Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1924, Page 6

6
er ekki ljós, þó er það varla »afbökun« eins og höf. helst heldur.
Hvers vegna Rúgsstaðir sje meira »vandræðanafn« en Rugs- skil
jeg ekki. Orðið rúgur (korn) sýnist að hafa haft bæði stutt og lángt
hljóð; myndin rúfr var líka til. Hvað skyldi hindra að það sje þetta
orð, sem er í nafninu, upphaflega viðurnefni ? 0g þá er sama, hvort
heldur er kveðið Rúg- eða Rug, en best að skrifa Rúg-, ef framburð-
urinn er svo nú. Á s. 60 talar höf. um Svarbæli, sem hann hygg-
ur sje Svarfhæli (sbr. Svarfhóll); jeg hef látið þetta nafn óskýrt,
má skýra á fleiri vegu; mjer þykir ekki ólíklegt, að skoðun höf.
sje rjett; en hitt er alveg rángt að segja, að h hafi hjer orðið b;
slíkt var og er ómögulegt, auðvitað; en það er f, sem varð b á eftir
r (alvanalegt), og á eftir rb fjell h blátt áfram burt. Þó að niður-
staðan verði sú sama um nafnsins upphaflegu mynd, er ekki sama,
hvort skýríngin á breytíngunum er rjett eða alröng.
Höf. segir, á s. 18, að Þorvarðsstaðir sje afbakað í Torfastaði
»samkvæmt eðlilegri framburðarbreytingu*. Hjer skjátlast höf. held-
ur en ekki. Hjer getur ekki verið að tala um neina »eðlilega»
framburðarbreytíng. Þ verður aldrei að t í upphafi nafna. Þor-
varður gat aldrei orðið Torfl og hefur aldrei orðið það. Jeg get
þess til, að höf. hafi haft í huga sjer gælunöfn sem toggi af Þor-
grímur og tobba af Þorbjörg, en það er sitt hvað og stendur öðru-
visi á, og Torfi er ekkert gælunafn af Þorvarður.
S. 19 hyggur höf., að Gauksstaðir hafl orðið Gadds- með milli-
liðnum Gagurs- (!) og Garðs-, sem hvergi finst sem nafn á þessari
jörð. Slíkar vandræðaskýringar getur enginn málfræðingur gert.
Vetleifsholt og Væt-, »báðar myndirnar koma fyrir í Ln. hand-
ritum. Nú er sagt Vettleifs-*. Síðasta upplýsíngin er ágæt. En
höf. hefði átt að vita, að Vet- og Væt- er ekki tvœr myndir, heldur
sama myndin, aðeins skrifuð með tveimur ólíkum stöfum; hljóðið i
e og æ var hjerumbil það sama.
Að maulu gæti verið »formlegur framburður fyrir meylu-* (s.
36) er meir en vafasamt og ekki vel hægt að skilja, hvernig á hon-
um geti staðið. Að maul- gæti verið skrifað f. meyl- er hugsanlegt,
en hjer er um framburð að ræða; og hjer eru beldur engin önnur
skyld orð sem hefðu getað valdið framburðarbreytíngunni. í þessu
sambandi skal jeg nefna endinguna -lausa, sem bæði finst í staða-
nöfnum og öðrum orðum (t. d. staðlausa), þar sem búast mátti við
leysa, væri orðið komið af laus (sem það eflaust er í staðlausa);
vöntunina á hljóðvarpi skýra menn svo, að það sje lýsingarorðið
(laus án hljóðvarps) sem hafi haft áhrif á »lausa«- orðin. Höf. vill
nú telja -lausa í sambandi við hið alkunna -lose í dönskum og