Morgunblaðið - 03.08.2000, Qupperneq 53

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 2000 53P~
-■--
Takmörkin voru
háleit en út-
koman fráleit
BROTTKAST á fiski hefur verið
mikið í umræðunni í fjölmiðlum
undanfarið. Ráðamenn vildu ekki
leggja við hlustir frekar en fyrri
daginn, en dæmin eru mýmörg.
Nú ætla þeir að gera þetta að lög-
reglumáli, hræða menn frá því að
greina frá göllum, sem eru á þessu
fína kvótakerfi, því besta í heimi,
og vilja að allt sé slétt og fellt.
Ummæli fiskistofustjóra um að
brottkastið væri álíka refsivert og
fíkniefnasmygl voru ósmekkleg og
lýsa hvaða hug hann ber til sjó-
manna.
Umræða í fjölmiðlum árin 1986
og 1987 um að miklu magni af
smáfiski væri hent af togurunum
var höfð eftir sjómönnum. Meðal-
Brottkast
Kvótinn átti að koma
í veg fyrir stækkun
fískiskipaflotans,
segir Halldór Hall-
dórsson, en annað
hefur komið í ljós.
þyngd á lönduðum afla hjá togur-
unum þessi ár var undir 2 kg, sem
þýðir að mikið magn af smáfiski
fór fyrir borð á þessum ái-um.
Þessu neituðu fiskifræðingar, sjáv-
arútvegsráðherra og Kristján
Ragnarsson og sögðu ýkjur.
Aður en kvótakerfið var sett á
1984 var fiski aldrei hent af vertíð-
arbátum. Þetta skrímsli, sem
kvótakerfið er, lofsyngja háskóla-
menn okkar sumir hverjir og ferð-
ast um heiminn með áróður fyrir
þessari hringavitleysu. Alþingi set-
ur samkeppnislög og fleiri lög sem
ganga þvert á það sem viðgengst í
sambandi við kvótalögin. Sjómenn
á ísfisktogurum fá helmingi lægra
verð en þeir, sem landa á fisk-
mörkuðum, þótt samningar kveði á
um hæsta verð eins og í öðrum
löndum, en þar fer allur fiskur á
markað. Sem sagt, sumir sjómenn
eru að róa upp á hálfan hlut, því í
flestum tilfellum munar allt að

I
helmingi á verði á mörkuðum og
því verði sem fyrirtækin borga
þegar ísfisktogarar landa hjá eigin
fyrirtæki. Þetta skerðir hlut sjó-
manna, skekkir samkeppnisstöðu
fiskvinnslufyrirtækja, sem kaupa
fiskinn á mörkuðunum á miklu
hærra verði og verða að selja á
sömu mörkuðum.
Samkeppnislögin eru
í góðum gír. Það
rekst hvað á annað í
þessu kvótaskrímsli.
Einkaleyfin minna
á þegar kóngurinn á
Englandi gaf aðlinum
allt land, en það er
langt um liðið síðan
það gerðist og þótti
með slíkum eindæm-
um að enn er vitnað í
það óréttlæti. Þeim er
vorkunn á Alþingi,
því þeir eiga margir
beinna hagsmuna að
gæta í sambandi við
kvótann.
Einn virtasti hagfræðingur
heims, Joseph E. Stiglitz, ráðgjafi
Halldór
Halldórsson
Bandaríkjaforseta,
var á ferð hér á landi
fyrir stuttu og gaf
hann kvótanum fall-
einkunn. Kvað hann
kvótann stuðla að
byggðaröskun og vera
eingöngu fyrir fáa
sterka aðila.
Það er sorglegt til
þess að hugsa að um-
boðsmenn sjómanna í
vél og á dekki, Helgi
Laxdal og Sævar
Gunnarsson, skuli
vera hlynntir þessu
kvótakerfi, sem fækk-
ar störfum og stuðlar
að því að hópur sjó-
manna rær upp á hálfan hlut.
Kvótinn átti að koma í veg fyrir
stækkun fiskiskipaflotans, en ann-
að hefur komið í ljós. Á árunum
1984-2000 hefur vélarafl flotans
aukist um rúman helming eða 50-^
60% og rúmlestaaukning orðið um
10-20%, en botnfiskveiðin hefur
dregist mikið saman. Margir bátar
og skip liggja verkefnislaus stóran
hluta ársins í höfnum víða um
landið. Takmörkin voru háleit en
útkoman fráleit.
Höfundur er skipstfdri.
Súrefnisvörur
Karin Herzog
Silhouette
komum Götuleikhússins og eflaust
þætti mörgum það þunnur þrettándi
ef Götuleikhús Hins hússins setti
ekki svip sinn á þjóðhátíðardaginn,
en það hefur verið ómissandi hluti
hátíðarhaldanna undanfarin ár.
Unglist, Listahátíð ungs fólks,
hefur verið fastur liður á haustin.
Unglist hefur borið á borð fyrir okk-
ur allt það helsta sem hefur verið á
döfinni í listsköpun ungs fólks;
graffiti, rokk, jazz, kóramót, tísku-
sýningar, ljósmyndun, dans og
svona mætti lengi telja.
Af framantöldu má það vera Ijóst
að menningarstarfsemi er stór þátt-
ur í starfinu í Hinu húsinu. En
margar góðar hugmyndir hafa
fæðst andvana vegna fjárskorts þvi
eins og önnur menningarstarfsemi
hangir hún á horriminni. Það er erf-
itt að réttlæta það fyrir vinnusamri
þjóð að almannafé sé veitt til þess að
ungt fólk fái „að leika sér“. Hver er
hagkvæmni þess? Mannauð er erfitt
að verðleggja en þeir sem læra að
virkja sköpunarkraft sinn öðlast
færni og þroska hæfileika sem eru
eftirsóknarverðir í nútíma samfé-
lagi t.d. samvinnufærni, félags-
þroska, frumkvæði, gagnrýna hugs-
un og hugmyndaauðgi. Þeir eru því
vel undh’ það búnir að takast á við
óráðna framtíð. Er það ekki góð
fjárfesting?
Höfundur er verkefimsljóri
menningarsveitar Hins hússins.
Þiutýt^xæ,{ir {ja££iöiffíim oÞ£ar é&rt o^
ti/fiaKýéraipöa. öpr-a rieaarmar /aftsins,
/o-&rt máþá /a/Ja ?
/iö /öpursu-einar ^öx^um á re£a mM' mtfr£ra,
efi o££ar éærist sptjta fírá saöræsam /önoiam,
stasclam s£o/ast á /axoi6ra£ ár s£ipam,
sem írotxaö /afia i sf>ós eöa so££iö i oljápis,
xa{x/ausir £iýft/a er/exctir- s/ómexx íýaröi o££ar.
/Cir£ja er o££ar ströxdix op kaftiö op {j/a££iö,
puöspja//datfsixs v-axmáttar maxxsixs
t £í{i op alaaöa.
YmUTSSYNING Tll MINNINGAR UM
ÞORPSSKÁLDIÐ
i PÁimsm DAGANA: 3. ■ 13. ÁGLISI2000
IÍÁ Kl. 14:00 ■ 20:00
VESTURBYGGÐ — SAMSTARFSVERKEFNI
REYKJAVÍK
f if ^
ÁRIÐ 2000