Gefn - 01.07.1872, Page 61

61
og óþreytta vængi; allt í þessum heirni hefir sitt takmark
og menn halda ekki alltaf út að vera jafn fjörugir; en að
sumu leyti kemur þessi andlega deyfð til af því, að allur
andi tímans hefir á enum seinni tímurn hneigst að tómri
ágirnd og peníngagróða, sem er álitinn lífsins æðsta sæla;
það getur vel verið að svo sé, en fyrir þessu hlvtur fegurð-
artilfinníng, skáldskapur og lærdómur að dofna um stund,
þángað til hann rís upp aptur á ný. Svo þykjast menn og
erlendis þurfa nýjar tegundir skáldskaparins, og segja að hið
forna sé »úrelt« og hvernig sem nú er um það að orði
kveðið; en þetta er raung ímyndan, því en sanna fegurð er
ávallt hin sama og alltaf jafn ný; og það sem þessi en
nýju skáld hafa komið með, það er helmíngi verra en það
sem en góðu eldri skáld ortu; en það hrós, sem dynur yfir
þessa menn, er ekkert að marka, því það er sprottið af
persónulegum og pólitiskum hlutföllum. [>að er enginn
vandi að sjá þetta; það liggur opið fyriröllum eins og upp
slegin bók. [>etta á nú raunar samt ekki við oss Íslendínga;
vér höldum áfram skáldskap vorum og ritstörfum með því
vér byggjum á vorum eigin andlega auði, þó efnin sé líti!
og hvötin dauf; og oss vantar engan veginn íslendskar bækur
og kvæði, sem geti verið fyrirmynd og ekki einúngis eflt
og styrkt fegurðartilfinnínguna, heldur og einnig hafa mikinn
lærdóm inni að halda. Teljum vér þar til fyrst og fremst
öll fornrit vor, því enginn þarf að liugsa til að geta ritað
eða ort nema hann sé kunnugur þeim, og þess vegna höfum
vér og í þessu riti ávallt reynt til að hneigja hugsunina í
þá átt. [>ar næst eru en ýngri rit og kvæði, sem sum veita
fremur lærdóm, svo sem kvæðabækur Eggerts Ólafssonar og
Jóns [>orlákssonar, einkum vegna enna mörgu og lærdóms-
ríku athugagreina sem þeim fylgja; en sum eru skáldlegri,
svo sem kvæðabækur Jónasar og Bjarua, og einkum en
síðari. Engu að síður mega menn aldrei missa sjónar á
Eddukviðunum og sumum öðrum fornkvæðum, því þá hefir
orpið yfir þjóð vora þeim bjarma af himinljóma fegurðar-