostir
væra í skoðun til að útvega 480 þús-
und tonna álveri nauðsynlega orku,
væri það reyndin að Norsk Hydro
gerði kröfu um áðurnefnda trygg-
ingu.
Loks vildi Kolbrán fá að vita hver
væri afstaða ráðherra til tímasetn-
ingar verkefnisins í ljósi þess að
áætlanir væra hvort eð er farnar úr
skorðum, auk þess sem Norsk
Hydro hefði lýst því yfir að fyrirtæk-
ið yrði ekki afhuga því þótt tafir
yrðu. „Kæmu íslensk stjómvöld til
með að missa áhugann á verkefninu
ef það þyrfti að tefjast eitthvað
vegna frekari rannsókna á umhverf-
isþættinum? Ennfremur spurði
þingmaðurinn hvort það væri ekki
öraggt að Fljótsdalsvirkjun yrði
ekki reist nema hagstæðir samning-
ar næðust um orkusölu til álversins.
Orð talsmanns Norsk Hydro
rangt þýdd á Stöð 2
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðar-
ráðherra svaraði því til að það lægi
fyrir að bæði íslenskir og norskir að-
ilar legðu áherslu á að hægt verði að
stækka álverið, meðfram því sem
fyrsti áfanginn, 120 þúsund tonna ál-
ver, yrði að vera hagkvæmur einn og
sér, ætti á annað borð að ráðast í
framkvæmdir. Sagði Valgerður orð
uppiýsingafulltráa Norsk Hydro
hafa verið rangt þýdd í fréttum
Stöðvar tvö, hann hefði ekki sagt að
120 þúsund tonna álver hentaði ekki,
heldur aðeins að rekstur þess yrði
erfiðari.
„Islensk stjómvöld geta að sjálf-
sögðu ekki tryggt Norsk Hydro eða
íslenskum fjárfestum að hægt verði
að stækka álverið í 480 þúsund tonn.
Öllum má vera þetta Ijóst, sagði Val-
gerður. „Til þess að unnt verði að
stækka álverið þarf m.a. heimildir til
virkjana frá Alþingi og mat á um-
hverfisáhrifum nýrra virkjana. Það
má öllum vera ljóst af umræðum og
yfirlýsingum Norsk Hydro að fyrir-
tækið virðh- vilja Alþingis og íslensk
lög. Auðvitað gildir hið sama um ís-
lensku fjárfestana. Þetta breytir því
hins vegar ekki að vilji stjórnvalda,
eins og fjárfestanna, stendur til þess
að unnt verði stækka álverið í 480
þúsund tonn ef það er hagkvæmt og
aðstæður leyfa.
Valgerður sagði það rétt hjá Kol-
brúnu að undirbúningur og samn-
ingaviðræður væra lítið eitt á eftir
áætlun en frávikin væru ekki meiri
en svo að allir aðiiar væra sammála
um að unnt ætti að vera að taka
lokaákvarðanir um að ráðast í bygg-
ingu Fljótsdalsvirkjunar og fyrsta
áfanga álvers í júníbyijun. Sagði hún
ennfremur að fyrir lægi sú afstaða að
ekki yrði ráðist í framkvæmdir við
Fljótsdalsvirkjun nema samningar
tækjust um hagkvæmt verð á orku í
til álversins.
Ræða hefði átt um
virkjunarmál í heild sinni
Margir þingmenn stigu í pontu
eftir að ráðherra hafði lokið máli sínu
og vora stjórnarliðar á því að lítið til-
efni væri til að efna til utandagskrár-
umræðu um þessi mál nú. I sama
streng tók Einar Már Sigurðarson,
þingmaður Samfylkingar, og sagði |
alltaf hafa legið fyrir að Norsk §
Hydrovildibyggja480þúsundtonna f
álver í áföngum.
Arnbjörg Sveinsdóttir, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, sagði engar
tryggingar hafa verið gefnar um
þetta atriði, enda væri það ekki
hægt, en að hún vonaði fyrir sitt leyti
að 480 þúsund tonna álver yrði nið-
urstaðan þegar upp væri staðið.
Sverrir Hermannsson, formaður k
Frjálslynda flokksins, sagði hins |
vegar lítinn vafa geta leikið á því að j
fyrrverandi iðnaðarráðherra, Finn- *
ur Ingólfsson - sem Sverrir sagði að
hefði brugðið undir sig betri fætin-
um og flúið upp í Seðlabanka undan
Eyjabökkum, álveri við Reyðarfjörð
og Norsk Hydro - hefði legið á
hnjánum við fótskör Norðmannanna
og lofað þeim öllu fögra.
Þessi orð Sverris urðu Hjálmari
Árnasyni, þingmanni Framsóknar- k
flokks og formanni iðnaðarnefndar |
Alþingis, tilefni til að lýsa þeirri |
skoðun sinni að þótt engin rök væru f
fyrir utandagskráramræðunni hefði
þó óskhyggja stjórnarandstæðinga,
um að ekki verði af byggingu álvers
við Reyðarfjörð, komið skýrt fram,
sem og nauðhyggja Sverris Her-
mannssonar gagnvart Finni Ingólfs-
syni. Sagði Hjálmar í framhaldinu að
það væri skynsamleg leið að byggja
fyrst 120 þúsund tonna álver, meta
síðan reynsluna af rekstri þess og 1
taka í kjölfarið ákvörðun um stækk- jg
un.
Nokkrir þingmenn Samfylkingar
vöktu athygli á því að fyrrverandi
iðnaðarráðherra hefði í umræðum
fyrir jól sagt að ekki væri annað til
umræðu í þessari lotu en 120 þúsund
tonna álver. Nú kæmi hins vegar
annað í ljós.
* iuíiá v.*-—ú. jz..—
f 0 m itL
1] tj'. ; ■ "i f '< ■
ALÞINGI
Verið að undirbúa
bráðamóttöku fyrir
geðsjúk börn
VERIÐ er að undirbúa bráðamót-
töku á Barna- og unglingageðdeild
Landspítalans, en slík móttaka hef-
ur til þessa verið á Landspítalanum
sjálfum. Þetta upplýsti Ingibjörg
Pálmadóttir heilbrigðisráðherra í
fyrirspurnatíma á Alþingi í gær en
Asta Ragnheiður Jóhannesdóttir,
þingmaður Samfylkingar, hafði lagt
fram nokkrar íyrirspurnir fyrir ráð-
herrann um aðbúnað geðsjúkra
bama.
Asta Ragnheiður spurði ráðherr-
ann fyrst hvort það væri ætlan heil-
brigðisyfirvalda að BUGL, barna-
og unglingageðdeild Landspítalans,
yrði lokuð um helgar til frambúðar.
Sagði hún helgarlokunina skapa
mikinn vanda hjá foreldram og aðst-
andendum enda þyrftu börnin mikla
aðstoð eftir sem áður. Jafnframt
spurði Ásta Ragnheiður hvenær
þess mætti vænta að aðstandendum
geðsjúkra bama stæði til boða
hvíldarinnlagnir fyrir þá, sambæri-
legar við þau úrræði sem t.d. fötluð-
um börnum stæði til boða.
Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigð-
isráðherra sagði í svari sínu að það
væri fagfólk og stjórnendur stofn-
ana sem tækju ákvörðun um helgar-
lokanir. BUGL hefði verið breytt í
fimm daga deild fyrir margt löngu
en þá hefði göngudeild um leið verið
styrkt, auk þess sem 24 tíma vakt
væri á unglingadeild alla daga vik-
unnar. Sagði Ingibjörg að með auk-
inni dag- og göngudeildarþjónustu
hefði tekist að þjóna mun fleirum en
áður.
Hún sagði að fjármagn til BUGL
hefði verið aukið á síðustu áram,
sérstaklega til að fjölga starfsfólki
og bæta þannig þjónustuna. Hefði á
síðasta ári verið tekin sú ákvörðun
að auka fjármagn til þessara mála
um 120 milljónir króna, sem skipt-
ust á BUGL og Barnaverndarstofu.
Um hvfldarinnlagnir sagði Ingi-
björg að slík stuðningsúrræði fyiir
aðstandendur barna væra fyrst og
fremst innan félagsmálaþjónust-
unnar. Ekki væra uppi áætlanir um
að þau yrðu á barnageðdeildinni.
Hins vegar kæmi til greina að þau
yrðu skipulögð utan BUGL og þá
jafnvel á vegum félagsmálayfir-
valda, með svipuðum hætti og
standa aðstandendum fatlaðra
barna til boða.
I stuttri athugasemd benti Guð-
rán Ögmundsdóttir, þingmaður
Samfylkingar, á að hér væri komið
dæmi um það þegar málaflokkar fé-
lagsmálayfirvalda og heilbrigðisyf-
irvalda sköraðust. Brýnt væri að
samræma og auka samvinnu i þessu
efni geðsjúkum börnum til hags-
bóta. Ásta Ragnheiður sagði jafn-
framt leitt að heyra að BUGL ætti
áfram að vera lokuð um helgar, það
væri hins vegar ekki af faglegum
ástæðum heldur rekstrarlegum, þ.e.
að fjármagn vantaði frá ríkinu.
í annarri fyrirspurn sinni spurði
Ásta Ragnheiður hvað liði áformum
um að koma á fót neyðarmóttöku
fyrir geðsjúk börn. Sagði hún það
ekki boðlegt að þegar eitthvað kæmi
upp á væru geðsjúk börn tekin inn á
geðdeild Landspítalans, og væru
meðhöndluð við hiið fullorðins fólks.
f þessu sambandi sagði Ingibjörg
Pálmadóttir að þótt lokað væri á
BUGL um helgar væri opið á ungl-
ingadeildinni alla daga vikunnar, og
þangað mætti senda börn ef þyrfti í
neyðartilfellum. Upplýsti ráðherr-
ann jafnframt í framhaldinu að verið
væri að undirbúa tvö rými inni á
BUGL fyrir neyðarmótttöku. Tók
ráðherra undir þau orð að hér væri
um erfiða og flókna málaflokka að
ræða, sem einungis væri hægt að
taka á með góðri samvinnu við aðra
hlutaðeigandi aðila.
í sinni þriðju fyrirspurn spurði
Ásta Ragnheiður hvaða ástæður
lægju að baki því að börn með geð-
ræna sjúkdóma fengju ekki inni á
hinum nýja bamaspítala sem fyrir-
hugað væri að reisa á Landspítala-
lóð. Sagðist hún hafa búist við því að
öll börn fengju þar athvarf og að það
hefði því komið sér mjög á óvart að
heyra að svo væri ekki. Velti hún því
fyrir sér hvort hér glitti í landlæga
fordóma í garð geðsjúkdóma. Sagði
Ásta Ragnheiður stutt á milli and-
legra og líkamlegra sjúkdóma, enda
væri það því miður staðreynd að
geðsjúk börn yllu sjálfum sér oft
skaða, og því væri eðlilegt að þau
ættu athvarf á barnaspítalanum þar
sem hægt væri að veita þeim all-
sherjar aðhlynningu.
Heilbrigðisráðherra sagði að þeg-
ar BUGL var stofnsett hefði deildin
verið staðsett á barnaspítala
Hringsins. Fagfólk hefði hins vegar
ekki fundist reynslan af því nægi-
lega góð og því beitt sér fyrir því að
deildin væri flutt yfir á svið geð-
lækninga.
„Við undirbúning á byggingu
barnaspitalans var unnin mikil
vinna við þarfa greiningu og á því
stigi vora þjónustunefndir BUGL
og ríkisspitalanna sammála um að
deildin ætti ekki að vera í hinum
nýja barnaspítala. Þau töldu eðli-
legra að deildin yrði innan geðdeild-
ar, jafnvel sjálfstætt svið á ríkisspít-
ölum, eða jafnvel sjálfstæð stofnun,
sagði Ingibjörg og hélt áfram:
„Vegna þessa samdóma álits yfir-
manna var frá upphafi ekki gert ráð
fyrir því að starfsemi BUGL yrði á
hinum nýja bamaspítala. Eftir að
undirbúningur var langt kominn var
ljóst að nýjar áherslur höfðu komið
fram og nýir yfirmenn töldu æski-
legt að starfsemi BUGL yrði komið
fyrir á barnaspítalanum. Á því stigi
var málið hins vegar komið svo
langt að ekki var talið mögulegt að
breyta um stefnu, slíkt hefði tafið
mjög fyrir byggingunni.
Sagði Ingibjörg að húsaskipan
væri ekki mikilvægust heldur sú
þjónusta sem hægt væri að bjóða
geðsjúkum börnum upp á.
Ásta Möller, þingmaður Sjálf-
stæðisflokks, sagði hins vegar í
stuttri athugasemd að lokinni ræðu
ráðherra að það væri hennar skoðun
að barnaspítali stæði ekki undir
nafni ef ekki væri þar gert ráð fyrir
athvarfi til handa geðsjúkum böm-
um, I sama streng tók Ásta Ragn-
heiður og sagði það átakanlegt að
geðsjúk börn fengju ekki inni á hin-
um nýja barnaspítala vegna þess að
það myndi tefja byggingu hans.
Að síðustu bar Asta Ragnheiður
fram fyrirspurn um það hvernig
heilbrigðisyfirvöld hygðust bregð-
ast við þeim vanda sem geðsjúk
börn, er þyrftu langtímameðferð,
byggju nú við. Sagði hún það mikið
vandamál að BUGL gæti ekki sinnt
börnum nema í sex vikur í senn en
síðan væra þau send heim til sín, og
ekkert tæki við, jafnvel þótt barnið
væri jafn veikt og áður. Kæmi oftar
en ekki til þess að leggja þyrftí
barnið aftur inn með hraði og hér
væri því um eins konar hringrás að
ræða. Sagði Ásta Ragnheiður að við
þetta ástand væri ekki hægt að búa
og benti á að sennilega væri ekki
nema um 10-15 börn að ræða, heil-
brigðisyfirvöld hlytu einfaldlega að
geta veitt þeim einhverja björg nú a
tímum góðæris.
Ingibjörg rifjaði upp að ríkis-
stjórnin hefði síðastliðið haust skip-
að nefnd til að móta stefnu í málefn-
um langveikra barna.
mm Dagskrá

SJÁVARÚTVEGSMÁL setja svip sinn á dagskrá Alþingis í dag en þingfun-
dur hefst kl. 10.30 með utandagskrárumræðu um Vatneyrardóminn og við-
brögð stjórnvalda. Svanfríður Jónasdóttir, þingmaður Samfylkingar, er
málshefjandi en Árni M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra er til svara. I
kjölfarið verða eftirtalin mál á dagskrá þingfundar:
Afnotaréttur nytjastofna á Islandsmiðum. Þingsályktunartillaga, fyrri
umræða.
Sijórn fiskveiða (veiðar umfram aflamark). Lagafrumvarp, 1. umræða.
Stjórn fiskveiða (frystiskip). Lagafrumvarp, 1. umræða.
Þróunarsjóður sjávarútvegsins (fasteignagjöld). Lagafrumvarp, 1. um-
ræða.
Stjórn fiskveiða (framsal veiðiheimilda). Lagafrumvarp, 1. umræða.