Morgunblaðið - 03.02.2000, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FIMMTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2000 28
ásamt Jósef Ognibene homleikara
og Herði Askelssyni orgelleikara.
Er það kannski fyrsti einleikur hans
á plötu líka?
„Já, já. Ætli ég hafi ekki bara
þroskast svona seint.“
Daði er Sinfóníunni afar þakklát-
ur fyrir tækifærið nú, einleikurinn
sé verðugt verkefni. „Mér þykir sér-
staklega vænt um að geta leikið óbó-
konsert Mozarts sem er frábært
verk sem einkennist af bjartsýni.
Það þarf snilligáfu til að semja
svona tónlist og gleymum því ekki
að á tímum Mozarts voru bara tveir
klappar á óbóinu. Nú em þeir um
tuttugu og helmingurinn af þeim
þvælist bara fyrir manni,“ segh-
hann og brosir.
Daði lærði konsertinn fyrst tólf
eða þrettán ára og hefur alltaf haft
gaman af því að grípa í hann. „Hann
er svo skemmtilegur."
Og hann er ekki að leika verkið
opinberlega í fyrsta sinn. „Ég flutti
konsertinn með sinfóníuhljómsveit
sem skipuð er áhugamönnum í
Skotlandi fyrir nokkram ámm. Ég
bý að þeim flutningi núna.“
Og fyrst hann er kominn á bragð-
ið, má þá ekki reikna með því að
Daði haldi áfram á sömu braut á
næstu misserum?
„Við skulum klára þennan kon-
sert fyrst!“
Þess má geta að Daði spann sjálf-
ur kadensu annars þáttar konserts-
ins en kadensur fyrsta og þriðja
þáttar em eftir kennara hans, Sidn-
ey Sutcliffe.
Hljómsveitarstjóri kvöldsins,
Jerzy Maksymiuk kemur frá Póll-
andi. Daði er hrifinn af honum.
„Maksymiuk er ákaflega músík-
alskur, skemmtilegur og lifandi
stjórnandi og nýtur mikillar hylli
hjá hljómsveitinni. Hann hefur kom-
ið hingað nokkram sinnum áður.
Stfll hans hæfir konsertinum hans
Mozarts sérstaklega vel.“
Daði segir Sinfóníuhljómsveit fs-
lands hafa tekið stakkaskiptum frá
því hann gekk til liðs við hana.
„Þetta var hálfgert rólyndislíf í
fyrstu. Ég hafði yflrleitt tíma til að
verja einni viku í mánuði úti í nátt-
úranni, þar sem ég kann svo vel við
mig. Þetta hefur gjörbreyst. Bæði
spilar hljómsveitin miklu meira
núna og svo er hún undir mun meiri
pressu. Sinfóníuhljómsveit íslands
hefur á þessum tíma breyst í at-
vinnuhljómsveit á útopnu, eins og
þær gerast bestar í útlöndum.“
Segir hann þetta hafa sína kosti
og galla. „Auðvitað er gaman þegar
vel gengur og metnaðurinn er mik-
ill. En á móti kemur að hljómsveitin
er mjög lítil, varamenn mun færri
en gengur og gerist erlendis, og því
er álagið á hvern og einn hljóðfæra-
leikara veralegt."
Að sögn Daða hefur Sinfón-
íuhljómsveitin alla tíð verið óvenju
góður hópur. „Andinn í hljómsveit-
inni er mjög góður og lítið um baktal
eins og oft tíðkast í sambærilegum
hljómsveitum erlendis. Maður veit
þess dæmi að menn sitji hlið við hlið
og yrði aldrei hvor á annan - ára-
tugum saman. Til allrar hamingju
þekkist það ekki hér.“
Daði hefur búið á íslandi í 27 ár,
meira en hálfa ævina, og kveðst í
dag vera meiri íslendingur en Skoti.
„Núorðið hugsa ég yfirleitt á ís-
lensku og flest hugtök era mér tam-
ari á íslensku en ensku. Þannig lendi
ég stundum í vandræðum þegar ég
þarf að þýða fyrir aldraða móður
mfna sem dvelst reglulega hjá okk-
ur.“
Leyfí hjá forsetanum
Hann tók sér snemma íslenskt
nafn. „Eiginlega of snemma, því ég
var ekki kominn með íslenskan rík-
isborgararétt þegar ég byrjaði að
nota nafnið. Ég varð síðan að fá sér-
stakt leyfi hjá Vigdísi Finnbogadótt-
ur, þáverandi forseta, til að nota
nafnið, sem ég hafði gegnt í tvö ár,
þegar ég fékk ríkisborgararéttinn.“
Og það var ekki í fyrsta sinn sem
Daði var fljótur á sér. „Þegar ég
hafði ákveðið að setjast hér að,
sennilega áramótin 1974-75, bann-
aði ég fólki að tala ensku við mig. Ég
var hæstánægður með þá ákvörðun
sjálfur en sumir urðu dálítið hissa,
jafnvel óhressir, enda sáu þeir fram
á samskiptaörðugleika. Það lagaðist
fljótt."
En ræturnar era sterkar og Daði
grípur oft tækifæri til að heimsækja
æskustöðvarnar í Edinborg. „Það er
alltaf gott að koma til Skotlands,
einkum á sumrin, þegar hægt er að
sigla í blíðunni á skútu á milli Suður-
eyjanna vestur af Skotlandi. Það er
Paradís á jörðu - stækkuð mynd af
Breiðafirði.“
Daði er, sem fram hefur komið,
mikill útivistarmaður og af áhuga-
málum hans, fyrir utan hesta-
mennsku og skútusiglingar, má
nefna gönguferðir úti í náttúranni á
sumrin og skiðagöngu á veturna.
„Ég hef ekkert komist í skíðagöngu
að undanförnu, meðal annars þar
sem ég fékk flensu um daginn, og er
að verða viðþolslaus."
Daði og Sesselja eiga tvö börn,
Tuma 17 ára, og Gunnhildi 16 ára.
Ekki þarf að komá á óvart að bæði
hafa þau lært á hljóðfæri, hann á
píanó en hún á fiðlu. Samt hefur fað-
irinn ekki trú á að þau muni starfa á
vettvangi tónlistar í framtíðinni.
„Við höfum alla vega reynt að bólu-
setja þau við þeirri vitleysu," segir
hann og hlær.
Magnús og Johannes
Tónleikarnir í kvöld hefjast á ís-
lensku verki, Adagio eftir Magnús
Blöndal Jóhannsson. Var það samið
árið 1980 í Bandaríkjunum. Magnús
var þá nýtekinn til við tónsmíðar að
nýju eftir nokkurt hlé og var stfll
hans gjörbreyttur. Hann var kom-
inn langan veg frá framúrstefnu-
tonverkunum, sem borið höfðu hróð-
ur hans víða. Adagio er samið lyrir
strengjasveit, selestu og slagverk og
var framflutt á Myrkum músíkdög-
um árið 1981. Það er samið undir
rómantískum áhrifum, blíðlegt með
fínlegu handbragði og áberandi
löngum línum.
Lokaverk tónleikanna er svo Sin-
fónía nr. 4 í e-moll op. 98 eftir
Johannes Brahms. Var hún samin á
áranum 1884-85 í Ölpunum.
Brahms mat mikils tónlistarsmekk
vinkonu sinnar, Elísabetar von
Herzogenberg, og leitaði oft álits
hennar á verkum sínum. Hann sendi
henni fyrsta þátt sinfóníunnar til
skoðunar og umsagnar með eftfr-
farandi orðum: „Leyfist mér að
senda þér smáhluta af smáverki eft-
ir mig og biðja þig að gefa þér smá-
tíma til að kíkja á það og senda mér
línu? Það verður að segjast, því mið-
ur, að lögin mín era skemmtilegri en
ég sjálfur og þarfnast minni lagfær-
inga!
Hér um slóðir ná kirsuberin ekki
að þroskast svo að þú skalt ekki láta
þér bregða þótt þér bragðist ekki
hlutimir sem best. Ég vil ógjarna
skrifa slæma fjórðu sinfóníu."
Það dróst að Elísabet svaraði er-
indi Brahms og hann varð áhyggju-
fullur. Ekki vora hinar dræmu und-
irtektir vina hans til að draga úr
áhyggjum hans þegar sinfónían var
leikin fyrir þá í útsetningu fyrir fjór-
hent píanó. Hinsvegar heillaðist
hljómsveitarstjórinn Hans von Bul-
ow af verkinu þegar hann stjómaði
fyrsta opinbera flutningi þess í Ber-
lín og taldi það vera mikið meistara-
verk. Sinfónían er sögð framlegust
allra sinfónía Brahms og samkvæmt
bréfum og orðum tónskáldsins sjálfs
er hún það verk sem hann hafði
einna mestar mætur á af öllum sín-
um verkum.
Diffenbachia
Stofuaskur
Gróðurmold
ó lítrar
Drekatré 1 OOsrh
Drekatré
ipanar
ÚTSÖLUNNI LÝKUR UM HELGINA