Óðinn - 01.01.1922, Blaðsíða 47

47
ÓÐINN
einu hinu stærsta og umsvifamesta búi, sem þá var
hjer austanlands. Var það góður undirbúningsskóli
undir hið langa húsmóðurstarf hennar, að njóta leið-
beiningar gömlu konunnar, tengdamóður sinnar, sem
talin var með fremstu konum hjer nærlendis að dugn-
aði, hagsýni og stjórnsemi. Veturinn 1866—67 and-
aðist Hallgrímur tengdafaðir Sigríðar, og um vorið
hætti tengdamóðir hennar búskap, en synir þeirra,
Þórarinn og Sigurður, tóku jörðina til ábúðar, sinn
helminginn hvor. Það var ekki vandalaust verk, að
taka við búskap á Ketilsstöðum, og það ekki nema
á hálflendunni, eftir þau Hallgrím og Þorbjörgu, til
þess að ekki minkaði vegur og risna höfuðbólsins,
sem þar var myndað. En þetta tókst þeim hjónum
svo vel, að litið varð breytingarinnar vart, enda var
Þórarinn sál. sami ágætismaðurinn og faðir hans, og
honum líkur í flestum greinum.1) Og Sigríður sál.
sýndi þá þegar, hvílík dugnaðar- og ráðdeildarkona
hún var. Enda hefur hún verið talin með fremstu
konum þessa hjeraðs, og átti þann orðróm fyllilega
skilinn.
Æfisaga Sigríðar sál. verður hjer ekki frekar rakin.
Það er sjaldan mikið að segja frá æfiferli íslenskra
bændakvenna. Þær hafa fæstar tekið mikinn þátt í
hinu opinbera lífi, ekki vasast í stjórnmálum, ekki
sótst eftir opinberum störfum. Þær hafa helgað heim-
ilinu alla krafta sína, ráðdeild og starfsþrek. Og það
er heldur ekkert smáræðisstarf, sem þar liggur eftir
konu, sem í samfleytt 55 ár stendur fyrir stórbúi,
sem í samfleytt 55 ár fer fyrst á fætur á morgni,
svo að aðrir geti notið hvíldarinnar, sem segir fyrir
um öll innanbæjarverk og sjer um framkvæmd þeirra,
og fer loks seinast í rúmið á kvöldin, eftir að hafa
komið öllu í röð og reglu undir næsta dag. Auk þess
að taka á móti gestum, sem marga ber að garði,
jafnt daga og nætur. Og mælir þó aldrei æðru- eða
ásteytingarorð, og sem, þrátt fyrir alt erfiðið, aldrei
virðist verða þreytt, en er altaf jafnglaðlynd og ró-
lynd, utanbæjar og innan, og talar aldrei æðru- eða
óstillingarorð til nokkurs manns. Svona eru margar
íslensku bændakonurnar, og svona var Sigríður.
Gamli málshátturinn segir: »Bóndi er bústólpi, og
bú er landstólpi«. Þessum málshætti skal hjer eigi
1) Hallgrimur sál. hreppstjóri á Ketilsstöðurp var á sinni tíð
talinn með merkustu bændum hjer eystra, margra hluta vegna.
Frá bláfátæku tökubarni vann hann sig upp í að verða einhver
ríkasti bóndi í Fljótsdalshjeraði, og viðurkendur hjeraðshöfð-
ingi, enda var maðurinn fram úr skarandi vel gefinn, bæði að
andlegu og líkamlegu atgervi, og jafnframt lipurmenni og ljúf-
menni hið mesta. Jiöf.
neitað, en áreiðanlegt er það, að góð kona er sterk-
asta styttan við stólpa þennan, stytta, sem vafasamt
er að hann þoli að vera án, svo mikið er starf
góðrar konu.
Kunnugur.
Sl
Siguröur Jónsson á Reynistaö.
Hann var fæddur í Goð-
dölum í Skagafirði 13. júní
1848. Foreldrar hans voru
hin kunnu merkishjón Jón
prófastur Hallsson r. af
dbr. og kona hans Jóhanna
Hallsdóttir. Faðir Jóns pró-
fasts var Hallur bóndi Ás-
grímsson í Geldingaholti,
en fóstraður var hann af
Sigurði hreppstjóra Jóns-
syni í Krossanesi í Vall-
hólmi. Bar Sigurður á
Reynistað nafn hans. Faðir
Jóhönnu Hallsdóttur var
Hallur bóndi á Hvammi í
Hjaltadal, en móðir hennar, Sigurður Jónsson.
Lovfsa Eik, var af dansk-
þýskri kaupmannaætt. — Sigurður var á ungaaldri tekinn til
fósturs af Ólafi bónda Guðmundssyni á Anastöðum í Skaga-
fjarðardölum og Helgu Jónsdóttur konu hans, og ólst þar upp
þar til hann var 10 ára. Um það leyti misti faðir hans son, er
Stefán hjet. Fjell honum þungt sonarmissirinn, og hugðist að
Ijetta harma sína, með því að taka heim Sigurð son sinn;
fluttist Sigurður þá til foreldra sinna að Miklabæ í Blönduhlíð.
Sigurður ólst upp hjá foreldrum sínum eftir þetta, og naut
þeirrar heimafræðslu, er þá tíðkaðist á góðum heimilum. Jón
prófastur var mikill búhöldur og hjelt börnum sínum mjög til
vinnu, einkum hinufn eldri. Sigurður vandist því snemma allri
algengri vinnu og varð brátt afkastamikill verkmaður, átti verk-
hygni hans drjúgan þátt í því.
Árið 1874 rjeðist Sigurður til Ameríkuferðar. För þessi var
fyrst og fremst farin til þess að litast um og kynnast lífi og
háttum annara þjóða. Nokkru mun það einnig hafa ráðið um
þá ferð, að honum hafi þótt þrengra um sig í föðurgarði en
hann hefði kosið. Sigurður dvaldi í Ameríku í rúm 8 ár. Lengst
mun hann hafa dvalið í Winnipeg, en fór þó víða um þar
vestra, sá margt og lærði margt. Árið 1883 hjelt hann heim til
íslands, til þess að sjá aftur foreldra sína og æskustöðvar. Mun
honum þá hafa verið efst í huga að hverfa fljótlega vestur
aftur, en það fór á annan veg. Foreldrar hans og systkini lögðu
fast að honum að setjast hjer að, og varð það úr, Dvaldi hann
nú um nokkur ár hjá foreldrum sínum, sem þá voru flutt að
Glaumbæ. — Vorið 1887 gekk Sigurður að eiga Sigríði Jóns-
dóttur frá Djúpadal í Skagafirði, og reistu þau bú á hálfum
Reynistað þá um vorið. Sigríður mun þá hafa verið talin einna
álitlegastgr kvenkostur af bændadætrum í Skagafirði, hafði