Morgunblaðið - 25.11.2000, Qupperneq 28

28 LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2000
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
URVERINU
Rækiuverksmiðja NASCO í Bolungarvík til sölu
Trúverðugleiki sölu-
fyrirtækisins í húfi
AÐ UNDANFÖRNU hafa staðið
yfir viðræður um að selja rækju-
verksmiðju NASCO í Bolungarvík.
Egill Guðni Jónsson, stjórnarfor-
maður NASCO, segir að helsta
ástæðan sé sú að ekki fari saman að
reka rækjutogara og rækjuverk-
smiðju með trúverðugleika fyrir-
tækisins sem sölufyrirtækis í huga.
Egill Guðni segir að fyrirtækið
selji meiri rækju en nemi íslenska
kvótanum og ekki sé heppilegt að
selja rækju eigin verksmiðju. Auk
þess hafi umhverfið í rækjunni ekki
verið einfalt á árinu. Olíuverðhækk-
anir hafi verið gífurlegar og afurða-
verð á skipunum hafi fallið um 20 til
30%, „en vissulega vegur það þungt
að trúverðugleiki NASCO sem hrá-
efnisdreifanda er náttúrulega meii'i
ef fyrirtækið er algerlega óháð öll-
um verksmiðjum".
Varðandi aðrar hugsanlegar
breytingar í rekstri fyrirtækisins
segir Egill Guðni að þær verði að
koma í ljós. Hann segir að um 90
manns sinni um 65 til 70 störfum í
rækjuverksmiðjunni í Bolungarvík
og segist ekki sjá neinar forsendur
fyrir því að það breytist þótt
verksmiðjan verði seld því að hún
hafi verið í mikilli framleiðslu, en
hún getur unnið úr um 10.000 tonn-
um af rækju á ári. Hins vegar sé
ekki sjálfgefið að NASCO selji
áfram rækju til verksmiðjunnar.
„Það er hinn frjálsi markaðsheimur
sem ræður ferðinni þar,“ segir
hann.
Jón Vídalín ÁR fékk tvær stórlúður í nýliðnum karfatúr og segir Sverrir Gunnlaugsson
verið tveggja manna tak en hér er Guðjón Sveinsson háseti við löndunina í fyrradag.
Dapurt á karfanum
„ÞAÐ hefur verið frekar dapurt á karfanum í haust,“
segir Sverrir Gunnlaugsson, skipstjóri á Jóni Vídalín
ÁR, en hann kom með 140 kör, um 60 tonn, til Vinnslu-
stöðvarinnar hf. í Vestmannaeyjum á fimmtudag eftir
að hafa verið úti síðan á laugardagskvöld.
„Við reynum að kíkja eftir karfa sem hægt er að
flytja út til Þýskalands," segir Sverrir og áréttar að
veiðin hafi verið töluvert daprari í haust en undanfarin
haust, en hann hefur verið á svæðinu frá Eyjum vestur
undir Reykjanesgrunn. „Ætli ástandið í sjónum hafi
ekki eitthvað með þetta að gera, en þótt maður vildi ná
í smærri karfa er hann ekki fyrir hendi heldur."
Harðar deilur í Bretlandi um
sameiginlegar hersveitir ESB
Andstæðingar
„Evrópuhers“
gagnrýndir
DEILURNAR í Bret-
landi um fyrirhugaða
þátttöku í sameiginleg-
um hersveitum Evrópu-
sambandsins mögnuðust
enn í gæi', þegar Chris
Patten, sem fer með ut-
anríkismál í fram-
kvæmdastjóm ESB,
réðst harkalega á íhalds-
flokkinn fyrir andstöðu
hans við hernaðarsam-
vinnuna.
Patten, sem hefur
gegnt ráðherraembætti
fyrir íhaldsflokkinn,
sagði í viðtali við breska
ríkisútvarpið, BBC, að
leiðtogi flokksins, Willi-
am Hague, hefði gert „stór mistök í
þessu máli“. Patten beindi einnig
spjótum sínum að breskum fjölmiðl-
um. Sagði hann að fréttir flestra dag-
blaðanna um hina fyrirhuguðu
hernaðarsamvinnu hefðu annaðhvort
verið „uppspuni eða heimskulegar".
Hörð viðbrögð Blairs
Forsætisráðherrann Tony Blair
hafði á fimmtudag lýst vanþóknun
sinni á grein í dagblaðinu Daily Mail,
þar sem því var haldið fram að yfir-
maður breska heraflans, Sir Charles
Guthrie, hefði „setið aðgerðalaus hjá“
á meðan ríkisstjóm Verkamanna-
flokksins skuldbatt sig til þátttöku í
hemaðarsamstarfinu. Fullyrti blaðið
að komið hefði í ljós að Guthrie væri
einn af „skósveinum" Blairs. Forsæt-
isráðherrann sagði þetta vera ómak-
lega árás á Guthrie, sem hefði sýnt
„fullkomna fagmennsku". Aðspurður
hvers vegna Blair hefði bragðist
svona harkalega við einni blaðagrein,
svaraði talsmaður hans að forsætis-
ráðherrann vildi ekki að umræðan um
sameiginlega heraflann „snerist upp í
skrípaleik".
Á leiðtogafundi ESB í desember í
fyrra var ákveðið að stofna til sameig-
inlegra hersveita sem bragðist gætu
skjótt við neyðarástandi, en málið
komst aftur í hámæli eftir að vamar-
málaráðherrar aðildarríkjanna sam-
þykktu á fundi sínum á mánudag að
leggja sveitunum til meira en 100.000
hermenn, um 400 herflugvélar og 100
skip. Þar af hafa Bretar skuldbundið
sig til að leggja til 12.500 hermenn,
auk flugvéla og skipa.
Breskir íhaldsmenn, þar á meðal
Margrét Thatcher, fyrrverandi for-
sætisráðherra, hafa lýst
áformunum stríð á
hendur, og telja að með
þeim sé verið að koma á
fót evrópskum alríkis-
her og grafa undan
Atlantshafsbandalaginu
(NATO), sem þeir full-
yrða að sé mun betur
fallið til að tryggja ör-
yggi í Evrópu. Ýmsir
hafa jafnframt látið í ljós
ugg um að hinn svokall-
aði „Evrópuher“ væri
skref í átt að myndun
evrópsks sambandsrík-
is.
Ihaldsmenn hafa látið
að því liggja að ákveðin
framganga Blairs í málinu helgist af
því að honum sé í mun að sanna
tryggð sína við Evrópusamrunann
gagnvart öðram leiðtogum ESB-
ríkja, eftir að hafa gengið illa að sann-
færa bresku þjóðina um ágæti aðildar
að myntbandalagi Evrópu (EMU).
Ljóst þykir að Ihaldsflokkurinn muni
halda þessu máli á lofti fyrir kosning-
arnar, sem búist er við að haldnar
verði á næsta ári.
Blair hefur hins vegar vísað því á
bug að fyrirhugað sé að koma upp
„Evrópuher" og segir fráleitt að
áformin grafi undan NATO. Hann
segir málflutning Ihaldsmanna vera
helberan „hræðsluáróður" og hefur
lagt áherslu á að Bretar myndu hafa
fullt neitunarvald varðandi allar að-
gerðir og að breskir hermenn yrðu
aldrei sendir á vettvang án samþykk-
is breskra stjómvalda.
Weinberger varar við
að NATO veikist
Caspar Weinberger, fyrrverandi
vamarmálaráðherra Bandaríkjanna,
blandaði sér í umræðuna á fimmtu-
dag, þegar hann ritaði grein í breska
dagblaðið The Daily Telegraph. Hann
fullyrðir að þó ýmsir hafi haldið öðra
fram sé deginum ljósara að það komi
til með að veikja NATO ef hersveitir
aðildarríkja bandalagsins muni jafn-
framt taka þátt í hinu nýja hemaðar-
samstarfi ESB, og bendir á að stjórn-
málamenn hafi lýst því yfir að
heildarfjöldi hermanna verði ekki ;
aukinn. Weinberger varar einnig við |
því að áhugi Bandaríkjamanna á
NATO muni óhjákvæmilega minnka
eftir að hinum nýju hraðsveitum ESB
hafi verið komið á fót.
Chris Patten
Sjávarafurðir á
heimsmarkaði
Afar og’ ömmur
í fæðingarorlof
London. Morgunblaðið.
Norðmenn
svindla
NOKKRIR útgerðarmenn og fisk-
verkendur í Norður-Noregi hafa
verið kærðir fyrir að falsa löndun-
arskýrslur, landa afla framhjá vigt
og fyrir brottkast á smáfiski, eink-
um ýsu og ufsa. Norskir fjölmiðlar
hafa undanfarna daga dregið
áreiðanleika norsks sjávarútvegs
mjög í efa og hafa samtök sjó-
manna og fiskverkenda krafist að-
gerða til að koma höndum yfir lög-
brjóta. Hinvegar þurfi að gera
greinarmun á lögbrotum og mis-
tökum sem rekja megi til flókinna
reglna.
Þannig sagði Odd Lorentzen,
fiskverkandi í Norður-Noregi, í
viðtali við norska útvarpið að sök-
um þess hve algengt svindl væri í
greininni yrði sífellt erfiðara fyrir
þá sem reka heiðarlega starfsemi
að fá físk til vinnslunnar. Samtök
sjómanna halda því hinsvegar fram
að séu sjómenn sekir um óheiðar-
lega viðskiptahætti, hljóti fisk-
kaupendur að vera það einnig.
SJÁVARAFURÐIR á heimsmark-
aði er yfirskrift námskeiðs á vegum
Endurmenntunarstofnunar Háskóla
ísiands sem haldið verður þriðju-
daginn 28. nóvember nk. Á nám-
skeiðinu mun dr. Aida Möller mat-
vælafræðingur aðallega fjalla um
framboð botnfiskafurða og rækju á
heimsmarkaði út frá þróun í afla og
ráðstöfun hans hjá öllum helstu
veiðiþjóðum. Ennfremur mun Alda
fjalla sérstaklega um þróun fiskeld-
is í heiminum, sem og þróun helstu
eldistegunda. Upplýsingarnar eru
nýlega komnar fram hjá sérfræð-
ingum í sjávarútvegi víða um heim
og leitast er við að spá fyrir um þró-
unina í nánustu framtíð. Aida segir
að merkja megi ákveðna strauma í
þróun sjávarafurðamarkaðarins,
sem margir hafi ekki áttað sig nógu
vel á. „Hagsmunir Islendinga era
háðir þessari þróun. Annars vegar
mótar hún samkeppnisstöðu ís-
lenskra fiskafurða í alþjóðlegum
viðskiptum og hins vegar hefur hún
áhrif á stöðu sjávarafurða í heild
gagnvart öðrum matvælum, það er í
keppninni um hylli neytenda á al-
þjóðlegum matvælamörkuðum."
Alda hefur á undanförnum áram
unnið með fyrirtækjum og opinber-
um aðilum að öflun og miðlun upp-
lýsinga um sjávarútvegsmái. Nám-
skeiðið er ætlað starfsmönnum
framleiðslu- og markaðsfyrirtækja í
sjávarútvegi, sérfræðingum rann-
sóknastofnana og opinberra aðila,
fólki í greiningardeildum fjármála-
fyrirtækja og öðram hagsmunaað-
ilum. „Það er mikill áhugi á íslandi
á upplýsingum af þessu tagi en
fram til þessa hefur ekki verið sér-
stakur vettvangur til þess að koma
uppiýsingunum á framfæri," segir
Aida.
EINN stærsti vinnuveitandi
Bretlands, stórmarkaðakeðjan
Asda, hyggst bjóða öfum og
ömmum að sækja um allt að einn-
ar viku fæðingarorlof vegna fæð-
ingar barnabarns síns.
Starfsfólkið getur einnig tekið
allt að þriggja mánaða launalaust
leyfi til þess að aðstoða við um-
önnun barnabarna.
Talsmenn stórmarkaðakeðj-
unnar sögðust vilja bæta starfs-
skilyrði launþega sinna og hluti
af því væri að sýna skilning á því
að starfsfólk hefði skyldum að
gegna gagnvart fjölskyldu sinni.
Þrátt fyrir að um 14.000 starfs-
manna Ásda séu yfir fimmtugu,
segist fyrirtækið ekki hafa
nokkra hugmynd um hve margir
þeirra séu afar eða ömmur en
nokkrar nýbakaðar ömmur og af-
ar höfðu kvartað yfir því við yfir-
menn fyrirtækisins að þurfa að
taka tíma af sumarleyfi sínu til að
rétta hjálparhönd við fæðingu
bamabams.
Samkvæmt skoðanakönnun
sem Asda lét gera sögðust níu af
hverjum tíu foreldram ekki
treysta neinum öðram en foreldr-
um eða tengdaforeldrum sínum
til þess að líta eftir börnum sín-
um og fjórir af hverjum tíu sögðu
að þeir myndu ekki getað stund-
að vinnu sína ef þeir nytu ekki
aðstoðar þeirra.
Fyrirtækið neitar því að um
umtalsverðan kostnað verði að
ræða vegna þessa nýja fyrir-
komulags, heldur muni hagur
fyrirtækisins þvert á móti vænk-
• ast með faskkandi fjarvistar-
dögum starfsmanna og minni
mannaskiptum innan fyrirtækis-
ins.