Morgunblaðið - 17.03.2000, Qupperneq 1

STOFNAÐ 1913
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
65. TBL. 88. ARG.
FOSTUDAGUR 17. MARS 2000
Hdtanir Kínverja hafa valdið titringi á taívanska hlutabréfamarkaðnum
Her Taívans
settur í við-
bragðsstöðu
Ekkert þykir þó benda til þess að
Kínverjar undirbúi árásir
Taipei. AFP, AP.
STJÓRN Taívans fyrirskipaði í
gær her landsins að vera í við-
bragðsstöðu vegna yfirlýsinga Kín-
verja um að þeir kynnu að beita
hervaldi ef sjálfstæðissinni færi
með sigur af hólmi í taívönsku for-
setakosningunum á morgun. Tang
Fei, varnarmálaráðherra Taívans,
lagði þó áherslu á að ekkert benti
til þess að Kínverjar væru að undir-
búa árásir á landið.
„Við höfum sagt hemum að halda
ró sinni en vera í viðbragðsstöðu -
án þess þó að búast til bardaga -
vegna yfirlýsinga kínverskra stjórn-
valda,“ sagði varnarmálaráðherr-
ann. En hótanir Kínverja hafa vald-
ið miklum titringi á hlutabréfa-
markaðnum á Taívan og talið er að
opinberir sjóðir hafi dælt í hann 73
milljörðum taívanskra dala, andvirði
173 milljarða króna, síðustu daga til
að koma í veg fyrir verðhran.
William Cohen, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, hvatti Kín-
verja og Taívana til að leysa deiluna
með friðsamlegum hætti. Hann
skoraði á stjórnvöld í Kína að láta
af hótunum sínum um valdbeitingu
og lagði áherslu á að Bandaríkja-
menn væru skuldbundnir til að
verja Taívan.
Thomas Pickering, aðstoðarutan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna, boð-
aði sendiherra Kína í Washington á
sinn fund í gær til að ræða spenn-
una í samskiptum Kína og Taívans.
Pickering kvaðst hafa rætt við
sendiherrann um „mikilvægi skyn-
semi og þolinmæði fyrir og eftir
kosningamar á Taívan".
Daginn áður hafði Zhu Rongji,
forsætisráðherra Kína, lýst því yfir
að Kínverjar áskildu sér rétt til
valdbeitingar ef Taívanar sýndu
„hvatvísi“ með því að kjósa fram-
Andstæðingur taívönsku stjórnarinnar er dreginn burt eftir að hafa far-
ið að munnhöggvast við Lee Teng-hui, forseta Taívans, á kosningafundi
Lien Chan forsetaframbjóðanda stjórnarflokks þjóðarsinna.
bjóðanda sem vildi að Taívan lýsti
yfir sjálfstæði. Kínverjar væru til-
búnir að „úthella blóði sínu og fórna
lífinu til að verja einingu og virð-
ingu ættjarðarinnar".
Segjast ekki hræðast
hótanir Kínverja
Helstu frambjóðendurnir í for-
setakosningunum sögðust ekki
hræðast hótanir Kínverja.
„Taívanska þjóðin sættir sig ekki
við þvinganir kínverska hersins,"
sagði James Soong, óháður fram-
bjóðandi.
„Það er heilög skylda nýs leið-
toga Taívans að tryggja fullveldi
landsins," sagði frambjóðandi
stjórnarandstöðunnar, Chen Shu-
bian, sem hefur verið hlynntur
sjálfstæði Taívans. Hann hefur þó
mildað afstöðu sína í kosningabar-
áttunni og segist nú ekki ætla að
lýsa yfir sjálfstæði eyjunnar nema
Kínverjar ráðist á hana.
Allir helstu frambjóðendurnir,
þeirra á meðal Lien Chan, forseta-
efni stjórnarflokks þjóðernissinna,
Kuomintang, eru andvígir því að
Taívan sameinist Kína samkvæmt
skilmálum kínversku kommúnista-
stjórnarinnar og afstaða þeirra til
Kína er svipuð í meginatriðum.
Lien og Soong hafa þó aldrei stutt
sjálfstæði og talið er að kínverska
stjórnin vilji að annar hvor þeirra
verði kjörinn næsti forseti Taív-
ans.
Tsjetsjneskir skæruliðar reynast rússneska hernum erfíðir
Áfram hart barist
við Komsomolskoje
Rússneskir hermenn munda vopn sín nærri Kharsenoi, þorpi sem er
vestur af Argun-gljúfri.
Skotárás í
heimavist-
arskóla
NEMENDUR sjást hér yfirgefa
heimavistarskóla í Brannenburg í
Suður-Bæjaralandi eftir að þýskur
skólapiltur særði kennara sinn alvar-
lega með byssu sem hann beindi síð-
an að sjálfum sér eftir að upp komst
um kannabisneyslu hans.
Að sögn þýsku lögreglunnar voru
kennarinn og drengurinn, sem er 16
ára, fluttir á sjúkrahús með hraði en
ekki var vitað hverjar ástæður skot-
árásarinnar voru. Drengurinn átti
þó við hegðunarörðugleika að stríða
og hafði verið rekinn úr skólanum
vegna kannabisneyslu.
Ofbeldi hefur aukist til muna í
skólum í Þýskalandi sl. ár og í síðasta
mánuði kom lögregla þar í veg fyrir
áætlun 16 ára skólastúlku um að
myrða 13 bekkjarsystkini sín.
Urus-Martan, Komsomolskoje, Moskva. AP,
AFP, Reuters.
RIJSSAR og Tsjetsjenar börðust
áfram í grennd við þorpið Komsom-
olskoje í Suður-Tsjetsjníu í gær og
mæta Rússar töluverðri andspymu
uppreisnarmanna nái þeir að laumast
fram hjá víglínunum. „Við getum ekki
leyft okkur að slaka á ef við eigum að
forðast frekari hörmungar," var haft
eftir Georgí Shpak, hershöfðingja í
rússneska hernum, þrátt fyrir fyrri
yfirlýsingar Rússa á miðvikudag um
að þeir hefðu náð Komsomolskoje á
sitt vald.
Hafa rússneskar hersveitir mætt
harðri andspymu uppreisnarmanna
og frá því snemma í gærmorgun
héldu rússneskir stórskotaliðar uppi
skothríð í nágrenni Komsomolskoje.
Itarleg leit stóð yfir að felustöðum
uppreisnarmanna að sögn Interfax-
fréttastofúnnar, auk þess sem her-
flugvélar og stórskotalið héldu uppi
árásum á önnur þorp í Argun- og
Vedeno-gljúfri. Var níu virkjum upp-
reisnarmanna eytt í gær að því er haft
var eftir yfirstjóm rússneska hersins.
Pútín líklegur signrvegari
Langvarandi andstaða Tsjetsjena
hefur reynst rússneskum hernaðaryf-
irvöldum fjötur um fót en þeir hafa
sagt hemaðaraðgerðum í Tsjetsjníu
svo gott sem lokið. Átökin í Tsjetsjníu
hafa þó reynst Vladimir Pútín, starf-
andi forseta Rússlands, vegsauki en
hann hefur aukið fylgi sitt meðal al-
mennings í Rússlandi í kjölfar harðra
aðgerða í Tsjetsjnfu.
Forsetakosningar fara fram í
Rússlandi 26. mars nk. og bendir flest
til að Pútín fari þar með sigur af
hólmi. Skoðanakannanir, sem birtar
vora í gær, sýndu Pútin hafa umtals-
vert meira fylgi en aðra frambjóðend-
ur og lítur út fyrir að hann nái um
helmingi atkvæða. ígor Kijamkin, yf-
irmaður sjálfstæðrar félagsvísinda-
stofnunar í Moskvu, segir kannanir
enn fremur benda til að Pútín geti
jafnvel aukið fylgi sitt enn frekar heiti
hann vestrænum umbótum í stjóm-
artíð sinni.
Kóngafólk
dæmtí
áframhald-
andi útlegð
Brussel. AP.
ÍTÖLSKU konungsfjölskyldunni,
sem hefur verið í útlegð frá því
1948, var í gær neitað af Evrópu-
þinginu um leyfi til að snúa aftur
heim til fósturjarðarinnar og var
Habsborgaraættinni, sem eitt sinn
réð ríkjum í Austurríki, einnig synj-
að um leyfi til að setjast að í Austur-
ríki á ný.
Á fundi Evrópuþingsins í Stras-
bourg í Frakklandi féllu atkvæði
þannig að 256 greiddu atkvæði
gegn því að ítölsku konungs-
fjölskyldunni yrði heimilað að snúa
til Italíu á ný á meðan 173 töldu út-
legðina bæði „grimmdarlega og
óvenjulega refsingu sem ætti ekki
heima í Evrópu í dag“. Savoy-ættin
var dæmd í útlegð fyrir 54 árum
eftir að ítalska þingið ákvað það
viðeigandi refsingu fyrir stuðning
konungsfjölskyldunnar við fasista-
stjórn Benitos Mussolinis. Victor
Emmanuel, sonur Umbertos síðasta
konungs Itala, sem nú er látinn,
Iýsti yfir vonbrigðum sínum með
úrskurðinn en kvaðst staðráðinn í
að halda baráttu sinni áfram. Hann
heldur því fastlega fram að fasistar
hafi neytt fjölskyldu sína til stuðn-
ings, en Victor Emmanuel olli sjálf-
ur miklu uppþoti á Ítalíu 1997, þeg-
ar hann sagðist ekki telja fasisma
eða lög fjandsamleg gyðingum vera
svo hræðileg.
Met-
hækkun
hjá Dow
Jones
New York. AFP, AP.
DOW Jones-verðbréfavísitalan
í New York sló met í gær þegar
hún hækkaði um 499,19 punkta,
en hún hefur aldrei styrkst
meira á einum degi. Hækkunin
nemur 4,9% og var vísitalan
skráð 10.630,60 punktar við
lokun verðbréfamarkaða.
Samtímis hækkun Dow Jon-
es styrktust hlutabréf í há-
tæknifyrirtækjum þegar Nasd-
aq-vísitalan hækkaði um 134,67
punkta eða 2,9%, eftir að hafa
lækkað um tæplega 130 punkta
um miðjan dag í gær. En Nas-
daq féll um 124 punkta á mið-
vikudag, á sama tíma og Dow
Jones styrktist um rúmlega 320
punkta.
Áður hafði Dow Jones hækk-
að mest um 380,53 punkta á
einum degi, 8. september 1998.
■ Gæti skilið/27
MORGUNBLAÐH) 17. MARS 2000