Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1880, Page 2

2
ismanna hans. f>á samdi konungur og þjónar hans lögin, ná
skulum vér sjálfir semja þau; þá réði konungur og þjónar
hans upphæð skattanna, og hversu þeim skyldi verja, nú er
það alþingi, sem þessu ræður að mestu.
Eins og vér könnumst við, að erfiðleikar hafa verið ætíð
miklir á því hér á landi, að útbreiða þekking meðal alþýðunn-
ar, og þó stundum meiri á einum tíma en öðrum, þannig verð-
um vér einnig að játa, að þessir erfiðleikar fara minnkandi.—
Nú fjölga prentsmiðjur um landið, ogþær verða árfrá ári full-
komnari; samgöngur sveita og fjórðunga landsins á milli eflast
ár frá ári með betri vegum og betra fyrirkomu-lagi á póstferð-
unum. Mentavinimir voru áður bæði færri og líka meir á
sundrungu en nú. þeir höfðu færri rit, er þeir gætu náð til,
þar sem engin eða litil og lítilfj örleg bókasöfn voru til á land-
inu; þeir áttu einnig óhægra með að ná til þeirra en nú; nú
eru bókasöfn vor, þó ófullkomin séu þau, bæði fleiri og betri
en áður. Ávalt hefir þjóð vor verið fámenn, og færri en skyldi
þeir, er gætu keypt eða vildu kaupa fræðibækur, og því hafa
flestir þeir, er ráðizt hafa í að gefa út bækur á vorri tungu,
haft skaða af því, að því erfjármuni þeirra snerti, ogsjaldnast
haft neitt fyrir fyrirhöfn sína.
En þá er konungur vor Kristján hinn 9. veitti vorri öldnu
móður þann sóma að heimsækja hana á þúsund ára afmæli
hennar, og gladdi oss syni hennar með hinni dýrmætu gjöf
frelsis og sjálfsforræðis, þá rann upp með löggefanda og fjár-
veitanda alþingi voru nýtt og mikilvægt tímabil í sögu lands
vors. Nú er það að mikluleytiávaldisjálfravor, hvortmenta-
menn vorir skuli lifa eða deyja, því nú er það að miklu leyti á
valdi alþingis, hvort þeir verða styrktir til vísindalegra starfa
eða eigi. En það lof á hið unga löggefandi alþingi vort, að
það þegar hefir sýnt, að það vill hvetja bæði einstaka menn,
og einnig einstök félög til þess að vinna að þeim augnamiðum
og ná þeim takmörkum, er þau hafa sett sér. Um þetta vitnar
það, að alþingi veitti nií. á síðastliðnu sumri bókmentafélags-
deild vorri 2000 krónur árlega í 2 ár, og er það eigi lítill styrk-
ur fyrir deild vora, er aldrei hefur haft á einu ári svo mikil
peningaráð, því mestar eigur félagsins eru í höndum Hafnar-