Eimreiðin - 01.01.1906, Blaðsíða 8

8
gömlum merg og skilst eigi til hlítar nema í samanburði við
»liðinn leik.«
Eg þykist því ekki geta komist hjá þvi í þessari ritgerð, að
grípa hendinni við og við til þeirra atburða, sem liðnir eru, og til
þeirra manna, sem gengnir eru tyrir Ætternisstapann. Auðvitað verð
ég íjölorðari fyrir vikið. En því má ég ekki vera langorður einu
sinni, fyrst allir aðrir teygja úr þeirn efnum, sem þeir tala um
eða rita — æfinlegaf —
Pegar afar vorir bjuggu búum sínum, var áherzlan lögð á
sparsemina og nægjusemina. Hún var svo mikil í sumum grein-
um, að annálsvert má kalla. En að sumu leyti varð hún að
smásálarskap og lítilmensku.
Einhver merkilegasti bóndi hér í sýslu, dáinna manna, var
Halldór á Bjarnastöðum, afi Halldórs bankagjaldkera, alinn upp í
fádæma örbirgð fjölskyldumanns. Hann gerðist auðmaður með
aldrinum. En svo var hann sparsamur í búskapnum, framan af
æfi sinni a. m. k., og svo skuldvar, að hann var í tvö sumur að
refta ofan yfir fjárborg, sem hann bygði uppi í heiðarlandi jarðar
sinnar. Han gat ekki keypt raftviðinn í einu án þess að skulda.
Og það vildi hann alls ekki gera. — Atinað dæmi sparsemi hans
er þetta. Hann hýsti fé sitt þarna í borginni fyrri hlut vetrar,
meðan féð gat bjargað sér gjaflaust. En þeim kindunum, sem
hann treysti eigi til að þola harðneskjuna móti hinum, mismunaði
hann á þann hátt, að hann bar heybelg heiman að á morgnana
og gaf þeim úr lófa sínum.
Nábúi hans, Jón í Stórutungu, var eigi síður sparsamur. Eftir
honum er þetta haft, að hann hafi mælt við konu sína, þegar hann
fór að heiman: »Pú þarft ekki að skamta mér í dag, heillin, ég
geng út í Bjarnastaði.* fá vóru varla aðrar góðgerðir á bæjum
en matur. Sagt er að Jón þessi hafi »dregið af sér annan ketbit-
ann sinn« þegar gestur kom. Eetta kann nú að þykja smávægilegt
frásöguefni. En mér þykir það fróðlegt komandi kynslóðum og þess
vegna get ég þess. — Petta var sparsemi sem borgaði sig. En þegar
afar vorir bönnuðu að þvo fjalagólfin í baðstofunum sínum, svo
að þau fúnuðu síður og nérust, þá var það síður til eftirbreytni.
Sparsemin fóstraði hraustleikann þá eins og æfinlega. Algengt
var að karlmenn átu allan dagsmat sinn á kvöldin, þegar útiverk-
um var lokið, og vóru svo matarlausir til næsta kvölds og allrar