Gefn - 01.07.1872, Page 59

59
og svo ekki með öllu andalaus. Yfir höfuð hefir ritstörfum
Íslendínga farið stórum hnignandi á enum seinni árum, því
rnaður ser nú varla nokkra íslendska bók sem dugur sé í.
Yér getum hér ekki gefið oss við að nefna hverja eina hók,
sem út hefir verið gefin á íslendsku á enum síðustu tíu
árum, en enar bestu og merkilegustu eru þjóðsögur Jóns
Árnasonar, prentsmiðjusaga Jóns Borgfirðíngs og mannkyns-
saga Páls Melsteðs. pjóðsögurnar eru ótæmanlegur fjársjóður.
sem aflar þjóðir mættu öfunda oss af, og var skemtilegt
þegar þær komu út tileinkaðar Jakobi sáluga Grimm, sem
einna mest hefir fengist við þá fræði, en hvorki í því né
öðru skyni nefnt ísland á nafn öðruvísi en sem »geymsluhús«
fyrir annarlegan auð: hann hélt alltaf og byrlaði öðrum inn
að fslendíngar væri ættlerar, einskis verðir og til einskis
nýtir, þeir hefðu ekkert gert sjálfir af enum fornu ritum,
en væri einúngis afskrifarar og eptirhermur. Vér höfum
áður á öðrum stað mótmælt þessum eintrjáníngsskap Grimms,
en fengið ávítur og óþakklæti í staðinn, fyrir það að vér
vorum svo djarfir að segja eitt orð ámóti slíkum lærdóms-
manni, sem ekki mátti koma við fremur en alþíngið. Fyrir
framan þjóðsögurnar hefir Guðbrandur Vigfússon ritað ágætan
inngáng, en Jón Áruason sérstök yfirlit yfir livern einstakan
flokk, sem eru næsta fróðleg og lýsa miklum lærdómi og
ást til þessara fræða. Prentsmiðjusaga Jóns Borgfirðíngs
er takmarkaðri bók, því hún fæst einúngis við eitt einasta
efni; en bún er einn merkilegur kafli úr menntunarsögu
vorri, og einn af þeim sem örðugastur er aðgaungu: hún
er líka samin með miklum lærdómi og svo skiljanleg að
hverr og einn getur haft gagn af henni. Mannkynssaga
Páls Melsteðs er svo ágæt hvað málið snertir, að hún mun
taka flestu fram, eins og menn líka fundu málsnild höfund-
arins þegar hann snéri »litla Kofoð« sem ritað var um í
Félagsritunum; það eina sem vér finnum að þessari bók, er
að höfundurinn kemur víða með dönsk orð á milli sviga,
svo sem skýríngar á íslendsku orðunum, sem er bæði rángt