Gefn - 01.07.1872, Page 51

51
eptir þeirra rtiarma skoðunum, sem heimta allt af stjórninni,
sem hafa það sí og æ fyrir orðtæki, að sér hver þjóð snúi
sér til stjórnar sinnar með allt sem hún þurfi. pessu
hljótum vér að neita, því þessi skoðun er bæði orðin lángt
á eptir tímanum, og svo er hún með öllu raung. Sjálfbjörg
eða trú á mátt sinn og megin í tímanlegum efnum fer nú
óðum vaxandi á meðal alira þjóða, sem nokkuð hugsa um
framfarir sínar; menn flýja alltaf minna ogminna til stjórn-
anna með fjárbón, en reyna heldur til að komast sjálfir
áfram; og raun gefur á degi hverjum vitni um, að það er
miklu aífarasælla. Vér sjáum við ýms tækifæri í mörgum
blöðum tekið fram — ekki einúngis það, að frelsið leggi
mönnum margar og þúngar byrðar á herðar, að menn ekki
geti komist til tímanlegrar velferðar nema með raun og
þolinmæði, heldur og einnig það, að það sé öldúngis ótækt
og skaðlegt fyrir frjálsar framfarir og viðleitni, að stjórnir-
nar blandi sér þar inn í, því sannarlegt frelsi þoli engin
bönd né þjáníngar. Engin ærleg stjórn meinar mönnum að
gera allt sem unnt er á réttan hátt til þess að færa sér í
hag heimsins gæði — en ef stjórnin sæi högg á vatni, að
Íslendíngar tæki sér fram um að nota þau, þá mundi hún
þar af örvast meira til að taka tillit til þess; en í þessu
efni fara menn öldúngis gagnstætt réttri leið: menn heimta,
að stjórnin hjálpi oss að fyrra bragði, og bíða eptir að
peníngar komi fljúgandi í loptinu; en þar á móti hugsar
stjórnin líklega sem svo: gjörií) þér eitthvað sjálfir, þá
skulum vér sjá til — og vér getum ekki betur séð en þetta
sé rétt hugsað. En í rauninni eiga Íslendíngar að reyna til
að komast hjá að beiðast penínga af stjórninni eða Dönum;
því þó stjórnin veiti ekkert fé, þá getur hún liðsinnt mönn-
um á ýmsan annan hátt, bæði með tryggíngum og hag-
feldum lögum.
|>að er því auðsætt, að nú er loksins komið í það horf,
að Íslendíngar geta ekki lengur beðið eptir uppfyllíngu
þeirra gæð a, sem menn svo lengi hafa gefið þeim von um;
4*