Morgunblaðið - 25.11.2000, Síða 65

MORGUNBLAÐIÐ
_________________________LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2000
UMRÆÐAN
Vitundar- Hvað hefði Jón
vakning í Sigurðsson sagt?
sjónmáli
8. MARS árið 1999
stóð UNIFEM fyrir
alþjóðlegri mynd-
bandaráðstefnu í aðal-
stöðvum Sameinuðu
þjóðanna í New York
um ofbeldi á konum.
Þar var samþykkt að
skora á aðildarríki
Sameinuðu þjóðanna
að helga einn dag á ári
baráttunni gegn of-
beldi á konum. Dagur-
inn var valinn 25. nóv-
ember. í dag safnast
því konur og menn um
allan heim saman til
þess að vekja athygli á
því að á hverri mínútu,
einmitt núna þegar þú lest þessi
orð, eru í hverju einasta landi
heimsins konur af öllum trúar-
Baráttudagur
í dag er full ástæða til
þess að gleðjast, segir
Sigríður Margrét
Guðmundsdóttir, yfír
þeim árangri sem menn
og konur um allan heim
hafa náð í baráttunni
gegn ofbeldi.
brögðum, stéttum og stigum þjóðfé-
lagsins, ungar og gamlar, fórnar-
lömb ofbeldis. í fjölmörgum sam-
félögum heims er ofbeldi á konum
talinn eðlilegur hluti af daglegu lífi
kvenna, sem jafnvel konurnar sjálf-
ar viðurkenna. Skemmst er að
minnast fréttar sem nýlega birtist
hér á landi af niðurstöðum viðhorfa
indverskra kvenna til ofbeldis. Stór
hluti þeirra taldi að eiginmaður
hefði fullan rétt á að
berja konu sína ef hún
t.d. eldaði ekki góðan
mat, sinnti ekki börn-
um sínum eða færi út í
leyfisleysi. Þetta við-
horf er vonandi úrelt
hér á landi en ofbeldið
viðgengst ennþá. A síð-
asta ári leituðu 298
konur til Kvennaat-
hvarfsins til dvalar eða
viðtala og athvarfinu
bárust alls 1794 neyð-
arsímtöi. Á hverju ári
leggur ofbeldi líf millj-
óna kvenna og stúlkna
í rúst um allan heim og
kemur í veg fyrir eðli-
lega þróun í átt að heilbrigðu samfé-
lagi.
UNIFEM hefur um nokkurra ára
skeið unnið markvisst að þvi að af-
nema ofbeldi gegn konum. Félagið
hefur komið á fót öflugum sjóði sem
hefur þetta eitt að markmiði. Fyrir
atbeina þessa sjóðs hefur fjölmörg-
um átaksverkefnum verið ýtt úr vör
sem beinast að því að fá ráðamenn,
stjórnmálamenn, trúarleiðtoga,
dómara, kennara og æsku viðkom-
andi landa til þess að taka virkan
þátt í að breyta gildandi viðhorfum
og lagasetningum um málefni
kvenna. Auk þessa er kerfisbundið
unnið að því að efla meðvitund
kvenna og sjálfsmynd þannig að
þær hafni því að vera beittar of-
beldi. Baráttan er hafin - fjöldi fé-
lagasamtaka um allan heim tekur
þátt í henni - og hún verður ekki
stöðvuð.
í dag er því full ástæða til þess að
gleðjast - gleðjast yfir þeim árangri
sem menn og konur um allan heim
hafa náð í baráttunni gegn ofbeldi.
Sífellt fleiri hafa vaknað til vit-
undar um það ofbeldi sem konur eru
beittar. Vitundarvakning er hafin.
Höfundur er formaður UNIFEM
á íslandi.
Sigríður Margrét
Guðmundsdóttir
MARGIR láta sér
detta í hug nú um
stundir að við íslend-
ingar eigum að ganga í
Evrópusambandið okk-
ur til framdráttar á
ýmsum sviðum, einkum
því efnahagslega. Vest-
firðingurinn og þjóð-
skörungurinn Jón Sig-
urðsson er meira að
segja hafður með í ráð-
um þegar menn plan-
leggja þetta.
I þessu sambandi er
gagn og gaman að rifja
upp hér í Mbl. að hinn
17. júní í vor er leið,
flutti Ágústa Guð-
mundsdóttir, sem íyrst kvenna varð
prófessor við Raunvísindadeild Há-
skóla Islands, hátíðarræðu á Hrafns-
eyrarhátíð. Ræðu sína flutti prófess-
orinn af djörfung og skörungsskap
sem eftir var tekið.
Efni ræðunnar snerist m. a. um að
ástundun vísinda muni skipta sköpum
um það hvernig okkur Islendingum
muni famast í framtíðinni. Þekking-
una sem aflað er með vísindarann-
sóknum þurfi svo að breiða út í allar
æðar þjóðarlíkamans. Ekki hvað síst
þurfi Islendingar að leita sér frama
og fræðslu á erlendri grund. Og þrot-
lausar ábendingar Jóns Sigurðssonar
til landsmanna um að þeir þyrftu að
vanda verklag sitt sem best á öllum
sviðum, til að vera gjaldgengir og enn
eru í fullu gildi, komu mikið við sögu í
ræðunni, auk hvatninga hans um, að
við verðum sífellt að freista gæfunnar
úti í hinum stóra heimi.
Ánægjulegt er til þess að vita að
framsýni og djörfung Jóns Sigurðs-
sonar skuli svífa yfir vötnum í þjóð-
skóla okkar, Háskóla íslands. Á það
bendir eftirtektarverð niðurstaða
prófessors Ágústu í ofangreindri
ræðu hennar í vor. Ályktun prófess-
orsins var sú, að við eigum að vera
„opin, óhrædd, jákvæð og frjáls til að
eiga samstarf og samskipti við aðrar
þjóðir“. Sannleikurinn er sá, að það
voru einmitt slíkh' eiginleikar sem
dugðu Jóni forseta á sínum tíma.
Enginn var óhræddari, fijálsari af
sjálfum sér og jákvæðari en hann. Þó
mikið vatn sé til sjávar
runnið síðan þá, má vel
nefna, að þótt hann
gagnrýndi dönsku
stjómina hispurslaust
og Danir ættu alls kost-
ar við hann og gætu
jafnvel kastað honum í
steininn sem uppreisn-
armanni, ef út í það
hefði verið farið, báru
þeir mikla virðingu fyr-
ir honum vegna stað-
festu hans, einurðar og
kurteisi.
Spurning dagsins er,
hvort þetta veganesti
Jóns Sigurðssonar geti
ekki dugað okkur Is-
lendingum enn um sinn í þeim sjó sem
við siglum í samskiptum við aðrar
þjóðir, án þess að við fómum því sem
hann lagði einna mest upp úr, sjálfs-
ákvörðunarréttinum. Getum við ekki
átt samskipti við þessa kalla í Evrópu
á okkar eigin forsendum, líkt og Jón
forseti gerði við Dani og þá jafnframt
haldið áfram viðskiptum við þá og
aðra sem hugur okkar stendui' til og
treyst böndin víðar, til dæmis í vest-
urveg? Sjálfsagt telja margir sér-
fræðingar að þetta sé bull og við mun-
um ekld njóta jafn góðra við-
skiptakjara utan sem innan hins
volduga Evrópusambands. Vel má
það rétt vera, en má ekki virða það til
nokkurs fjár að vera sjálfs sín ráð-
andi?
Unga fólkið var að lesa upp úr
Evrópusambandið
Getur þetta veganesti
Jóns Sigurðssonar, spyr
Hallgrímur Sveinsson,
ekki dugað okkur Is- ^
lendingum enn um sinn?
verkum Jóns Sigurðssonar á Austur-
velli á dögunum í sambandi við
Evrópuumræðuna og er það ánægju-
efni. Það mætti ganga oftar í þann
sjóð. Vel gæti svo farið að það verði
niðurstaðan í framtíðinni, að ráðum
bestu manna, að Island óski eftir inn-
göngu og gangi síðan í margnefnt
Evrópusamband. En væri það ekki í
anda Jóns forseta að þjóðin athugi vel
sinn gang áður en það skref verður
stigið til fulls?
Svo vísað sé til upphafs þessara
orða og menn gæfu sér það að Jón
Sigurðsson mætti stíga í ræðustól AL
þingis í dag og hann beðinn úrskurðar
í þessu vandasama sjálfstæðismáli
þjóðarinnar, er ekki ólíklegt að álykt-
un hans gæti eftir atvikum hljómað
eitthvað á þessa leið:
„Flýtum okkur hægt. Okkur liggur
ekki lífið á. Við skulum eiga viðskipti
við sem flesta.“
Höfundur er staðarhaldari
á Hrafnseyri.
jlfrnadisþakkir
Ég sendi öllum œttingjum og vinum, sem glöddu
mig á áttrœðisafmœli mínu þann 15. nóvember
síðastliðinn, kœrar kveðjur og þakkir fyrir heim-
sóknir, gjafir, skeyti og kveðjur.
Guð blessi ykkur öll.
Herbert Guðbrandsson,
Jökulgrunni 4,
Reykjavík.
Hallgrímur
Sveinsson
Orðsending til kvenna frá
HUGO BOSS
NÝR DÖMUILMUR
Húsasmiðjan Skútuvogi
verður opin á sunnudögum
frá kl. 12-16.
fram að jólum.
A
HÚSASMIÐJAN
Sími 525 3000 • www.husa.ifL. ,
Opið
sunnudaga