Morgunblaðið - 25.11.2000, Page 38

38 LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Taugar úr móður
græddar í ungabarn
Nýjar upplýsingar
um tíðahringinn
Draga algeng lyf úr
Alzheimer-hættu?
Apar stjórna búnaði
með „hugarorku"
Taugar úr móður grædd-
ar í átta mánaða dreng
Houston. AP, Reuters.
Hinn átta mánaða gamli Rodrigo Cervantes ásamt móður sinni og lækni. Associated Press
ATTA mánaða gamall drengur frá
Mexíkó var á batavegi á sjúkrahúsi í
Houston í Bandaríkjunum í vikunni
eftir að hópur lækna græddi taugar
úr fótleggjum móður hans í máttlaus-
an vinstri handlegg hans. Segja
læknar að drengurinn ætti að fá aftur
mátt í handlegginn, úlnliðinn og
höndina innan árs.
Var aðgerðin ein sú fyrsta sinnar
tegundar, þar sem taugar eru fluttar
úr lifandi gjafa, sagði læknirinn sem
stjómaði aðgerðinni, dr. Scott Grub-
er, á fréttamannafundi á Memorial
Hermann bamaspítalanum, þar sem
aðgerðin var gerð. Taugaígræðsla
hefur áður verið framkvæmd í
Bandaríkjunum, en í flestum tilvikum
vom taugamar teknar úr látnum ein-
staklingum, sagði dr. Gmber. í fyrra
var framkvæmd á öðmm bamaspít-
ala í Houston svipuð aðgerð og sú
sem fór fram í síðustu viku.
Taugarnar í vinstri öxl og hand-
legg drengsins, Rodrigos Cervantes
Coronas, rifnuðu í fæðingu, og gat
hann ekki hreyft handlegginn og
hafði enga tilfinningu í honum.
Igræðsluaðgerðin tók tólf klukku-
stundir.
Líkur vora á að Rodrigo fengi að
fara af sjúkrahúsinu nokkmm dögum
eftir aðgerðina, en hann yrði áfram í
Houston í nokkrar vikur til eftirlits
og frekari umönnunar, áður en hann
fengi að halda til síns heima í Morelia
íMexíkó.
„Svona meiðsl verða í einum eða
tveim af hverjum þúsund fæðingum,"
sagði Gmber. „í flestum tilvikum
rifna taugarnar ekki heldur merjast
einungis.“ Heilbrigðar taugar í hægri
hluta líkama drengsins munu smám
saman vaxa í gegnum ígræddu taug-
amar, úr móður hans, vinstra megin.
„Taugarnar [úr móður hans] veita
enga virkni. Þær era slóð sem taugar
barnsins sjálfs fara eftir og gróa á
ný,“ sagði Graber.
Tæpur metri af taugum var fjar-
lægður úr aftari hluti fótleggja móð-
ur drengsins, Patrieiu Corona Mont-
ez. Mun hún þar af leiðandi verða
lítillega dofin til frambúðar sitt hvor-
um megin á fótunum. Hún sagðist
hafa fundið lítillega til, „en það skiptir
engu máli“.
Varað við Viagra
og tilteknum
hjartalyfjum
New York. Reuters.
STAÐFEST hefur verið með til-
raunum á dýrum að hættulegt get-
ur verið að nota getuleysislyfið
Viagra með tilteknum hjartalyfj-
um. Varað er við slíkum
milliverkunum í þeim leiðbeining-
um sem fylgja lyfínu er það er selt
hér á landi en í Bandaríkjunum
segja menn að hvorki læknar né
almenningur séu nægilega vel upp-
lýstir um þá hættu sem kunni að
fylgja notkun lyfsins.
Algengt er að fólk sem þjáist af
hjartaöng (angina pectoris), verk
sem skapast vegna æðaþrengsla í
hjarta, noti lyf sem nefnd eru nítr-
öt. Notkun þeirra slær á verkinn
og greiðir fyrir eðlilegu blóð-
streymi í hjarta.
Vitað er að ein af aukaverkunum
Viagra er sú að hún getur aukið
áhrif nítrata og þannig orsakað
blóðþrýstingsfall. Fyrirtækið
Pfizer sem framleiðir lyfið hefur
birt tilkynningu þess efnis að
notkun Viagra og nítrata geti verið
lifshættuleg. Nítröt ,eru fáanleg í
ýmsum myndum, í formi nítróglys-
eríntaflna, plástra og úða.
Greint er frá tilraun með hunda
í Circulation, tímariti Bandarísku
hjartasamtakanna, 14. nóvember.
Hjartaæðar þeirra höfðu verið
þrengdar og var þeim síðan gefið
Viagra. Blóðþrýstingurinn snar-
lækkaði og hélst lágur með til-
heyrandi hægu blóðrennsli. Telja
vísindamennirnir hugsanlegt að
gagnvirkni þrýstings og minna
blóðrennslis framkalli eins konar
„vítahring", sem skili ónógu blóði
til hjartans og skapi þannig skil-
yrði fyrir hjartaáfalli.
Að sögn dr. Bijoy Khandheria,
sem starfar við Mayo-stofnunina í
Rochester í Bandaríkjunum getur
reynst erfitt að tryggja að menn
noti ekki samtímis nítröt og
Viagra. Algengt er að hjartveikir
menn þjáist einnig af getuleysi,
sem aftur eykur líkur á að þeir
noti Viagra. Að auki er það svo að
menn sem nota slík hjartalyf taka
þau á 8 til .12 klukkustunda fresti
ViAt
Associated Press
Karlar víða um heim hafa tekið getuleysislyfinu Viagra fagnandi. Lyfið
má þd ekki nota með tilteknum tegundum hjartalyfja.
þannig að efnið er jafnan í blóðinu.
„Mikilvægt er að sjúklingum sé
ljóst að þessi tvö lyf megi þeir
ekki nota saman,“ segir dr.
Khandheria. í máli hans kemur
enn fremur fram að hjartasjúkl-
ingar geti notað Viagra og önnur
hjartalyf samtímis t.a.m. vissa
kalsíum- og beta-blokkara.
í leiðbeiningum þeim sem. fylgja
Viagra hér á landi er skýrlega var-
að við þessari hættu. Þar segir:
„Lyfið eykur lágþrýstingsvaldandi
áhrif nítrata og því má ekki nota
það samtímis þeim.“
TENGLAR
Tímaritið Circulation:
http://intl-circ.ahajournals.org/
Reyking-
ar kunna
að valda
kvíða
Chicago. AP.
NIÐURSTÖÐUR rannsóknar
benda til þess að unglingum sem
reykja sé hætt við kvíða þegar þeir
eldist og renna þessar niðurstöður
frekari stoðum undir kenningar um
að sígarettureykingar séu orsök
fremur en afleiðing taugaóstyrks.
Rannsóknin beindist að hátt í 700
unglingum, sem fylgst var með fram
á fyrstu fullorðinsár, og kom í ljós
að algengur kvíði, ofsahræðsluköst
og víðáttufælni, var mun tíðari með-
al þeirra sem höfðu reykt mikið á
unglingsáram.
Unglingar sem reyktu 20 sígar-
ettur á dag, eða meira, vora meira
en 15 sinnum líklegi'i til þess að
þjást af kvíða á fullorðinsáram, hátt
í sjö sinnum líklegri til víðáttufælni
og yfir fimm sinnum líklegri til að
þjást af ýmiskonar kvíða en þeir
unglingar sem reyktu minna eða
alls ekkert.
Niðurstöður þessar vora birtar í
Journal of the American Medical
Association (JAMA) 8. nóvember. í
októberhefti læknaritsins Pediatrics
vora birtar niðurstöður rannsóknar
sem benda til að reykingar kunni að
vera orsök þunglyndis hjá ungling-
um.
Höfundar beggja rannsókna setja
fram þá kenningu að nikótín komi
miðtaugakerfinu í uppnám. Þá
kunni það að hafa áhrif að reyking-
ar dragi úr getu líkamans til að nýta
súrefni, að sögn höfunda rannsókn-
arinnar sem birt var í JAMA, en
Jeffrey Johnson, við Columbia-há-
skóla í Bandaríkjunum, stýrði
henni.
TENGLAR
JAMA: jama.ama-assn.org
Pediatrics: www.aap.org
Reuters
Viðteknar hugmyndir um
ástæður þess að menn reykja
virðast ekki vera tæmandi.