Morgunblaðið - 07.12.2000, Blaðsíða 72

* 72 FIMMTUDAGUR 7. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
BÆKUR
Góðgerðafélagið Stoð og styrkur hefur gefíð út III. bindi ritsafnsins Á lífsins leið. í því segir fjöldi þekktra manna og
kvenna frá minnisverðum atvikum eða fólki sem ekki gleymist. Meðal höfunda 1 þessu bindi er Markús Örn Antonsson
útvarpsstjóri sem segir glettnislega frá störfum sínum á æskuárum og hvernig framtíð hans réðst.
Með blessun Fram-
sóknarflokksins
„Fjölskyldumynd" af fréttastofu Sjónvarpsins 1966. Allt starfsliðið á staðnum: Sigurður Sigurðsson íþrótta-
fróttamaður, Ásdis Hannesdóttir ritari, Magnús Bjarnfreðsson fróttamaður, Emil Björnsson fróttastjóri, Mark-
ús Örn Antonsson fréttamaður og Ólafur Ragnarsson útsendingarstjóri frétta.
Sjónvarspviðtal á Reykjavíkurflugvelli 1968. Höfundur ræðir við Willy
Brandt, þáverandi utanríkisráðherra Vestur-Þýskalands.
Þegar í barnaskóla fór ég að fást
við blaðaútgáfu. Ég hafði skrifað
greinar í sameiginlegt skólablað
nemenda í Laugarnesskólanum og
afréð fljótlega upp úr því að hefja
sjálfstæðan rekstur í greininni
með aðstoð nokkurra bekkjarfé-
laga í unglingadeildinni. Það var
auðvitað ætlast til þess að eftir
þessu blaði yrði tekið og af því
gustaði, enda var því valið nafnið
Gnýr.
Minna mátti nú ekki vera. Það
var hins vegar mjög yfírlætislítið, í
brotinu A5, fjölritað á fjölritunar-
stofu Friede P. Briem í Tjarnar-
götunni, þar sem ég sat löngum
eftir skóla og teiknaði myndir inn
á stensla. Gnýr var áreitislaust
einkamálgagn í umfjöllun sinni
með þeirri undantekningu þó, að
sálfræðingi nokkrum voru ekki
vandaðar kveðjurnar.
Sá hafði komið í heimsókn í
bekkinn og spáð okkur miklum
hrakförum á námsbrautum fram-
tíðarinnar. Manninum var tekið af
taumlausri léttúð þegar hann vildi
brýna fyrir okkur aukna ástundun
í námi, því að framundan væri nið-
* urskurðarár landsprófsins al-
ræmda, þar sem margur góður
maðurinn myndi eiga undir högg
að sækja. í Gný voru skrifuð gam-
anmál með persónulýsingu þessa
mæta skólamálafrömuðar og hann
afgreiddur með háðslegum glósum,
sem sumum þótti með ólíkindum
að hrotið hefðu fram úr penna hjá
saklausu fermingarbarni að vori.
Skólayfirvöld frábáðu sér meiri
Gný og var því þar við látið sitja.
Um þetta leyti réðst ég til starfa
sem sendisveinn hjá Morgunblað-
inu og gegndi fyrst því trúnaðar-
hlutverki að fara um bæinn með
„kvartanir". Það kom sem sagt í
minn hlut að puða á reiðhjólinu
með blöð frá afgreiðslunni þegar
* aðrir jafnaldrar mínir höfðu for-
sómað að bera áskrifendum blaðið
heim í hús með skilum. Undanfari
útrásar minnar á hjólinu voru oft
óbótaskammir, sem háttvirtir
kaupendur blaðsins höfðu ausið yf-
ir alsaklausar afgreiðslustúlkur í
símsvöruninni.
Það þurfti að búa sig andlega
undir sérhvert stefnumót við reið-
an áskrifanda.
Smám saman urðu viðfangsefnin
hjá Morgunblaðinu fjölbreyttari og
ég fór að vinna í íhlaupum við frá-
tekt blaða frá prentvélinni sem
spýtti út úr sér 250 eintökum á
mínútu. Maður varð að hafa sig
allan við að ná utanumhaldi á 50
stykkja búntum, sem runnu frá
vélinni á færibandi, fersk og ný-
máluð í smitandi prentsvertu með
sérkennilegum lyktareinkennum.
Mitt hlutverk var að koma blöðun-
um fyrir á vagni sem síðan var ek-
ið inn í innpökkunardeildina.
Þetta var næturvinna og nú
myndi það varða við barnavernd-
arlög að óharðnaður unglingur
stundaði slíka vinnu yfir hábjarg-
ræðistímann.
Þó að eitthvað væri farið á mis
við hollustu og orkugjafa sólar-
ljóssins sakir daglangrar hvíldar
og svefns fyrir annir næstu nætur-
vaktar, voru þetta einstaklega
spennandi mótunartímar. Oft var
beðið með að ræsa prentvélina
meðan stórfréttir voru í vinnslu.
Nafntogaðir ritstjórar og blaða-
menn voru á hlaupum milli rit-
stjórnarskrifstofu og prentsmiðju.
Ljósmyndarar geystust um með
síðbúnar myndir í framköllun.
Setjarar og umbrotsmenn voru
önnur kafnir við að mæla út stór-
fyrirsagnir, steyptu þær í blý og
komu myndamótum haganlega fyr-
ir áður en forsíðunum var endan-
lega lokað. Með smávægilegri ýtni
tókst mér áður en langt leið að
kynnast vinnuferlinu öllu og kom-
ast í nánari snertingu við marga af
þeim ótal þáttum sem lágu til und-
irbúnings hverri útgáfu blaðsins.
Innan tíðar rættist sá draumur
sendilsins að sjá eigin frétt birtast
í blaðinu, stutta klausu um árekst-
ur bíla í Hvalfirðinum sem hann
hafði orðið vitni að.
Og sendillinn færði sig dálítið
lengra upp á skaftið. Þegar ég var
sextán ára vildi ég láta reyna á
kunnáttu mína í dönsku í þágu
blaðsins og tók til við að þýða safa-
ríkan fréttatexta úr dönsku dag-
blaði. Hann rataði fyrir misgáning
eldri og reyndari manna inn á
fréttasíðu Morgunblaðsins. í frétt-
inni sagði frá athafnamanni nokkr-
um í Bandaríkjunum, sem ætlaði
að kaupa og reka allt neðanjarðar-
lestakerfi New York-borgar sem
var í botnlausum hallarekstri.
Danski blaðamaðurinn lauk grein-
inni með því að spyrja, hvort ekki
væri ráð að biðja þennan auðkýf-
ing að koma sporvögnum Kaup-
mannahafnar til hjálpar. Til að
krydda fréttina í íslenskri þýðingu
með viðeigandi skírskotun til al-
þekkts hallarekstursdæmis var
klykkt út með þessu: „Það væri nú
ekki ónýtt að fá þennan ameríska
athafnamann til að koma íslensku
togaraútgerðinni á réttan kjöl.“
Það kvað ekki hafa verið mjög
næðisamt á skrifstofu ritstjórans
þegar hann mætti fyrstur manna á
ritstjórnina morguninn sem fréttin
birtist í Morgunblaðinu. Forysta
botnvörpuskipaeigenda ætlaði æf
að verða yfir þessari nýju stefnu
blaðsins í málefnum sjávarútvegs-
ins og lýsti furðu sinni og hneyksl-
an.
Með hverjum mánuði sem leið
varð ég móttækilegri fyrir hraðan-
um og fjölbreytileikanum sem
fylgdi blaðamennskunni. Sumrin
runnu saman við blámóðuna hvert
af öðru og á menntaskólaárunum
Vlb ábyrqiumst
MEIRA
Reyndu
Apollo2000
Káre A. Nilsen, sérfrœbingur í apollo hári veröur
meö kynningu og ráögjöf fyrir þá, sem hafa
áhuga á APOLLO A.C.R. (Apollo Cosmetic Reconstruction) og
afþví tilefni veitum viö 10% kynningarafslátt.
Allar upplýsingar eru veittar, ífullum trúnaöi og án allra
skuldbindinga, laugardag 9. og sunnudag 10. desember.
Allar upplýsingar fást hjá Apollo-hár, í síma 552 2099.
ApoUo hárstúdíó
-L Hringbraut 119
HAIR
SfSTEMS
Markús Örn Antonsson
fékk ég smám saman að taka að
mér verkefni við blaðamennsku og
ljósmyndun hjá Morgunblaðinu
sem fullgildur afleysingamaður.
Víða var leitað fanga og eftir-
minnilegar eru ferðir út um land í
efnisöflun, þegar samgöngur voru
allar fábrotnari en nú er og ungur
blaðamaður með ljósmyndavél um
öxl varð að sitja fyrir bíl á vega-
mótum á heiðum uppi til að sníkja
sér far milli byggða. Ógleyman-
legar eru ferðir með humarbátum
frá Stokkseyri eða frá Raufarhöfn
með síldarbáti sem fiskaði með
gamla laginu þar sem nótin var
dregin með handafli í tvo snurpu-
báta. Allt var þetta fest á filmu og
myndskreyttar greinar birtust í
sunnudagsblöðum Morgunblaðsins.
Að loknu stúdentsprófi blasti
óráðin framtíðin við. Ég vann
áfram á ritstjórn Morgunblaðsins
sem hafði undanfarin sumur verið
mér besti skóli sem á varð kosið
fyrir upprennandi blaðamann í ís-
lensku samfélagi. I tvo vetur á
menntaskólaárunum hafði ég
ásamt félaga mínum annast um-
sjón með útvarpsþætti í Ríkisút-
varpinu. Umræður um íslenskt
sjónvarp voru hafnar þó að tíma-
áætlanir væru óljósar. Um vetur-
inn 1963 gengum við á fund Vil-
hjálms Þ. Gíslasonar útvarpsstjóra
og spurðum hann hvort nokkuð
væri fyrirhugað enn um þjálfun
fólks til að vinna við sjónvarp, því
að við værum áhugasamir.
„Ekki enn,“ svaraði sá einstaki
heiðursmaður. „En ég skal skrifa
ykkur niður.“ Þetta var eins og að
láta innrita sig í skátaflokk eða á
sundnámskeið. Og það var sönnu
nær, því að haustið 1965 eftir stúd-
entspróf var ég búinn að stinga
mér til sunds í djúpu lauginni, í
þeim skilningi að framtíðin var
ráðin eftir að ég sótti um hjá hin-
um nýja fjölmiðli þegar störf
fréttamanna og dagskrárgerðar-
fólks voru auglýst 1965. Þetta var
vitaskuld mikil ákvörðun og miklu
afdrifaríkari en mig gat órað fyrir.
Þá um haustið hóf ég laganám við
háskólann en líkaði engan veginn.
Ég hugleiddi að stunda guðfræði.
Helst hefði ég kosið að fara á
blaðamannaháskóla í útlöndum en
ekki voru skilyrði til þess. Emil
Björnsson, nýskipaður fréttastjóri
sjónvarpsins, hvatti mig eindregið
til að koma til starfa hjá sér. Sig-
urður Bjarnason, ritstjóri Morgun-
blaðsins, sem þá sat í útvarpsráði
kom að máli við mig og sagðist
hafa rekist á umsóknina mína.
„Markús minn, ég hélt að þú
ætlaðir að halda áfram hjá okkur á
Mogganum. En ég ræddi þetta við
hann Þórarin og hann ætlar að
styðja þig líka.“ Þessi Þórarinn
var Þórarinn Þórarinsson, ritstjóri
Tímans, sem líka sat í útvarpsráði.
Ég fékk sem sagt starf frétta-
manns hjá Sjónvarpinu með bless-
un Framsóknarflokksins. Þá var
teningunum kastað.
Á lífsins leið III er 160 sfður í Royal-
broti. Bókin ergefín iít til styrktar
Bamaspítala Hringsins og for-
varnastarfí meðal barna.