Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1881, Blaðsíða 52

52
úr því, að bora niður í steinolíuklettana. f>etta tókst
mæta vel; menn fengu á þennan hátt fjarska mikið af
olíu, og sumir brunnarnir gáfu í fyrstunni af sér hér
um bil 2000 tunnur á dag. Olíunni var vanalega náð
upp með dælum úr brunnunum, en sumstaðar, þegar
fyrst var borað, spýttist olían með miklu afli mörg fet
í lopt upp eins og gosbrunnur. jpetta kemur til af
því, að borinn fer inn í hinn neðri hluta af holu, sem
inniheldur steinolíu, en efri hluti hennar er fullur af
kolavatnsefnislopti undir töluverðum þrýstingi; þegar
holan opnast afbornum, þá minnkar þrýstingurinn, og
hið innilokaða lopt þenst út, og rekur olíuna á undan
séruppáeptir bornum. Mörgslyshafa stundum viljað
til við slík tækifæri, af því að kviknað hefir í gufunni,
um leið og hún leitaði út; hefir þá olíugosbrunnurinn
orðið að eldgosbrunni. Geysilega mikið af þessari
steinolíu fæst á hverju ári frá Ameríku; brunnarnir í
Pennsylvaníu gáfu árið 1876 af sér 8,968,900 tunnur.
Áður en steinolían er brúkuð, verður að hreinsa hana
með sóda og brennisteinssýru og að distillera hana
optar en eir.u sinni; eru þannig tekin úr henni öll ó-
hreinindi, og er henni um leið skipt niður í þrjá
hluta — naphtha, brennsluolíu og áburðarolíu (lubri-
cating oil).
Naphtha er létt, gufandi og mjög eldfimt efni,
sem er haft til að uppleysa gutta-percha, til að ná
fitublettum úr fötum, og til þess að búa til úr liti og
gljákvoðu. þ>að er og haft til að búa til úr hið svo-
nefnda „loptgas“ (air-gas), þannig, að loptstraumi er
þrýst gegnum naphtha, og tekur hann þá með
sér svo mikið af naphtha-gufu, að hann getur logað
eins og kolagas. Naphtha var um tíma brúkað til
þess að brenna á lömpum, en því var bráðum hætt,
þar eð slíkir lampar eru mjög hættulegir sökum þess,