Gefn - 01.07.1872, Síða 55

55
J>að er því gleðilegt að vita til þess, að þessi vísir til
framfara svnist að vera kviknaður og einmitt með tilliti til
verzlunarinnar, sem er sá hinn einasti vegur, sem vér
hyggjum að muni geta örðið grundvöllurinn til þess konar
framfara, að landsmenn geti átt nokkuð undir sjálfum sér,
því þetta er hið einasta, sem er áreiðanlegt í þessu efni.
»Hollt er heima hvað«, segir málshátturinn, og menn muna
hvað stendur í Hávamálum:
Bú er betra
þótt lítit sé,
halr er heima hverr;
þótt tvær geitr eigi
ok taugreptan sal,
þat er þó betra en bón.
Bú er betra
þótt lítit sé,
halr er heima hverr;
blóðugt er hjarta
þeirn er biðja skal
sér í mál hvert matar.
[>egar menn fyrst eru farnir að geta átt nokkuð undir
sjálfum sér, þá fyrst geta Íslendíngar verið færir um að
taka við því sjálfsforræði, sem þeim svo opt hefir boðist. og
það opt laungu fyrir tímann, og sem gagn mundi hafa orðið
að, enda þó það ekki í öllu svaraði til hugmyndar og óska
manna að öllu leyti. f>ví hvað hjálpar sjálfsforræði með
engum eigin efnum? hvað hjálpar það með eintómu annar-
legu fé, fengnu frá öðru fjarlægu landi, sem getur brugðist
þegar minnst varir? hvar standa menu þá, ef þetta að fengna
fé skyldi einhverra orsaka vegna bregðast allt í einu? En
ef menn hefðu sjálfir sitt eigið fé — vér hugsum nú ekki
um hvernig því muni verða varið — aflað af eigin ramleik
og ekki safnað saman í landinu á einn stað, heldur skipt
niður á fleiri staði, þá mundu menn hafa eitthvað að reiða
sig á.
Menn segja, að »Kóm var ekki bygð á einum degi« —
eins hlýtur audi frelsisins og framfaranna að hafa lángan
tíma til þess að eflast og styrkjast og festa smám saman
rætur í hjörtum þjóðarinnar; en til þess útheimtist, að ekki
einúngis fáeinir einstakir meun, heldur og allir meun trúi,